P

ODSTAWY

R

EDAGOWANIA

T

EKSTÓW

N

AUKOWYCH

Tomasz Poskrobko

P

LAN

WYKŁADU



Praca licencjacka a magisterska



Podział tekstu naukowego



Elegancja tekstu naukowego

P

RACA LICENCJACKA A MAGISTERSKA

Praca licencjacka

jest to praca ćwiczebna. Piszący ją student

studiów zawodowych powinien:



wykazać znajomość analizowanego problemu,



udokumentować umiejętność samodzielnego wyszukiwania
literatury naukowej/zawodowej oraz korzystania z materiałów
źródłowych,



wykazać podstawową wiedzę o metodach badawczych i
umiejętność zastosowania tych metod do własnych badań,



umiejętność rzeczowego, uzasadnionego i klarownego
formułowania własnych myśli i przedstawiania cudzych
poglądów.

P

RACA LICENCJACKA A MAGISTERSKA

Praca magisterska:



to praca dyplomowa o charakterze naukowym



nie musi zawierać odkrycia naukowego w postaci poznania
nowych prawd, metod, teorii oraz krytyki dotychczasowych
osiągnięć naukowych.



powinna zawierać wartościowe wyniki badań.

P

RACA LICENCJACKA A MAGISTERSKA

Praca magisterska

jest dowodem, że student:



nabył umiejętność korzystania dostępnych zasobów wiedzy
naukowej,



potrafi wyselekcjonować literaturę naukową z zakresu danego
problemu oraz należycie ją wykorzystać do opracowania tematu,



Potrafi stworzyć tekst o charakterze naukowym, poprawny pod
względem:



Rzeczowo-merytorycznym

, np. dostrzeganie prawidłowości w

obrębie analizowanych zjawisk,



Metodologicznym

, „ma koncepcję rozwiązania analizowanego

problemu”,



Logiczno-stylistycznym

– umiejętność posługiwania się językiem,

umiejętne stosowanie pojęć naukowych lub fachowych, poprawne
formułowanie myśli i wniosków wynikających z analizy.

Uwaga!

tekst

nie może stanowić zlepku cudzych myśli,



Technicznym

– tekst napisany zgodnie z obowiązującymi zasadami

pisania i redagowania prac naukowych

K

LASYFIKACJA PRAC NAUKOWYCH

Według oryginalności opracowania J. Apanowicza

:



kompilacyjne,



naśladowcze,



oryginalne,



przełomowe.

6

R

ODZAJ PUBLIKACJI NAUKOWYCH

Publikacje ze względu na ich wartość naukową dzieli się na:



Dzieła naukowe

– są to elitarne opracowania oryginalne lub

przełomowe, adresowane do czytelników o najwyższym poziomie
przygotowania o szerokim i kompleksowym ujęciu tematu;



Rozprawy naukowe

-

są to oryginalne prace naukowe, przeznaczone

dla czytelników przygotowanych teoretycznie i praktycznie,
zawierające wyczerpujące przedstawienie danego problemu
naukowego;

7

R

ODZAJ PUBLIKACJI NAUKOWYCH C

.

D

.



Artykuły

są to prace zawierające cząstkowe wyniki badań

naukowych. Mogą być:



naukowe

, przedstawiające wyniki badań, nowe koncepcje metody do

publicznej wiadomości,



naukowo-

wdrożeniowe,

których celem jest poinformowanie

zainteresowanych „krąg zawodowy” o możliwości zastosowania w
praktyce danego pomysłu (koncepcji, metody, …).



popularno-naukowe,

mają cel dydaktyczno-informacyjny, są

przeznaczone dla czytelnika z zawodowym i średnim wykształceniem,
często są pozbawione cech naukowości,



informacyjne

, mają charakter publicystyczny, mogą stanowić inspirację,

przyczynek do pracy twórczej, nie mogą być źródłem naukowym;



Referaty naukowe

– najprostsza forma upowszechniania wyników

badań, przedstawia się w nich istotę badanego zjawiska czy też
określonego procesu społeczno-gospodarczego;

8

P

ODZIAŁ TEKSTU

Teksty pomocnicze

Tekst główny

Wstęp

–

Teksty pomocnicze
wprowadzone do tekstu
głównego:

przypisy,

odnośniki,

ilustracje:

tabele,

rysunki (…)

1.

Rozdział

2.

Rozdział

2.1.

Podrozdział

2.2.

Podrozdział

2.2.1. Paragraf
2.2.2. Paragraf

2.2.2.1. Punkt
2.2.2.2. Punkt

Zakończenie i/lub wnioski

–

Literatura

–

Spis tekstów pomocniczych
w tekście głównym

–

Aneks

–

9

Z

AKRES

TREŚCI WSTĘPU



Elementy niezależne od charakteru i rodzaju publikacji

, obowiązkowe w

każdym wstępie:



krótkie przedstawienie (wprowadzenie do) problemu omówionego w
pracy,



cel pracy,



omówienie konstrukcji i zakresu treści pracy.



Elementy zależne od charakteru i rodzaju publikacji

:



określenie przedmiotu badań,



teza (hipoteza) pracy,



omówienie aparatu badawczego, jeżeli nie znajduje się w rozdziale
wstępnym,



omówienie stanu badań nad problemem w Polsce i na świecie,



zdefiniowanie podstawowych terminów, używanych w tekście, jeżeli nie
zostały omówione w rozdziale wstępnym,



ocena materiałów źródłowych,



wskazanie grup czytelników, którym autor rekomenduje pracę.



Objętość wstępu

:



elementy obowiązkowe do dwóch stron znormalizowanego maszynopisu,



elementy dodatkowe do czterech stron.

10

P

ODZIAŁ TEKSTU GŁÓWNEGO



Rozdział:



podstawowa jednostka strukturalna pracy z własnym tytułem, w której

jest omawiany (prezentowany, przedstawiany) jeden z głównych

problemów pracy,



może być opublikowany samodzielnie, musi więc zawierać całościowe,

logiczne, wyczerpujące i zrozumiałe dla czytelnika przedstawienie
problemu,



może być podzielony na co najmniej dwa podrozdziały.



Podrozdział:



pomocnicza jednostka strukturalna pierwszego stopnia z własnym

tytułem, w której jest przedstawiona część problemu głównego rozdziału
(podproblem

) lub problem(y) pomocniczy(e) umożliwiający(e) rozumienie

głównego problemu rozdziału (pracy).



Paragraf:



pomocnicza jednostka strukturalna drugiego stopnia z własnym tytułem,

w której przedstawiono jedno z zagadnień omawianego problemu lub
podproblemu.



Punkt:



zakończona myśl z własnym tytułem obejmująca kilka (nie mniej niż dwa)

akapitów, których treść jest powiązana jednością tematu wypowiedzi

(myśli).

11

P

ODZIAŁ TEKSTU GŁÓWNEGO



Akapit:



jest to zakończona myśl, wyrażona zdaniami, przedstawiająca
określoną treść (zagadnienie), bez własnego tytułu,



rozpoczyna zdanie wyrażające istotę prezentowanej myśli,



nie może zawierać kilku myśli,



nie może zawierać nieskończonej myśli (jednej myśli nie należy
dzielić na akapity),



akapitu nie można rozdzielać rysunkami lub tabelą.



Zdanie:



jest to zakończona myśl wyrażona słowami,



powinno się rozpoczynać słowem najbardziej istotnym dla zawartej w
nim myśli (szczególnie pierwsze zdanie w akapicie),



nie powinno zawierać kilka myśli (w elegancko napisanym tekście
unika się zdań złożonych, a w ogóle nie stosuje się zdań potrójnie
złożonych).

12

E

LEMENTY POMOCNICZE TEKSTU

GŁÓWNEGO



Przypisy

stanowią wyodrębnioną część tekstu głównego. Są to

objaśnienia i uwagi odnoszące się do poszczególnych wyrazów,

zwrotów lub fragmentów tekstu oraz dane dotyczące literatury źródłowej.

Przypisy dzieli się na:



rzeczowe

– objaśniające i komentujące fragmenty tekstu głównego, np.

zwroty, terminy naukowe. Mogą być:



polemiczne

– polemika z poglądem przytoczonym w tekście, ale

stanowiącym uboczny aspekt analizy (narracji),



dygresyjne

– własne uwagi autora dotyczące omawianego

zagadnienia,



odsyłające

– nawiązujące do omówionych już zagadnień lub

stanowiących treść dalszych rozważań;



słownikowe

– podające znaczenie użytych, powszechnie nieznanych

terminów;



bibliograficzne (źródłowe)

– zawierające opis dokumentów, z których

pochodzą informacje i cytaty zawarte w tekście głównym pracy.



W pracy naukowej przypisy należy umieszczać u dołu strony tekstu i

oddzielając linią ciągłą o długości około 10-15 znaków. Powinny być

pisane mniejszą czcionką o 2 punkty od wielkości czcionki tekstu

głównego, zawsze z pojedynczym odstępem między wierszami.



Odnośniki do przypisu w tekście numeruje się od 1 do n w rozdziale lub

w całej pracy.

13

E

LEMENTY POMOCNICZE TEKSTU

GŁÓWNEGO



Odsyłacze do literatury

stosuje się przy dokumentowaniu tekstu.

Pisze się je w nawiasach różnych od stosowanych w tekście. Jeżeli

w tekście nie używa się zwykłych nawiasów lub używa się je

sporadycznie, wtedy w odsyłaczach stosuje się nawiasy zwykłe, w

innym przypadku stosuje się nawiasy kwadratowe. Odsyłacze dzieli

się na:



słowne

– złożone z nazwiska autora i roku wydania pracy

[Poskrobko, 2007] lub pierwszego słowa tytułu [Zintegrowane …,

2006]. Jeżeli jest dwóch autorów – podaje się dwa nazwiska

[Kiełczewski, Poskrobko, 2001], jeżeli trzech i więcej podaje się

nazwisko pierwszego i skrót wyrazu inni [Poskrobko i in., 2007].

Jeżeli w literaturze znajduje się kilka prac tego samego autora

wydanych w danym roku rozróżnia się je literką przy roku wydania,

zarówno w literaturze, jak i w odsyłaczu [Poskrobko, 2007b];



cyfrowe

– podaje się numer pozycji w spisie literatury [72].

Odsyłacze cyfrowe stosuje się tylko w podręcznikach, skryptach,

referatach lub materiałach szkoleniowych.



Miejsce numeru odnośnika lub odsyłacza:



jeżeli dotyczy treści zdania – przed kropką,



jeżeli dotyczy treści akapitu – po kropce.

14

E

LEMENTY POMOCNICZE TEKSTU

GŁÓWNEGO



Skróty

stosowane w pracy naukowej dzieli się na:



powszechnie przyjęte, podane w słowniku skrótów, które nie
wymagają żadnych wyjaśnień w tekście;



specyficzne dla danej pracy, które obowiązkowo muszą być
wyjaśnione:



w wykazie skrótów – jeżeli jest ich dużo (co najmniej kilkanaście),



bezpośrednio w tekście (skrót w nawiasie obok pierwszy raz

użytej pełnej nazwy) – jeżeli nazw jest kilka w rozdziale,



w przypisach

– jeżeli w całym tekście jest tylko kilka skrótów.



Cytaty

są to sformułowania innych autorów przytaczane w tekście.

Wymagają one wyróżnienia poligraficznego (kursywą lub w
cudzysłowie) i szczegółowego udokumentowania źródła z podaniem
strony.

15

E

LEMENTY POMOCNICZE TEKSTU

GŁÓWNEGO



Ilustracje tekstu -

stanowią tekst pomocniczy wewnątrz tekstu głównego

lub w aneksie, dlatego:



muszą być numerowane,



posiadać tytuł i źródło danych,



tylko ilustrują lub poszerzają informacje zawarte w tekście głównym,

ale jej nie zastępują.



Tabele lub tablice

– są to zestawienia słowno-cyfrowe, tabele zawierają

więcej cyfr, a tablice więcej opisu słownego. W pracy przyjmuje się jedną

nazwę dominującej formy.



Schemat

– uproszczony rysunek techniczny obiektu (układu, systemu)

przedstawiający zasadę działania, wzajemne połączenia lub

rozmieszczenie elementów składowych oznaczonych zwykle umownymi
symbolami graficznymi, dwuwymiarowy.



Rysunek

obiektu jest wykonany z zasadami rzutowania na wzajemnie

prostopadłe płaszczyzny i normami rysunkowymi (trójwymiarowy).



Wykres (diagram)

– przedstawia zależności między wielkościami w

określonym układzie i według konkretnej funkcji.



Fotografia

.



Plan obiektu

.



Mapa

(powinna

posiadać siatkę odwzorowania kartograficznego oraz

skalę odwzorowania).

16

E

LEMENTY POMOCNICZE TEKSTU

GŁÓWNEGO



Dokumentowanie tekstu



w przypisach

– imię, nazwisko autora (autorów), tytuł pracy,

wydawnictwo, miejsce i rok wydania. Przykłady:

1.

D. Kiełczewski, Zrównoważona konsumpcja, PWN, Warszawa
2007, s.117.

2.

T. Poskrobko, L. Magrel,

Koszty społeczne inwestycji w

infrastrukturę drogową na przykładzie obwodnicy Augustowa,
Wyd. Ekopress

, Białystok 2010

3.

T. Poskrobko,

Kapitał naturalny a ekonomia głównego nurtu,

„Ekonomia i Środowisko”, 2007 Nr 1-2 (7-8), s.34.

4.

T. Poskrobko,

Sformalizowane systemy zarządzania

środowiskowego, [w:] A. Graczyk (red.), Zarządzanie
środowiskiem w przedsiębiorstwie, Wyd. Akademii
Ekonomicznej im O. Langego, Wrocław 2008. 118.

5.

Tamże (lub Ibidem)., s. 128

6.

T. Poskrobko,

Kapitał…, op. cyt. (lub op. cit.), s. 47.

17

E

LEMENTY POMOCNICZE TEKSTU

GŁÓWNEGO



Dokumentowanie tekstu c.d.



spis literatury przy dokumentowaniu tekstu w przypisach

– pierwsza

litera imienia (imion), nazwisko, tytuł pracy, wydawnictwo, miejsce i
rok wydania;



T. Poskrobko, L. Magrel ,

Koszty społeczne inwestycji w infrastrukturę drogową

na przykładzie obwodnicy Augustowa, Wyd. Ekopress, Białystok 2010



dokumentowanie poprzez słowne odsyłacze do literatury –
alfabetyczny spis literatury: nazwisko, pierwsza litera imienia, rok
wydania, tytuł, wydawnictwo, miejsce wydania



Poskrobko T., Magrel L.,

Koszty społeczne inwestycji w infrastrukturę drogową na przykładzie

obwodnicy Augustowa, Wyd. Ekopress

, Białystok 2010



dokumentowanie poprzez cyfrowe odsyłacze do literatury –
alfabetyczny spis literatury: numer pozycji literaturowej, nazwisko,
pierwsza litera imienia, tytuł, wydawnictwo, miejsce i rok wydania.
Przykład:

1.

Antoszewski Z., Prawo administracyjne, Wyd. Uniwersytetu
Łódzkiego, Łódź 2007. lub

[1]

Antoszewski Z., …

18

E

LEMENTY POMOCNICZE TEKSTU

GŁÓWNEGO



Zakończenie



Powinno stanowić syntezę tego, do czego doszedł autor pracy,
stanowi zwięzłe podsumowanie pracy a nie zbiór ogólników. Może
zawierać porównanie z osiągnięciami innych autorów.



Powinno zawierać stwierdzenie o stopniu udowodnienia tezy lub
hipotezy oraz wnioski.



Wnioski

powinny:



podsumowywać osiągnięte wyniki badań,



wskazywać zależności między badanymi zagadnieniami, zjawiskami,
obiektami,



proponować problematykę dalszych badań w omawianym zakresie
oraz ewentualnych zmian stosowanych metod badawczych,



wskazywać możliwości zastosowania w praktyce otrzymanych
wyników badań.

19

E

LEMENTY POMOCNICZE TEKSTU

GŁÓWNEGO



Aneks

to materiały uzupełniająco-wyjaśniające i/lub dane źródłowe

dołączone do tekstu, służą do pogłębionego studiowania tekstu
głównego. Przeznaczone są tylko dla wybranych czytelników,
szczególnie zainteresowanych problemem. Aneks redaguje się
zgodnie z zasadami redagowania tekstu głównego (np. opis tabel).
Przy większej ilości załączników, należy je poprzedzić ich wykazem
(spisem tytułów).



Suplement

to uzupełnienie treści opracowania o nowe wątki,

pominięte w tekście, wyjaśnienie pewnych problemów zawartych w
treści.



Bibliografia

– uporządkowany wykaz literatury wykorzystanej w

pracy. Wykaz bibliografii musi być numerowany w przypadku
cytowanego dokumentowania tekstu, przy innych sposobach
dokumentowania pozycje bibliograficzne mogą, ale nie muszą być
numerowane.



Spis tabel

(tablic)



Spis schematów i wykresów

20

E

LEGANCJA TEKSTU NAUKOWEGO

Elegancja tekstu

naukowego jest pojęciem złożonym, obejmującym te

cechy, które nie muszą być brane pod uwagę w piśmiennictwie
nienaukowym. Głównie są to:



poprawność narracji

ułatwiająca czytanie, zrozumienie i

zapamiętywanie treści, jest świadectwem dojrzałości autora i jego
predyspozycji do pisania rozpraw naukowych;



Zasada:

w tekście naukowym należy pisać co trzeba a nie wszystko

to, co wie autor.



poprawność dokumentowania

tekstu

– umożliwia łatwą weryfikację

danych, definicji, twierdzeń, cytatów lub głębsze przestudiowanie
tekstów źródłowych;



wizerunek tekstu

, jego przejrzystość i czytelność, odnosi się do

całości tekstu – kompozycji, sposobu zredagowania, czytelności
rysunków i tabel – zachęca do czytania, umożliwia szybkie czytanie
(akapitami).

21

W

YMOGI

POPRAWNOŚCI TEKSTU NAUKOWEGO



Poprawnie napisany tekst naukowy powinien być narracją autorską,
wyrażoną w jednej formie osobowej. Najłatwiejszą i powszechnie
stosowana jest bezosobowa forma narracji. Niektóre teksty mogą
być pisane w pierwszej osobie liczby pojedynczej (zbadałem,
oceniam, uważam) lub w pierwszej osobie liczby mnogiej, jeżeli
praca została wykonana zbiorowo (zbadaliśmy, oceniamy, uważamy).
Uznaje się za mało eleganckie, chociaż dopuszczalne, stosowanie
osobowej formy w tekstach uzupełniających (głównie we wstępie) i
bezosobowej w tekście głównym.



W poprawnie napisanym tekście czas jest dostosowany do
zdarzenia. Nieelegancko jest napisać, że znany autor, dawno już nie
żyjący „pisze” albo „ankieterzy odpowiadają”, chociaż badania były
prowadzone dwa lata przed oddaniem publikacji do druku.

22

W

YMOGI

POPRAWNOŚCI TEKSTU NAUKOWEGO

Rozprawa naukowa powinna być napisana językiem zrozumiałym dla
czytelnika, do którego jest adresowana. Należy używać słownictwa
naukowego powszechnie zrozumiałego:



unikać stosowania wyrażeń w ich drugorzędnym znaczeniu, tylko ze
względu na ich „naukowe” brzmienie, np.:



praktyka indukuje,



deskrypcja gospodarki,



repertorium wybranych dyscyplin,



całość problemu ocenowego.

24

W

YMOGI

POPRAWNOŚCI TEKSTU NAUKOWEGO



unikać wyrażeń pozaekonomicznych, używanych w publicystyce,
szczególnie do opisu już zdefiniowanych kategorii ekonomicznych i
ekonomicznych problemów naukowych;



nie przesadzać z stosowaniem wyrażeń naukowych
wąskospecjalistycznych.



Wyrazy pogarszające elegancję tekstu naukowego:



dotychczasowe

– w odniesieniu do już rozwiązanego problemu;



ostatnio, aktualnie

– ze względu na nieokreśloność czasu;



początkowo, ostatecznie – ze względu na nieokreśloność działania w
czasie.

25

W

YMOGI

POPRAWNOŚCI TEKSTU NAUKOWEGO



W tekście naukowym nie należy powoływać się na informacje
niezweryfikowane pod względem naukowym, a szczególnie na
doniesienia prasowe, niezweryfikowane informacje Internetowe,
nierecenzowane opracowania

– referaty, artykuły, książki, wydane

przez amatorskie wydawnictwa.



Preferowane powinny być dane źródłowe zaczerpnięte z roczników
statystycznych i recenzowanych prac

– artykułów zamieszczanych w

liczących się czasopismach naukowych i książek wydanych przez
profesjonalne wydawnictwa.



W pracy naukowej nie można manipulować danymi. Najczęściej
dostrzegane uchybienia to:



różne wnioski na podstawie tych samych danych;



powołanie się tylko na jeden wskaźnik, podczas gdy problem
charakteryzuje ich kilka lub więcej;



ukrywanie danych (zamierzone i mimowolne);

26

E

LEGANCJA TEKSTU NAUKOWEGO



W elegancko napisanym tekście akapit rozpoczyna zdanie
najważniejsze dla wyrażenia przekazywanej myśli w akapicie. Zdanie
to zaś rozpoczyna wyraz najważniejszy dla przekazywanej myśli w
zdaniu.



Najczęściej popełniane błędy:



W grudniu 1998 odbyła się konferencja pierwsza z cyklu konferencji
„Polityka krajów rozwijających się” …



Na rysunku 8 przedstawiono schemat uwarunkowań decydujących o
stopie zwrotu …



Widzimy więc, że przedmiotem ochrony w przypadku gleb, nie mogą
być tylko same gleby …



Za przykładem innych państw europejskich, w Polsce dużym
wyzwaniem staje się wprowadzenie rynku zbywalnych uprawnień …

27

E

LEGANCJA TEKSTU NAUKOWEGO



W środku akapitu nie można zamieścić ilustracji (rysunku,
schematu, wykresu, mapy, zdjęcia, tabeli lub tablicy),umieszcza się
je między akapitami.



W jednym zdaniu nie należy powtarzać jednego wyrazu, zaś w
akapicie - tego samego kilkuwyrazowego zwrotu.



Przykład, …dla turystów krajowych wypoczywających na obszarach
wiejskich akcentowanie dziedzictwa kulturowego jest … ważnym
wyróżnikiem regionu (…), magnesem pociągającym turystów na
wieś. Dziedzictwo polskiej wsi jest swoistego rodzaju kapitałem o
wartościach trudnych do oszacowania. Dla turystów krajowych
wypoczywających na obszarach wiejskich dziedzictwo kulturowe jest
…

28

E

LEGANCJA TEKSTU NAUKOWEGO



Odniesienia do innych partii tekstu



W elegancko napisanym tekście naukowym nie stosuje się odniesień
do tego co już zostało napisane i nie informuje się o tym, co zostanie
napisane lub wyjaśnione w dalszej jego części. Powtarzanie tego co
zostało napisane uwłacza czytelnikowi (wie co czyta), zaś co będzie
mówi o braku umiejętności pisania prac naukowych (każda myśl
zawarta w zdaniu, akapicie, punkcie, paragrafie, podrozdziale i
rozdziale musi być zakończona i nie można jej przenieść do innej
partii tekstu).



Za informowanie o tym co będzie należałoby autorowi uciąć palec, a
o tym co było – uciąć dwa palce spalić książkę.

Przykład:



… jak przedstawiono w pierwszej części rozdziału,



… będzie o tym mowa w następnym rozdziale,



Szerzej o istocie i znaczeniu partycypacji patrz 4.3.



W wyjątkowych przypadkach tego typu informację podaje się w
przypisie

29

E

LEGANCJA TEKSTU NAUKOWEGO



Przykład stopnia elegancji zapisu:



bardzo nieelegancki:

Opisu systemu zarządzania dokonano w

rozdziałach II, III, IV,



nieelegancki:

Opisu systemu zarządzania dokonano w rozdziałach

drugim, trzecim i czwartym,



dopuszczalny: Opis regulacji

ogólnoprawnych, środków i

instrumentów zarządzania znajduje się w kolejnych rozdziałach,



elegancki:

Opis systemu zarządzania obejmuje trzy grupy narzędzi:

regulacje

ogólnoprawne, środki oraz instrumenty zarządzania.

Poświęcono im odrębne rozdziały tekstu.

30

E

LEGANCJA TEKSTU NAUKOWEGO

Wyliczenia w tekście

. Wyliczenia muszą być uporządkowane w

jednolity sposób w całym tekście, z uwzględnieniem następujących
wskazań:



wyliczenia rozbudowane, wielozdaniowe, będące odpowiednikami
akapitu, powinny być numerowane cyframi. Po cyfrze lub literze z
kropką zdanie powinno się rozpoczynać dużą literą, po cyfrze z
nawiasem

– można pisać małą literą (jednak jest to postrzegane jako

mało eleganckie);



wyliczenia krótkie – jednozdaniowe lub kilkuwyrazowe mogą być
dwupoziomowe, pierwszy poziom oznacza się kropką [ ], a drugi
myślnikiem [−]; Oznaczenia inne niż kropka i myślnik można
stosować jedynie w tekstach nienaukowych, np. w informatorach,
materiałach szkoleniowych lub prezentacjach;



wyliczenia pierwszego poziomu mogą być omawiane w kolejnych
akapitach, wyliczenia drugiego poziomu powinny być wyjaśnione
bezpośrednio w zdaniu wyliczanki;



w wyliczeniach nie stosuje się ilustracji (tabel, wykresów, rysunków),

31

E

LEGANCJA TEKSTU NAUKOWEGO



należy unikać wyodrębnienia (pisać w jednym ciągu) krótkich
wyliczeń dwu-trzy składnikowych, których wyjaśnienie nie będzie
treścią następnych akapitów lub punktów;



w elegancko napisanym tekście wylicza się te aspekty, które
wymagają podkreślenia i/lub dalszego omówienia, jeżeli nie mają
istotnego znaczenia w kształtowaniu myśli przewodniej tekstu nie
eksponuje się ich poprzez wyliczanie, a wymienia się w jednym
ciągu;



wyliczeń może być kilka, nieelegancko stosować kilkanaście
wyliczeń krótkich, a wyliczenia „objętościowe” nie powinny
zajmować więcej niż dwie strony tekstu;



w elegancko napisanym tekście numerowanie wyliczeń, szczególnie
krótkich (hasłowych) stosuje się tylko wtedy, gdy nie można ich
napisać w innej kolejności, nie stosuje się (!) wyjaśnienia tych haseł
z numeracją Ad. 1, Ad. 2 (to maniera administracyjna). Do tego służy
akapit;

32

E

LEGANCJA TEKSTU NAUKOWEGO



wyliczeń nie umieszcza się w środku zdania, wyliczenie zawsze
kończy zdanie.



Przykład



zapis niepoprawny

Jeżeli uwzględnimy, że plan stanowi zbiór odpowiedzi na następujące
pytania:
– co będziemy wdrażać?
– kto będzie wdrażać?
to okaże się, że planowane zadania …



zapis poprawny

Plan wdrażania stanowi zbiór odpowiedzi na następujące pytania:
co będziemy wdrażać? Kto będzie wdrażać? Jeżeli uwzględnimy te
pytania to okaże się, że planowane zadania …



Uwaga!

Zatytułowanej partii tekstu (rozdziału, … punktu) nie można

zakończyć ani wyliczeniem, ani rysunkiem lub tabelą.

33

E

LEGANCJA TEKSTU NAUKOWEGO

Puste zdania i nic nie mówiące słowa



W tekście naukowym należy bezwzględnie eliminować puste zdania,
które powodują jego „rozwodnienie” oraz nic nie mówiące słowa,
szczególnie i tak dalej, i temu podobne.



Przykład nic nie mówiącego zakończenia zdania:



Wymaga to wiedzy o funkcjonowaniu systemów gospodarczych,
ludzkich preferencjach, możliwościach technicznych, interakcjach,
instytucjach itp.

34

E

LEGANCJA TEKSTU NAUKOWEGO



W elegancko napisanym tekście naukowym informację o otwartym
(nie dokończonym, przykładowym) wyliczeniu w zdaniu podaje się
przy pomocy słowa „między innymi”.



Przykład:

W systemie zarządzania stosuje się instrumenty prawno-administracyjne,
ekonomiczne oraz dobrowolne porozumienia.
W systemie zarządzania stosuje się między innymi instrumenty prawno-
administracyjne i ekonomiczne.

35

E

LEGANCJA TEKSTU NAUKOWEGO

Dokumentowanie tekstu



wszystkie cytaty bezpośrednie muszą być udokumentowane
bezpośrednio po cytacie z podaniem strony;



cytaty pośrednie – cudza myśl przedstawiona własnymi słowami,
musi być udokumentowana po zakończeniu prezentacji tej myśli z
wskazaniem stron(y);



informacja o cudzym poglądzie na omawiany problem, nawet tylko
wzmiankowana, wymaga udokumentowania (nie wymagane
wskazywanie strony);

36

E

LEGANCJA TEKSTU NAUKOWEGO



powoływanie się na kogoś lub na coś wymaga udokumentowania, na
przykład:



w literaturze podaje się …,



istnieje grupa naukowców, którzy …,



przypis dokumentujący tekst umieszczony przed kropką dotyczy
tylko zdania, na przykład:



Edukacja, jeżeli ma spełniać swoje zadanie – pisze M. Pluta-Olearnik
– to powinna kształtować określone umiejętności, zachowania,
postawy

12

.



przypis umieszczony po kropce na końcu akapitu dokumentuje tekst
tylko tego akapitu, zaś w środku – tylko zdania poprzedzające
przypis w tym akapicie; przy omawianiu cudzego materiału w kilku
akapitach dokumentuje się ten, który zawiera istotę cudzej myśli.

37

E

LEGANCJA TEKSTU

W elegancko napisanym tekście:



w tytułach nie używa się skrótów i nawiasów,



nie robi się przypisów do tytułów,



wstępu nie dzieli się na mniejsze jednostki,



unika się skrótów, nie stosuje się skrótów dziennikarskich, np. lata
90. lub w latach 90-

tych, od skrótu nie rozpoczyna się zdania, a tym

bardziej akapitu, nie umieszcza się skrótów obok siebie,



liczebniki od jednego do dziesięciu pisze się słownie, również
słownie pisze się te liczebniki, które nie są w mianowniku, w innych
przypadkach liczebniki pisze się cyfrą, w tym wszystkie miary, np. 2
zł, 7 m.(uwaga ta nie dotyczy tekstów matematycznych i
ekonomemrycznych),



nie umieszcza się obok siebie dwóch liczebników (np. roku 2006
3,7%

…), w

38