KSIĘGI HISTORYCZNE

•

Księga Jozuego

•

Księga Sędziów

•

Księga Rut

•

Księga Samuela

•

Księgi Królewskie

•

Księgi Kronik

•

Księga Ezdrasza

•

Księga Nehemiasza

•

Księga Estery

Księgi od Jozuego do Estery obejmują okres około 800 lat historii

żydowskiej - w przybliżeniu od 1200 do 400 r. przed Chr. Zapisano w
nich wydarzenia od czasu, gdy Izraelici podbili Kanaan i osiedli na Ziemi
Obiecanej, przez okres sędziów i królów, aż do czasów, gdy zostali
podbici przez wielkie narody z północy i zamieszkali na obczyźnie.

Księgi Ezdrasza i Nehemiasza opisują ich powrót. Księga Estery

pokazuje wpływy pewnej dziewczyny żydowskiej na dworze perskiego
króla - opowiadając o tym, jak uratowała swój naród.

śadna z ksiąg historycznych nie opowiada o wszystkim. Ich autorom

przyświecał szczególny cel: pokazać, jak zamierzenia Boga spełniały się
w życiu narodu. Zatem wiernie opisują oni nieszczęścia, do których
doszło, gdy lud Boży przestał być posłuszny Bogu. Także królów zalicza
się tu do "dobrych" i "złych", zależnie od tego, czy byli posłuszni Bogu,
czy też decydowali się postępować zgodnie z własnym uznaniem.

KSIĘGA JOZUEGO

Historia najazdu Izraelitów na Kanaan - ziemię, którą obiecał im Bóg

pod dowództwem Jozuego, następcy Mojżesza.

Treść

Część 1: Podbój Kanaanu 1-12

•

Przejście przez Jordan 1-5

•

Zdobycie Jerycha 6-7

•

Aj 8

•

Kampania południowa 9-10

•

Kampania północna 11-12

Część 2: Ziemia podzielona pomiędzy pokolenia 13-21

Część 3: Pokolenia wschodnie i pożegnalne przemówienie

Jozuego 22-24

Miejsce

Równiny na wschód od Jordanu i w Kanaanie

Czas

Około 1230-1200 r. przed Chr.

Czas spisania

Prawdopodobnie za czasów życia proroka Samuela

Główne postaci

Jozue, Rachab oraz Kaleb

Główne wydarzenia

•

Wysłanie wywiadowców 2

•

Przejście Jordanu 3

•

Bitwa o Jerycho 6

Sławne fragmenty

Instrukcje Boga dla Jozuego (1,5-9): "Bądź mężny i mocny..."

Opowiedzenie się Jozuego za Bogiem: "Ja sam i mój dom służyć chcemy
Panu" (24,15).

Główny temat

Inwazja na Kanaan z pomocą Bożą przeprowadzona przez Jozuego.

Bóg dotrzymał swej obietnicy. Jozue pro wadzi lud, aby potwierdził swą
wierność Bogu.

KSIĘGA SĘDZIÓW

Opowiadania o narodowych bohaterach w czasach bezprawia

pomiędzy inwazją na Kanaan a pierwszymi królami.

Treść

•

Walka o ziemie, do momentu śmierci Jozuego 1-2

•

Opowiadanie o sędziach 2-16

•

Inne opowiadania z czasów, kiedy nie było króla 17-21

Główne postaci i ich czyny

•

Debora i Barak 4-5

•

Gedeon i Madianici 6-8

•

Jefte i jego córka 10-12

•

Samson i Dalila 13-16

Czas

Niecałe 150 lat, od roku około 1200 do 1070 przed Chr.

Miejsce

Ziemia Izraela / Kanaan

Główny temat i przesłanie

Izraelici nie wykonali poleceń Boga, by wypędzić wszystkie plemiona

zamieszkujące ich ziemię. Niektóre z nich pozostały i w rezultacie
Izraelici zaczęli czcić ich bogów. Podzielili się i będąc słabi, stali się

łatwym celem ataku. Ich wiara przestała być elementem utrzymującym
wspólnotę pomiędzy pokoleniami. Jednak mimo złamania obietnicy
danej Bogu, kiedy zwrócili się do Niego w rozpaczy, On przyszedł im z
pomocą i dał im wybawicieli, aby ich uwolnili.

KSIĘGA RUT

Historia

Głód zmusza Noemi i jej rodzinę do wyjazdu z Betlejem do Moabu.

Umierają tam jej mąż i dwaj synowie. Kiedy Noemi wraca, jej synowa
Rut Moabitka - nie chce od niej odejść. Zbierając kłosy na polu, by w
ten sposób mieć zboże na chleb dla rodziny, Rut spotyka Booza,
dalekiego krewnego swego męża. Wzruszony jej lojalnością wobec
Noemi, Booz podejmuje się pokonać formalne przeszkody i poślubić Rut.
Ta cudzoziemska dziewczyna, która wybrała lud Noemi i jej Boga,
współtworzy rodowód króla Dawida.

Czas i miejsce

Historia ta dzieje się w niespokojnych czasach sędziów w krainie

Moabitów (na wschód od Jordanu) i w Betlejem.

Temat

Tematem jest miłość i lojalność i Boża troska o każdego, kto się do

Niego zwróci, bez względu na narodowość.

KSIĘGI SAMUELA

Historia Izraela od ostatnich sędziów po końcowe lata panowania

króla Dawida.

Treść

•

Jak Samuel został przywódcą Izraela służąc Bogu 1 Sm 1-7

•

Saul zostaje pierwszym królem Izraela 8-10

•

Pierwsze lata Saula jako króla; nieposłuszeństwo i odrzucenie 11-

15

•

Bóg wybiera Dawida 16

•

Walka z Goliatem 17

•

Zazdrosny król Saul - Dawid w niełasce 18-30

•

Śmierć Saula i Jonatana 31, 2 Sm 1

•

Dawid królem Judy 2-4

•

Dawid zostaje królem całego Izraela; obietnica Boga 5-7

•

Wojny Dawida 8-10

•

Dawid i Batszeba: kara Boża 11-12

•

Kłopoty rodzinne: bunt Absaloma i jego następstwa 13-20

•

Lata późniejsze 21-24

Czas i miejsce

Izrael osiada teraz na swojej ziemi, ale batalie o przesunięcie granic

i zawarcie pokoju zabierają królowi Dawidowi całe życie. Okres, który te
księgi opisują, to w przybliżeniu lata 1075-975 przed Chr.

Czas spisania

Księgi zostały spisane przez historyka jakiś czas po rozpadnięciu się

królestwa na dwie części. Być może, używał źródeł spisanych przez
Samuela oraz proroków po Samuelu. Znał i cytuje je - Dawid w kilku
wierszach.

Główne postaci i zdarzenia

•

Anna i narodziny Samuela 1 Sm 1

•

Heli i przesłanie Boga do Samuela 3

•

Porwanie i zwrot Arki Przymierza 4

•

Namaszczenie Dawida na króla 16

•

Dawid i Goliat 17

•

Dawid i Jonatan 18-20

•

Obietnica wiecznie trwałej dynastii dziękczynienie Dawida 7

•

Dawid i Batszeba 11

Sławne fragmenty

•

Modlitwa Anny 1 Sm 2

•

Lament Dawida nad Saulem i Jonatanem 2 Sm 1

•

Opowiadanie o owcy biedaka 12

•

Pieśń zwycięstwa Dawida 22

Główny temat i przesłanie

Główną myślą jest, że Izrael nie powinien mieć innego króla oprócz

samego Boga. Samuel zrozumiał to i próbował przeciwstawić się
naciskom ludu. Nie chciał zgodzić się, aby Izrael miał króla, jak to było
w sąsiednich krajach. W końcu Bóg dał Izraelowi upragnionego króla,
mimo iż wiedział, że będzie to przyczyną problemów.

Saul, pierwszy król, rozpoczął rządy dobrze, ale duma doprowadziła

go do zlekceważenia Boga - i Bóg go odrzucił.

Dawid był prawdziwie Bożym człowiekiem. Jego zaufanie do Boga

nigdy nie malało. Mimo iż często czynił źle, zawsze był gotów przyznać
się, iż zbłądził, i prosić Boga o przebaczenie.

Najważniejszym przesłaniem tych ksiąg jest Boża obietnica dynastii,

która będzie trwać na wieki - obietnica, którą spełnił w osobie Jezusa
pochodzącego z rodu Dawida.

KSIĘGI KRÓLEWSKIE

Historia Izraela od śmierci króla Dawida przez podział, który nastąpił

po śmierci Salomona, do upadku Jerozolimy i zniszczenia Świątyni przez
Babilończyków.

Treść

Część 1: Salomon następcą króla Dawida 1 Krl 1-2

Część 2: Panowanie Salomona 3-11

•

Mądrość Salomona 3-4

•

Zbudowanie i poświęcenie Świątyni 5-8

•

Obietnica Boga; handlowe i budowlane przedsięwzięcia Salomona

9

•

Wizyta królowej Saby 10

•

Niewierność Salomona wobec Pana i jego śmierć 11

Część 3: Podzielone królestwo 1 Krl 12 - 2 Krl 17

•

Bunt północnych pokoleń 12-14

•

Królowie Izraela i Judy 14-16

•

Prorok Eliasz i jego wyzwanie rzucone prorokom Baala 17-19

•

Achab - król Izraela 20-22

•

Jozafat król Judy i Ochozjasz król Izraela 1 Krl 22-2 Krl 1

•

Elizeusz zostaje prorokiem Boga 2-8

•

Królowie Izraela i Judy 8-16

•

Stolica Izraela, Samaria, zdobyta przez Asyryjczyków 17

Część 4: Królestwo Judy 18-25

•

Król Ezechiasz i groźba asyryjska 18-20

•

Manasses i Amon z Judy 21

•

Reformy króla Jozjasza 22-23

•

Ostatni królowie Judy 24

•

Jerozolima zdobyta przez Babilończyków; zniszczenie Świątyni

25c

Czas i miejsce

Rządy Salomona, około 970-930 r. przed Chr., były zlotym wiekiem

Izraela. Wydarzenia, które nastąpiły później w dwóch królestwach
Izraela i Judy, to czas wzrostu potęgi najpierw Asyrii, następnie
Babilonu. Księgi Królewskie obejmują około 400 lat, w przybliżeniu od
roku 975 do 586 przed Chr. Samaria upadła w roku 722, Jerozolima w
586.

Księgi Kronik obejmują ten sam okres. Także prorocy: Amos,

Ozeasz, Izajasz, Micheasz, Nahum, Habakuk, Sofoniasz i Jeremiasz
działali w tym samym czasie.

Czas spisania

Księgi zostały ostatecznie zebrane w Babilonie, w czasie wygnania,

być może około 550 r. przed Chr. Ale użyto znaczne wcześniejszych
materiałów: protokołów sądowych i rejestrów urzędniczych oraz historii
o prorokach.

Główne postaci i zdarzenia

•

Wyroki sądowe Salomona 1 Krl 3

•

Zbudowanie Świątyni 6

•

Salomon i królowa Saby 10

•

Eliasz i susza: wdowa w Sarepcie 17

•

Eliasz i prorocy Baala 18

•

Winnica Nabota 21

•

Eliasz i ognisty rydwan 2 Krl 2

•

Elizeusz i Szunemitka 4

•

Uzdrowienie Naamana 5

•

Oblężenie Samarii 6

•

Śmierć królowej Izebeli 9

•

Pogrom królowej Atalii 11

•

Upadek Samarii 17

•

Asyryjczycy u bram Jerozolimy 18

•

Jozjasz odnajduje księgę Prawa 22

•

Upadek Jerozolimy, zniszczenie Świątyni 25

Sławne fragmenty

•

Modlitwa Salomona o mądrość 1 Krl 3

•

Modlitwa Salomona przy poświęceniu Świątyni 8

Główny temat i przesłanie

Każdy z władców osądzany jest zgodnie ze swoją wiernością i

lojalnością wobec Boga. Kiedy władca i lud decydują się być Bogu
posłuszni i oddawać Mu cześć, sprawy toczą się pomyślnie. Kiedy jednak
celowo wybierają nieposłuszeństwo, następuje klęska. Lecz Boga to nie
cieszy. On chce, by Jego naród słuchał Go z własnej woli, dla swego
własnego dobra. Raz po raz przestrzega ich przed niebezpieczeństwem,
w jakim się znajdują. Wysyła im proroków Eliasza i Elizeusza. Ale lud
nadal Go nie chce słuchać i dochodzi do tragedii: Samaria. a potem
Jerozolima wpadają w ręce wrogów. Najpierw upada na zawsze
królestwo Izraela na północy, następnie mieszkańcy królestwa Judy
zostają uprowadzeni do niewoli babilońskiej.

KSIĘGI KRONIK

Księgi te obejmują ten sam okres, co zdarzenia w 2 Księdze

Samuela i Księgach Królewskich. Ale ponieważ przeznaczone były dla
ludzi, którzy wrócili do Jerozolimy z wygnania w Babilonie, dlatego
historia ich skupia się na południowym królestwie Judy i jego królach.

Treść

Część 1: Drzewa genealogiczne, od Adama do tych ludzi, którzy

wrócili z Babilonu 1 Krn 1-9

Część 2: Panowanie króla Dawida 10-29

•

Śmierć króla Saula 10

•

Królowanie Dawida 11-21

•

Przygotowania Dawida do budowy Świątyni 22-29

Część 3: Panowanie króla Salomona 2 Krn 1-9

•

Źródło mądrości i bogactwa Salomona 1

•

Budowa i poświęcenie Świątyni 2-7 Sława Salomona 8-9

Część 4: Królowie Judy 10-36

•

Rozłam królestwa za Roboama 10

•

Od Roboama do Asy 11-16

•

Reformy króla Jozafata 17-20

•

Od Jorama do Achaza 21-28

•

Reformy króla Ezechiasza 29-32

•

Manasses i Amon 33

•

Reformy króla Jozjasza 34-35

•

Koniec panowania królów i upadek Jerozolimy 36

Czas

Księgi te, razem z księgami Ezdrasza i Nehemiasza, z którymi są

związane, opowiadają historię ludu Bożego od śmierci króla Saula do
ponownego osiedlenia się w Judei po wygnaniu. Historia opowiedziana w
Księgach Kronik obejmuje okres od około 1000 r. przed Chr. do
zniszczenia Jerozolimy przez Nabuchodonozora w roku 587/586 przed
Chr.

Czas spisania

Po powrocie śydów do Judei - być może około 400 r. przed Chr.

Główne wydarzenia

•

Dawid sprowadza Arkę Przymierza do Jerozolimy 1 Krn 15-16

•

Salomon poświęca nowo wybudowaną Świątynię 2 Krn 5-7

•

Ezechiasz oczyszcza i ponownie poświęca Świątynię 29

Sławne fragmenty

•

Pieśń pochwalna Dawida 1 Krn 16

•

Dawid w imieniu Boga namaszcza Salomona na króla 29

•

Modlitwa Salomona przy poświęceniu Świątyni 2 Krn 6-7

•

Obietnica Boga złożona Salomonowi na przyszłość 7

Główny temat i przesłanie

Głównym celem Kronikarza jest przekonanie śydów, mieszkających

teraz na powrót w Jerozolimie, że wciąż są narodem wybranym przez
Boga. Początek ich królestwa - wielkie dni króla Dawida i Salomona był
pobłogosławiony przez Boga. I sposób, w jaki naród czcił Boga
szczegółowa organizacja służby w świątyni oraz służby kapłanów,
lewitów i muzyków - był dany przez Boga. Zniszczenie tego wszystkiego
przez nieposłuszeństwo wielu królów doprowadziło do upadku
Jerozolimy, zniszczenia Świątyni i wygnania. Lecz obietnice Boga
względem Izraela są wciąż ważne i nadszedł czas na odnowę. Powrót do
prawdziwego kultu za króla Jozafata, Ezechiasza, Jozjasza zachęca tych,
którzy wrócili z wygnania, do odnowienia swej wiary (przesłanie
podobne do przesłania proroków Aggeusza i Zachariasza).

KSIĘGA EZDRASZA

Historia powrotu dwóch grup śydów do swej ojczyzny z wygnania w

Babilonie. Połączone odbudowują Świątynię i pod przywództwem
Ezdrasza pilnują przestrzegania Prawa.

Treść

Część 1: Pierwsza grupa wraca do Jerozolimy z Zorobabelem 1-2

Część 2: Świątynia zostaje odbudowana pomimo opozycji 3-6

•

Ludzie z radością przystępują do odbudowy 3

•

Poparcie lokalnej opozycji przez perskich władców 4

•

Prace przy odbudowie zostają ponowione 5,1-6,12

•

Poświęcenie Świątyni i obchody święta Paschy 6,13-22

Część 3: Druga grupa powraca z Ezdraszem 7-10

•

Ludzie, którzy przybywają, i ich podróż 7-8

•

Problem mieszanych małżeństw 9-10

Czas i miejsce

Powrót z wygnania nie był jednorazowym wydarzeniem. W

wieloletnich odstępach, za panowania różnych władców perskich, odbyto
kilka podróży. Ten opis obejmuje lata 538 do 428 przed Chr. Wracający
wygnańcy zastali kraj wciąż zamieszkany przez tych śydów, którzy nie
zostali zabrani do Babilonu, wspólnie z innymi narodowościami
przeciwnymi im. Jerozolima pozostawała opustoszała, Świątynia była
zrujnowana, a życie kulturalne zamarło.

Czas spisania

Księga prawdopodobnie spisana w celu uzupełnienia Kronik - około

400 r. przed Chr.

Główne postaci

Ezdrasz, kapłan będący potomkiem Aarona, uczony w prawie

Bożym. Zorobabel, przywódca pierwszej powracającej grupy, wnuk
króla Jojakina zmuszonego do opuszczenia kraju.

Cesarz Cyrus z Persji, który pokonał Babilończyków i zadekretował,

że śydzi i inne narody mogą wrócić do swych domów. Prorok Deutero-
Izajasz widział w działaniu tego pogańskiego władcy wpływ Boga.

Główne wydarzenia

•

Rozkaz powrotu i odbudowy wydany przez Cyrusa 1

•

Obchody pierwszego święta Paschy w odbudowanej Świątyni 6

•

Powrót Ezdrasza i innych potomków kapłanów 7-8

Główny temat i przesłanie

Kronikarz, który oprócz Kronik spisał najprawdopodobniej także tę

księgę, wierzył mocno, iż śydzi wciąż są dla Boga narodem wybranym,
pomimo skazania na wygnanie i zakończenia epoki królów. W Księdze
Ezdrasza widzimy tę wiarę w praktyce, gdy wygnańcy po powrocie
odbudowują Swiątynię i zaczynają od nowa swe narodowe życie
religijne. Prawa Bożego należy przestrzegać w szczegółach; Izraelici
mieli być narodem innym od pozostałych.

KSIĘGA NEMEMIASZA

Historia powrotu z wygnania do Jerozolimy trzeciej grupy Zydów

pod wodzą wielkiego przywódcy, Nehemiasza. Nehemiasz został
wybrany pierwszym gubernatorem Jerozolimy i zainicjował odbudowę
murów miasta. Jego reformy religijne pokrywały się z dziełem Ezdrasza.

Treść

Część 1: Nehemiasz powraca do Jerozolimy i rozpoczyna

odbudowę murów 1-7

•

Nehemiasz otrzymuje złe wiadomośc i modli się za Jerozolimę 1

•

Powrót Nehemiasza 2

•

Odbudowa murów wbrew opozycji 3,1-7,3

•

Lista wygnańców, którzy powrócili 7,4-73

Część 2: Prawo, pokuta i odnowione przymierze 8-10

•

Ezdrasz czyta Prawo i lud wyraża żal Modlitwa-spowiedź 9,1-37

•

Lud podejmuje zobowiązanie, iż będzie przestrzegał Prawa 9,38-

10,39

Część 3: Lud i jego reformatorski gubernator 11-13

•

Listy ludzi i kapłanów 11,1-12,26

•

Poświęcenie nowych murów: Jerozolima może w końcu się bronić

12,27-43

•

Reformy Nehemiasza 12,44-13,31

Czas i miejsce

Nehemiasz powrócił do Jerozolimy w 445 r. przed Chr. i był

gubernatorem przez dwanaście lat, tj. do roku 433 przed Chr. Sposób,
w jaki ta księga wiąże się z księgą Ezdrasza i grupą, którą on przywiódł,
nie zawsze jest łatwy do określenia. Nehemiasz zostawił wysoce
rozwinięty perski dwór królewski i przybył do miasta, które dopiero

zaczęto odbudowywać, w którym dużo było jeszcze chaosu. Mniej
więcej w tym okre się działał prawdopodobnie prorok Malachiasz.

Czas spisania

Ścisłe związki, jakie istnieją pomiędzy tą księgą a Księgami Kronik i

Księgą Ezdrasza wskazują, że spis no ją około roku 400 przed Chr., ale
najważniejszą częścią księgi wydaje się być dziennik Nehemiasza.

Główne wydarzenia

•

Powrót Nehemiasza do Jerozolimy 2

•

Ukończenie odbudowy murów 6

Sławne fragmenty

•

Modlitwa Nehemiasza 1

•

Wielka modlitwa-spowiedź 9

Znaczenie i przesłanie

Nehemiasz,

człowiek

czynu,

zdołał

rozbudzić

nadzieję

w

przygnębionym narodzie i dał mu zarówno duchowe, jak i praktyczne
przywództwo, aby mógł on wypełnić trudne zadanie w obliczu zagorzałej
opozycji. Był również człowiekiem modlitwy do końca zawierzającym
Bogu, skutecznym w działaniu. Za jego panowania dzięki pomocy
Ezdrasza, życie religijne śydów uległo odnowieniu.

KSIĘGA ESTERY

Historia

Estera, piękna dziewczyna żydowska zostaje królową perską, żoną

króla Achaszwerosza (Kserksesa). Dzięki dyplomatycznemu fortelowi,
opracowanemu do spółki ze swym opiekunem Mardocheuszem,
zapobiega eksterminacji wszystkich śydów w królestwie perskim.
Haman, wielki wezyr królestwa, który planował zagładę śydów, zostaje
stracony, a godność wezyra otrzymuje Mardocheusz.

Miejsce

Wydarzenia dzieją się w Suzie, zimowej stolicy Persji, w latach,

kiedy większość śydów powróciła już do Jerozolimy z wygnania w
Babilonie. Część śydów została jednak w Persji, imperium, które podbiło
Babilończyków.

Temat

Księga ta nie wspomina o Bogu i nie jest to historia znacząca z

punktu widzenia religijnego. Pokazuje, jak śydzi przetrwali w czasach
wielkiego zagrożenia. Do dziś historia ta czytana jest wśród śydów w
czasie święta Purim.

Opracował Piotr Wasilewski, na podstawie "Encyklopedia Biblii" © 1997
Świat Książki, ISBN 83-7129-600-2

www.biblia.net.pl