1

1

Leki stosowane w chorobach

Leki stosowane w chorobach

układu krążenia

układu krążenia

2

Najczęściej występujące schorzenia

układu krążenia

• Choroba nadciśnieniowa

• Choroba niedokrwienna serca/zawał

• Zaburzenia rytmu serca

• Niewydolność serca

• Zaburzenia gospodarki lipidowej

3

Najczęściej stosowane leki w chorobach

układu krążenia

• preparaty naparstnicy

• leki dopaminergiczne

• leki przeciwarytmiczne

• blokery kanału wapnia

• inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę –IKA

• leki moczopędne

• leki beta-adrenolityczne

• antagoniści receptora angiotensynowego – sartany

• leki przeciwlipemiczne: fibraty, statyny

4

Inhibitory

Inhibitory

konwertazy

konwertazy

angiotensyny (IKA)

angiotensyny (IKA)

5

Inhibitory konwertazy angiotensyny (IKA)- mechanizm działania

6

Inhibitory konwertazy angiotensyny –

mechanizm działania

Hamowanie układu renina-angiotensyna-

aldosteron (85-90%)



osoczowego



tkankowego

    
 
  
 

 
  

2

7

Inhibitory konwertazy angiotensyny –

mechanizm działania c.d.

Hamowanie katabolizmu bradykininy:

↑NO, ↑ PGI

2

, ↑ PGE

2

.

8

Inhibitory konwertazy angiotensyny- leki

Stosowane grupy leków:

Stosowane grupy leków:





inhibitory

inhibitory

konwertazy

konwertazy

zawierające grupę

zawierające grupę

sulfhydrylową

sulfhydrylową

(SH) (

(SH) (

kaptopryl

kaptopryl

)

)





proleki

proleki

(

(

enalapryl

enalapryl

,

,

kwinapryl

kwinapryl

,

,

ramipryl

ramipryl

,

,

cilazapryl

cilazapryl

,

,

fozynopryl

fozynopryl

,

,

peryndopryl

peryndopryl

)

)





inhibitory

inhibitory

konwertazy

konwertazy

o przedłużonym działaniu

o przedłużonym działaniu

(

(

enalapryl

enalapryl

,

,

lizynopryl

lizynopryl

)

)

9

Prolek

Prolek

Prolek -

(ang. pro-drug) - to substancja o działaniu

leczniczym, która rozwija w pełni swoje działanie

dopiero w chwili, gdy ulegnie przemianom

metabolicznym w organizmie, natomiast sama nie jest

aktywna, lub jest wielokrotnie mniej aktywna od

powstałej substancji.

10

Inhibitory konwertazy angiotensyny –

wskazania

• nadciśnienie tętnicze

• niewydolność serca

• współistniejąca z nadciśnieniem

• -

nefropatia z białkomoczem,

• -

cukrzyca

• -

przerost mięśni komory lewej,

• -

niewydolność krążenia,

• -

zaburzenia lipidowe,

• -

przebyty zawał mięśnia serca z niską frakcją

wyrzutu komory lewej

11

Inhibitory konwertazy angiotensyny –

przeciwwskazania

• hipowolemia,

• ciąża,

• zwężenie tętnic nerkowych lub tętnicy nerkowej

u chorego z jedną nerką,

• kaszel przed rozpoczęciem leczenia.

12

Inhibitory konwertazy angiotensyny –

informacja

użyteczna klinicznie:

•

inhibitory konwertazy są najlepiej tolerowanymi

lekami hipotensyjnymi

•

przed rozpoczęciem leczenia inhibitorami

konwertazy lek moczopędny należy odstawić lub

zmniejszyć jego dawkę

•

proleki wymagają uczynnienia w wątrobie i dlatego

później rozpoczynają działanie niż inhibitory

konwertazy z SH.

    
 
  
 

 
  

3

13

Inhibitory konwertazy angiotensyny –

niepożądane działania

Związane z farmakologicznym działaniem leków:

obniżenie ciśnienia tętniczego krwi – hipotensja
niewydolność nerek

:

stężenia mocznika,

kreatyniny

zwiększenie stężenia potasu we krwi

kaszel

14

Inhibitory konwertazy angiotensyny –

niepożądane działania

Nie związane z farmakologicznym działaniem IKA

bezsenność, parastezje, bóle głowy, zmęczenie

 nudności wymioty, zaparcia, zaburzenia smaku

zaczerwienienie skóry, obrzęk naczynioruchowy

fetotoksyczne: wielowodzie, niewydolność nerek

płodu, anuria

15

Inhibitory konwertazy angiotensyny –

niepożądane działania

Nie związane z farmakologicznym działaniem IKA

zaburzenia hematologiczne: anemia aplastyczna

(kaptopril),

agranulocytoza

(kaptopril, enalapril),

trombocytopenia

(kaptopril)

reakcje nadwrażliwości:

eozynofila

, zapalenie

pęcherzyków płucnych, toczeń rumieniowaty

16

Leki moczopędne

Leki moczopędne

17

Leki moczopędne-

zastosowanie

• obrzęki sercowe, nerkowe, wątrobowe

• stany zatrzymania elektrolitów (sodu-napięcie

przedmiesiączkowe; substancji azotowych –

niewydolność wydzielnicza nerek)

• nadciśnienie (zmniejszenie ilości krwi krążącej)

• zatrucia

• w leczeniu niektórych postaci otyłości

18

Leki moczopędne- podział

• leki zwiększające wydalanie głównie wody –

diuretyki

• leki zwiększające wydalanie soli mineralnych –

sodu i chlorków -

saluretyki

    
 
  
 

 
  

4

19

Leki moczopędne-

podział

• w zależności od

punktu uchwytu

działania:

– leki o głównie nerkowym punkcie uchwytu

• zwiększają przesącz pierwotny i hamują wchłanianie

zwrotne

– leki o głównie pozanerkowym punkcie uchwytu

działania

• działają na koloidy krwi i tkanki, powodują hydremię

20

Leki moczopędne-

podział, główne grupy

• leki o głównie

nerkowym

punkcie uchwytu

• tiazydy – hydrochlorotiazyd

• diuretyki pętlowe – furosemid, kwas etakrynowy

• pochodne chinazoliny i indoliny – chlortalidon,

indapamid, kwas tienylowy

• inhibitory anhydrazy węglanowej –acetazolamid

21

Leki moczopędne - leki o głównie

nerkowym

punkcie uchwytu

22

Leki moczopędne –tiazydy,

hydrochlorotiazyd

• lek o budowie sulfonamidowej,

• dobrze wchłaniany z przewodu pokarmowego. Działanie występuje po 2

godzinach i utrzymuje się przez 6 do 12 godzin.

• hamuje transport sodu i chloru w początkowym odcinku kanalika

dystalnego nefronu, gdzie w warunkach fizjologicznych zwrotnemu

wchłanianiu ulega 5-8% przefiltrowanego sodu.

• zastosowanie: obrzęki pochodzenia sercowego, nerkowego,

wątrobowego, nadciśnienie samoistne i nerkowe, zespół napięcia

przedmiesiączkowego

• może wywołać

hipokaliemię

(podaje się sole potasowe)

23

Leki moczopędne - tiazydy

• przeciwwskazania

: ostra niewydolność nerek z bezmoczem, śpiączka

wątrobowa,

zaburzenia elektrolitowe

, ciąża; ostrożnie w cukrzycy i dnie

moczanowej

• interakcje

: nasilają działanie hipotensyjne guanetydyny, rezerpiny,

metyldopy oraz środków zwiotczających kuraropodobnych

• działania niepożądane

: uczulenie (pokrzywka, świąd),

zaburzenia

elektrolitowe (hipokaliemia, hipernatremia),

zaburzenia łaknienia,

nudności, bóle głowy, hipotonia ortostatyczna, zapalenie trzustki

• preparaty

: Hydrochlorotiazidum, Clopamid

24

Leki moczopędne - pochodne chinazoliny i indoliny

• związki o budowie heterocyklicznej (chinetazon, chlortalidon, metolazon,

indapamid, kwas tienylowy)

• Chlortalidon -podawany wyłącznie doustnie

• Farmakokinetyka. Dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego.

Działanie pojawia się już po 2 godzinach, osiąga maksimum po 12
godzinach. Czas działania chlortalidonu wynosi od 48 do 72 godz.

– hamuje wchłanianie zwrotne jonów sodu i chlorków w kanalikach

bliższych

– zastosowanie

: obrzęki sercowe, wątrobowe i nerkowe, nadciśnienie

tętnicze

– działania niepożądane

: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zawroty i bóle

głowy, reakcje uczuleniowe, zaburzenia układu krwiotwórczego

– przeciwwskazania

: ostra niewydolność nerek z bezmoczem, śpiączka

wątrobowa, uczulenie , ciąża i laktacja

    
 
  
 

 
  

5

25

Leki moczopędne - pochodne chinazoliny i indoliny c.d

• Indapamid-podawany wyłącznie p.o

- lek o budowie sulfonamidowej

- różni się od hydrochlorotiazydu dłuższym czasem półtrwania,

który wynosi od 14 do 18 godzin. Lek wiąże się z białkami
osocza w 71-79%. Metabolizowany w wątrobie.

– hamuje zwrotne wchłanianie sodu w kanalikach bliższych oraz

w korowej części kanalików dalszych

– hamuje transport jonów wapniowych w komórce mięśniowej,

działa bezpośrednio rozkurczająco na naczynia

– w małej dawce działa silnie hipotensyjnie a słabo moczopędnie

26

Leki moczopędne - pochodne chinazoliny i indoliny c.d.

• Indapamid-

jest dobrze rozpuszczalny w tłuszczach,

łatwo wiąże się z białkami osocza,

• zastosowanie

: nadciśnienie samoistne,

współistniejące z cukrzycą

– działania niepożądane

:

hipokaliemia

, uczucie

osłabienia, hipotonia ortostatyczna, reakcje uczuleniowe

– przeciwwskazania

: ciąża, ciężka niewydolność wątroby,

zaburzenia naczyniowe o.u.n

27

Leki moczopędne- diuretyki pętlowe

Furosemid, podawany p.o, i.v, i.m

– sulfonamid o silnym działaniu moczopędnym,

– dobrze wchłaniany z przewodu pokarmowego, wiązanie z białkami 98%, po

podaniu dożylnym biologiczny okres półtrwania 1-1,5 godz., przenika do

płodu i mleka matki. Działanie moczopędne do 1 godz. po podaniu p.o , po

15 min. po podaniu i.v, czas działania 3-6 godz. Wydalany przez nerki.

– głównie hamuje wchłanianie zwrotne sodu a w niewielkim stopniu potasu

– działa szybko (po wstrzyknięciu dożylnym po kilku minutach)

– najsilniejszy lek moczopędny

28

Leki moczopędne- diuretyki pętlowe

Furosemid

– zastosowanie

: obrzęki – obwodowe różnego pochodzenia,

nadciśnienie, diureza wymuszona, obrzęk płuc oraz obrzęk mózgu

– działania niepożądane

: jest mało toksyczny; może wywołać

hipokaliemię

odwodnienie,

zagęszczenie krwi

ze skłonnościami do

zakrzepów; rzadko alergiczne reakcje skórne, biegunkę, zmniejszenie

łaknienia, niekiedy

hiperglikemię, hiperurykemie, hiponatremię

,

osłabienie siły mięśniowej, kurcze mięśni, upośledzenie słuchu,

leukopenie, trombocytopenię

29

Leki moczopędne- diuretyki pętlowe

F

urosemid

– interakcje

: nasila działanie leków hipotensyjnych i środków

zwiotczających, osłabia działanie leków

przeciwcukrzycowych

– przeciwwskazania

: bezmocz, niedrożność dróg moczowych,

hipokaliemia, śpiączka wątrobowa, ciąża

– preparat: Furosemidum (p.o, i.v)

30

Leki moczopędne - diuretyki pętlowe

• Kwas etakrynowy

– powoduje zahamowanie wchłaniania zwrotnego sodu w pętli

nefronu i kanalikach

– zastosowanie

: obrzęki związane z niewydolnością krążenia, zespół

nerczycowy, marskość wątroby

– działania niepożądane

: jest toksyczny; wywołuje zaburzenia

żołądkowo-jelitowe, drażni ścianę naczyń (stosuje się rozcieńczone

roztwory), reakcje skórne, uszkodzenie słuchu (szum w uszach),

zaburzenia elektrolitowe

(odwodnienie,

zasadowica,

hipokaliemia, hipernatremia

)

– przeciwwskazania

: cukrzyca, ciąża, marskość wątroby

– -nie ma budowy sulfonamidowej

    
 
  
 

 
  

6

31

Leki moczopędne- diuretyki pętlowe c.d

Torasemid

• charakteryzuje się dobrą biodostępnością (80-90%).

Biologiczny okres półtrwania wynosi ok. 3,5 godz..

• Wskazania lecznicze są takie same jak innych diuretyków

pętlowych.

• Ze względu dłuższy czas działania ma

mniej działań

niepożądanych

. Wykazuje efekty obniżania ciśnienia tętniczego

w leczeniu nadciśnienia już w dawkach nie dających wyraźnego

działania moczopędnego..

32

Leki moczopędne - diuretyki oszczędzające potas

grupa związków nie powodujących kaliurii; hamują

wchłanianie zwrotne sodu w kanalikach dalszych

33

Leki moczopędne - diuretyki oszczędzające potas

Spironolakton

konkurencyjny antagonista aldosteronu w kanaliku dalszym nefronu

– związek steroidowy o budowie aldosteronu; hamuje wchłanianie zwrotne sodu

(zwiększa się wydalanie sodu i wody z moczem)

– Wchłania się z przewodu pokarmowego, ulega biotransformacji do czynnego

metabolitu – kanrenonu. Działanie spironolaktonu trwa do 2-3 dni po odstawieniu.

Lek indukuje enzymy mikrosomalne wątroby.

– zastosowanie

: obrzęki, aldosteronizm

– działanie niepożądane

:

hiperkaliemia

, zaburzenia rytmu serca, osłabienie siły

mięśniowej, parestezje, ginekomastia, zaburzenia miesiączkowania, wysypki,

zaburzenia obrazu krwi

– przeciwwskazania

: niewydonośc nerek, hiponatremia, ciąża, bezmocz

– preparat: Spironol (Verospiron) (p.o, i.v)

34

Leki moczopędne - diuretyki oszczędzające potas

Eplerenon –

• syntetyczny steroid, antagonista receptora aldosteronu,

•

stosowany w leczeniu niewydolności serca.

• zalecany jest w leczeniu uzupełniającym u pacjentów z dysfunkcją

skurczową lewej komory (EF < 40%) i klinicznymi objawami

niewydolności serca po przebytym zawale, razem z beyta-blokerami.

• można stosować razem z diuretykami tiazydowymi.

• gdy jest stosowany razem z inhibitorem ACE lub sartanem, a także u

pacjenta z niewydolnością nerek, powinno się często kontrolować

kaliemię.

• przeciwwskazaniem do stosowania antagonistów aldosteronu jest

hiperkaliemia≥ 5 mmol/l w surowic

35

Leki moczopędne- diuretyki oszczędzające potas

• Triamteren

– pochodna pterydyny działa j.w.

– zastosowanie

: obrzęki w przewlekłej niewydolności krążenia,

choroby wątroby, zespół nerczycowy, nadciśnienie

• Amiloryd

– działa na dystalny odcinek kanalika nerkowego, zwiększa wydalanie

sodu i chlorków oraz zmniejsza wydalanie potasu

– zastosowanie:

obrzęki sercowe, nadciśnienie, marskość wątroby

– działania niepożądane

: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, suchość w

jamie ustnej,

hiperkaliemia

, kurcze mięśniowe, splątanie, hipotonia

ortostatyczna

– przeciwwskaznaia

: hiperkaliemia, niewydolność nerek, ciąża,

ostrożnie w cukrzycy

36

Leki moczopędne-

niepożądane działania

• zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej

• zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej

• zaburzenia hemodynamiczne

• zaburzenia przemiany węglowodanowej, purynowej,

lipidowej, układu wewnątrzwydzielnczego

• zaburzenia krzepnięcia krwi

, narządu słuchu, układu

krwiotwórczego, układu immunologicznego

    
 
  
 

 
  

7

37

Leki moczopędne -

niepożądane działania

• Diuretyki tiazydowe

 układ krążenia: podciśnienie ortostatyczne, niedokrwienie

narządów (np. zawał kreski, ośrodkowego układu nerwowego

- przejściowe)

 zaburzenia gospodarki wodno-elekrolitowej: stężenia potasu

(zaburzenia rytmu serca) i cynku w organizmie, stężenia

wapnia i sodu (obrzęki)

38

Leki moczopędne -

niepożądane działania

• Diuretyki tiazydowe

zaburzenia gospodarki lipidowej ( stężenia

cholesterolu i trójglicerydów)

zaburzenia gospodarki węglowodanowej (cukrzyca -

dysregulacja)

ponadto: fotodermatozy, fofoalergie, toczeń

rumieniowaty, toksyczna martwica skóry, zapalenia

naczyń

39

Leki moczopędne - niepożądane działania

• Furosemid

 hipokliemia
 hiponatremia
 hipomagnezemia
 zasadowica nieoddechowa
 objawy nietolerancji węglowodanów
 hipertriglicerydemia, CholC, LDL, VLDL
 hipowolemia
 reakcje alergiczne: pokrzywka, ostre śródmiąższowe

zapalenie nerek

 ototoksyczność

40

Leki moczopędne -

niepożądane działania

• Spironolakton - oszczędzajacy potas

 zaburzenia endokrynne: działanie antyandrogenne



mężczyźni: - ginekomastia

- obniżenie libido

- impotencja

- oligospermia



kobiety: - powiększenie gruczołów piersiowych

- zaburzenia miesiączkowania (zbyt częste

lub rzadkie miesiączki, brak miesiączki)

 hiperpotasemia

41

Leki beta

Leki beta

-

-

adrenolityczne

adrenolityczne

42

Leki beta- adrenolityczne –

mechanizm działania

• grupa leków działających na receptory β1 i β2 (antagoniści)

• działanie związane jest z zablokowaniem receptora

beta-adrenergicznego

co powoduje następujące efekty biologiczne:

 w obrębie serca: zmniejszenie częstości akcji serca, spadek ciśnienia

tętniczego krwi, zmniejszenie objętości wyrzutowej i minutowej serca,

zmniejszenie zużycia tlenu przez mięsień sercowy, zwiększenie przepływu

wieńcowego i poprawa odżywienia mięśnia sercowego

 w obrębie naczyń krwionośnych: skurcz naczyń i zwiększenie oporu

obwodowego,

 w obrębie mięśni gładkich narządów wewnętrznych: skurcz (np. oskrzeli)

    
 
  
 

 
  

8

43

Leki beta -adrenolityczne-

stosowane grupy leków





nieselektywne

(pindolol, propranolol, sotalol, nadolol)

 kardioselektywne

(atenolol, metoprolol)



hydrofilne (atenolol, nadolol)



z własną aktywnością sympatomimetyczną (ISA)

(oksyprenolol, pindolol)



alfa-beta-blokery (labetalol, karwedilol)



beta-blokery rozszerzające naczynia (bisoprolol,

celiprolol)

44

Leki beta -adrenolityczne –

podział

Nieselektywne

Nieselektywne

• oksprenolol

• pindolol

• propranolol

• sotalol

• nadolol

45

Leki beta- adrenolityczne – podział

Selektywne

Selektywne

• metoprolol

• atenolol

• acebutolol

• betaksolol

• bisoprolol

• celiprolol

• nebiwolol

46

Leki beta- adrenolityczne –

podział

Leki α

Leki α

-

-

i β

i β

-

-

adrenolityczne

adrenolityczne

•

•

labetalol

labetalol

•

•

karwedilol

karwedilol

47

Leki beta -adrenolityczne –

wskazania

• nadciśnienie tętnicze

• choroba niedokrwienna serca

• nadkomorowe zaburzenia rytmu serca

• komorowe zaburzenia rytmu serca

• profilaktyka napadów

migreny

• tachykardia zatokowa

48

Leki beta- adrenolityczne –

przeciwwskazania

• bradykardia zatokowa

• blok przedsionkowo-komorowy II stopnia i blok

przedsionkowo-komorowy III stopnia

• wstrząs kardiogenny

• niewyrównana astma oskrzelowa, przewlekła obturacyjna

choroba płuc lub inna przewlekła choroba płuc

• niewyrównana niewydolność krążenia

• nasilone zaburzenia krążenia obwodowego

• angina Prinzmetala

    
 
  
 

 
  

9

49

Leki beta -adrenolityczne –

niepożądane działania

• układ krążenia:

bradykardia, niedociśnienie,

zaburzenia rytmu serca (proarytmia: sotalol;

torsades de pointes), zaburzenia przewodzenia

wewnątrzsercowego (bloki przedsionkowo-

komorowe, zaburzenia krążenia obwodowego

i mózgowego

50

Leki beta- adrenolityczne –

niepożądane działania

• ośrodkowy układ nerwowy:

uczucie zmęczenia, zawroty

głowy, bóle głowy, depresja, zaburzenia świadomości

• zaburzenia endokrynne

:

hiperglikemia, hipoglikemia

(

cukrzyca - dysregulacja

)

• układ moczowo-płciowy

: zaburzenia seksualne,

impotencja, libido, zaburzenia w oddawaniu moczu

(nocne, częste, zatrzymanie)

51

Leki beta -adrenolityczne –

niepożądane działania

• układ oddechowy

: skurcz oskrzeli (nieselektywne,

zależny od dawki selektywnych), zaburzenia oddychania,

kaszel,

• układ mięśniowo-szkieletowy

: bóle ścięgien, stawów,

mięśni, zapalenie ścięgien

52

Leki beta -adrenolityczne – niepożądane działania

• zaburzenia dermatologiczne

: zaczerwienienie, świąd,

zaburzenia pigmentacji, łysienie plackowate

• zaburzenia w badaniach laboratoryjnych

:

stężenia mocznika

(propranolol),

stężenia transaminaz, fosfatazy alkalicznej, LDH

(propranolol, metoprolol)

53

Miażdżyca

Miażdżyca

54

Wynikiem działania miażdżycy może być:

• choroba wieńcowa,

• zawał serca,

• udar mózgu,

• chromanie przystankowe czyli inaczej miażdżyca

tętnic kończyn dolnych

• wszelkie inne choroby spowodowane przez

zmiany zwyrodnieniowe niedokrwionych narządów
(np. niedokrwienie nerek może być powodem
dokuczliwej choroby nadciśnieniowej).

    
 
  
 

 
  

10

55

Celem leczenia hiperlipidemii jest:

• obniżenie ryzyka choroby niedokrwiennej serca,

• zahamowanie

bądź

uzyskanie

regresji

zmian

miażdżycowych,

• zmniejszenie zmian skórnych (żółtaków),

• zapobieganie ostremu zapaleniu trzustki u osób z

wysoką trójglicerydemią,

• dodatkowo na podstawie ostatnich badań zmniejszenie

incydentów sercowo-naczyniowych.

56

Zasady leczenia miażdżycy

• zmniejszenie stężenia cholesterolu we krwi

• normalizacja składu lipoprotein

• leczenie antyagregacyjne

57

Zasady leczenia miażdżycy

• zahamowanie wchłaniania cholesterolu z jelit
• zahamowanie syntezy cholesterolu w wątrobie
• zwiększenie katabolizmu VLDL i LDL
• zahamowanie wytwarzania bogatych w

cholesterol frakcji lipoprotein

• zahamowanie syntezy VLDL
• zahamowanie agregacji płytek krwi

58

Leczenie dyslipidemii

1) wyrównanie metaboliczne cukrzycy,
2) normalizacja masy ciała,
3) zastosowania wysiłku fizycznego,
4) u osób z hipertrójglicerydemią bezwzględny zakaz picia

alkoholu,

5) dieta hipolipemizująca

59

Zasady leczenia miażdżycy

• hipercholesterolemia

– żywice

– statyny
– fibraty

– kwas nikotynowy (KN)
– probukol
– terapia skojarzona (żywice+statyny, żywice+fibraty, żywice+KN,

żywice+probukol)

• hiperlipidemia mieszana

– fibraty
– KN

• hipertrójglicerydemia

– fibraty
– KN
– terapia skojarzona:fibraty + KN i oleje rybne

60

Leki

Leki

przeciwlipemiczne

przeciwlipemiczne

    
 
  
 

 
  

11

61

Statyny

• inhibitory enzymu kontrolującego biosyntezę cholesterolu

(reduktazy 3-hydroksy-3-metyloglutarylokoenzymu A)

• zmniejszają pulę cholesterolu wewnątrz komórek, pobudza to

biosyntezę i aktywność receptorów komórek dla LDL. Cząstki

te są aktywnie wychwytywane przez komórki dla uzupełnienia

niedoboru cholesterolu wynikającego z zahamowania jego

biosyntezy przez statyny

62

Statyny

• hamują syntezę VLDL w wątrobie.

• obniżają stężenie cholesterolu całkowitego o 15-30%, LDL-

Ch o 20-40%, podwyższają natomiast stężenie HDL-Ch o 5-

10%.

• stwierdzono również, że po podaniu statyn stężenie

trójglicerydów zmniejsza się o 10-20%.

63

Statyny-

mechanizm działania

1. Modyfikują strukturę śródbłonka poprzez:

– tworzenie się „twardszych” blaszek miażdżycowych,

– zmniejszenie liczby złogów lipidowych,

– zwiększenie puli kolagenu,

– zwiększenie liczby komórek mięśni gładkich,

– neowaskularyzację w błonie wewnętrznej.

64

Statyny-

mechanizm działania

2. Modyfikują

czynność śródbłonka poprzez:

– poprawę rozkurczu naczyniowego związanego z działaniem

tlenku azotu.

3. Osłabiają reakcję zapalną poprzez:

– zahamowanie aktywności makrofagów oraz limfocytów T,

– hamowanie produkcji wolnych rodników tlenowych przez

stymulowane makrofagi, co w następstwie zmniejsza
zdolność tych makrofagów do modyfikacji oksydatywnej

LDL-Ch

.

65

Statyny-

mechanizm działania

4.

Wpływają na układ hemostazy – (niejednorodnie) poprzez:

–

hamowanie wydzielania czynnika tkankowego (kofaktor

osoczowego czynnika VII),

– upośledzenie agregacji płytek przez obniżenie zawartości

cholesterolu w błonach płytek,

– obniżenie biosyntezy tromboksanu w płytkach,

– zmniejszenie stężenia fibrynogenu w surowicy krwi,

– zmniejszenie lepkości krwi całkowitej

.

66

Statyny-

działania niepożądane

–

zwiększenie aktywności transaminaz

–

miopatia i rabdomioliza (zwiększenie stężenia

CPK, haptoglobiny

)

– zaburzenia żołądkowe

– objawy ze strony OUN (bóle głowy, bezsenność),

– wysypka skórna

    
 
  
 

 
  

12

67

Statyny-

preparaty

– Lowastatyna,

– Prawastatyna,

– Simwastatyna

– Fluwastatyna

– Atorwastatyna

68

Statyny-

preparaty

Siła działania Lowastatyny i Prawastatyny jest podobna,

dwukrotnie silniej działa Simwastatyna, zaś czterokrotnie
słabiej Fluwastatyna, która może obniżyć

stężenie

cholesterolu całkowitego o 55%, a trójglicerydy o 35%.
Fluwastatyna daje najmniej działań niepożądanych, w
związku z tym można ewentualnie próbować ją kojarzyć z
fibratami.

Ponieważ synteza cholesterolu zachodzi w znacznej mierze w

nocy stąd preferencja podawania statyn w czasie kolacji

.

69

Fibraty

• pochodne kwasu fibrynowego.

• pobudzają lipazę lipoproteinową zwiększając w ten sposób

rozpad lipoprotein bogatych w trójglicerydy.

• hamują syntezę VLDL oraz apoliporoteiny ApoB w

komórkach wątrobowych, zwiększają klirens LDL-Ch z

krążenia poprzez aktywację receptora LDL i zwiększenie

jego powinowactwa do LDL-Ch, zmieniają dystrybucję

podfrakcji LDL-Ch z podtypu B na podtyp A (większe

cząstki, mniej aterogenne).

70

Fibraty

• pochodne kwasu fibrynowego.

• również mogą obniżać stężenie fibrynogenu

.

• podnoszą stężenie LDL-Ch u pacjentów z wysokimi

stężeniami trójglicerydów

Fibraty obniżają stężenie trójglicerydów o około 50%,

podwyższają HDL-Ch. o ok. 10-25%, obniżają stężenie

LDL-Ch o około 15%.

71

Fibraty

Do grupy tej zaliczamy:

• Clofibrat,

• Gemfibrozil,

• Fenofibrat,

• Bezofibrat,

• Lifibrol.

Fibraty nowszej generacji mają silniejszy wpływ

na LDL-Ch i mogą być podawane raz dziennie.

72

Fibraty

• Do

działań niepożądanych

tych leków zaliczamy:

•

dolegliwości gastryczne, pokrzywkę,

miopatię, wzrost

aktywności transaminaz,

impotencję.

• przeciwwskazaniem

do stosowania tych leków jest

uszkodzenie wątroby, nerek oraz zespół nerczycowy.

• Fibraty mogą nasilać działanie leków

przeciwzakrzepowych, dlatego w przypadku jednoczesnego

stosowania dawkę fibratów należy odpowiednio

zmniejszyć

.

    
 
  
 

 
  

13

73

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

74

75

76

77

Wpływ ciśnienia tętniczego na ryzyko

sercowo-naczyniowe

• Udar mózgu

• obniżenie ciśnienia rozkurczowego już o 5 mmHg powoduje

zmniejszenie tego zagrożenia o 35-40%

• Choroba wieńcowa

• Niewydolność serca i choroby nerek

• -u chorych na nadciśnienie ryzyko wystąpienia

niewydolności serca jest 6-krotnie większe niż u osób z
prawidłowym ciśnieniem tętniczym

• Nawracające incydenty sercowo-naczyniowe

• Ciśnienie tętna i podatność tętnic

78

Strategia leczenia

Plan ten powinien uwzględniać:

• monitorowanie ciśnienia tętniczego i innych czynników

ryzyka

• zmiany stylu życia w celu obniżenia ciśnienia tętniczego

i kontroli pozostałych czynników ryzyka

• leczenie farmakologiczne w celu obniżenia ciśnienia

tętniczego, kontroli pozostałych czynników ryzyka i

towarzyszących stanów klinicznych

    
 
  
 

 
  

14

79

Strategia leczenia

• Zmiany stylu życia powinno się wdrożyć zawsze, gdy

istnieje taka potrzeba, u wszystkich pacjentów, także tych,
którzy wymagają leczenia farmakologicznego

• Zmiany stylu życia:

• zaprzestanie palenia tytoniu, zmniejszenie masy ciała,

ograniczenie spożycia alkoholu, zmniejszenie spożycia soli
kuchennej

• kompleksowe zmiany diety

• czynniki psychologiczne i stres

80

Cele leczenia hipotensyjnego

• Skuteczne obniżenie ciśnienia krwi

• Przywrócenie prawidłowej struktury serca i

naczyń

• Korekcja innych czynników ryzyka

• Korzystny wpływ na choroby współistniejące

81

Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego

• W leczeniu nadciśnienia tętniczego stosuje się 6

głównych grup leków:

• leki moczopędne,

• -blokery,

• antagoniści wapnia,

• inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE),

antagoniści angiotensyny II i -blokery.

82

Zasady leczenia farmakologicznego

• Zasady te obejmują:

– rozpoczęcie leczenia od najmniejszych dostępnych

dawek leków, w celu zminimalizowania działań
niepożądanych

– stosowanie leków w odpowiednich połączeniach w celu

osiągnięcia maksymalnego efektu hipotensyjnego przy
minimalnych działaniach niepożądanych

– stosowanie długo działających leków hipotensyjnych,

zapewniających

24-godzinną

skuteczność

przy

podawaniu raz na dobę

83

Rozpoczęcie leczenia farmakologicznego

W grupie

dużego lub bardzo dużego

ryzyka leczenie

farmakologiczne należy rozpocząć w ciągu kilku dni, gdy
powtarzane

pomiary

ciśnienia

tętniczego

potwierdzą

rozpoznanie.

W grupie

średniego lub małego ryzyka

rozpoczęcie leczenia

farmakologicznego zależy od:

• przedyskutowania z chorym preferowanych strategii leczenia

• stopnia obniżenia ciśnienia tętniczego, uzyskanego dzięki

zmianom stylu życia

• stopnia kontroli innych czynników ryzyka

• możliwości systemu opieki zdrowotnej w danym kraju

84

Skuteczne połączenia leków

• diuretyk i -bloker

• diuretyk

i inhibitor ACE (lub antagonista

angiotensyny II)

• antagonista wapnia (z grupy dihydropirydyn) + -

bloker

• antagonista wapnia i inhibitor ACE

• -bloker i -bloker