Radioelektronik Audio-HiFi-Video 1/2001

Stabilizator napiêcia

generuje sygna³y

akustyczne.

G

enerator akustyczny du¿ej mocy

znajduje czêsto zastosowanie ja-

ko uk³ad steruj¹cy prac¹ sygnali-

zatora dŸwiêkowego w uk³adach

alarmowych i zabawkach elektronicznych za-

stêpuj¹c dzwonki i gongi.

Do budowy takiego generatora stosowane s¹

zwykle akustyczne wzmacniacze mocy, scalo-

ne lub wykonane z pojedynczych tranzystorów.

Okazuje siê, ¿e generator akustyczny du¿ej

mocy mo¿e byæ skonstruowany przy wyko-

rzystaniu scalonego stabilizatora napiêcia.

Uk³ad scalony LM317 jest przeznaczony do

stosowania jako stabilizator napiêcia sta³ego,

którego wartoœæ mo¿e byæ regulowana lub

ustawiana. Zawiera wzmacniacz operacyjny

du¿ej mocy, o pr¹dzie wyjœciowym do 2 A,

oraz Ÿród³o napiêcia odniesienia 1,25 V. Napiê-

cie wyjœciowe zasilacza U

O

jest uzale¿nione od

napiêcia odniesienia U

ref

i od stosunku rezy-

stancji dwóch rezystorów R

2

i R

1

do³¹czo-

nych do uk³adu scalonego (rys.1); wyra¿a siê

zale¿noœci¹:

Czynnik (1 + R

2

/R

1

) okreœla wypadkowe

wzmocnienie napiêciowe uk³adu przy zamkniê-

tej pêtli sprzê¿enia zwrotnego.

Je¿eli do uk³adu scalonego, zamiast dzielnika

rezystancyjnego, zostanie do³¹czony czwórnik

przesuwaj¹cy fazê, to uk³ad bêdzie generowa³

przebieg o kszta³cie zbli¿onym do sinusoidy

i takiej czêstotliwoœci, przy której k¹t przesuniê-

cia fazowego miêdzy przebiegiem wyjœciowym

a wejœciowym wynosi 180

o

. Sposób do³¹czenia

dodatkowych elementów do koñcówek We,

Wy i Reg uk³adu scalonego jest przedstawiony

na rys. 2. Obci¹¿enie generatora jest do³¹czo-

U

U

R

R

o

ref

=

⋅ +











1

2

1

GENERATOR AKUSTYCZNY

DO SYGNALIZATORÓW

r

Z PRAKTYKI

11

przepustowego RC, którego wyjœcie jest po³¹-

czone z wejœciem wzmacniacza (REG).

Czêstotliwoœæ pracy generatora okreœlaj¹ ele-

menty filtru, jej przybli¿ona wartoœæ odpowiada

czêstotliwoœci, przy której przesuniêcie fazy

na pojedynczym ogniwie wynosi 60

o

, czyli:

(liczba w liczniku u³amka stanowi wartoœæ funk-

cji tangens 60

o

_ k¹ta przesuniêcia fazowego

pojedynczego ogniwa). Po zastosowaniu ele-

mentów o wartoœciach wg rys. 2 czêstotliwoœæ

generacji wynosi ok. 300 Hz. Zwiêkszenie czê-

stotliwoœci i mo¿liwoœæ jej regulacji w zakresie od

300 Hz do ok. 2 kHz mo¿na uzyskaæ po zmia-

nie po³o¿enia suwaka potencjometru R5 w kie-

runku mniejszych rezystancji.

Tranzystor T1 pe³ni funkcjê elementu steruj¹ce-

go umo¿liwiaj¹cego wy³¹czenie generatora. Po

doprowadzeniu sygna³u dodatniego do wejœcia

„Sterowanie” nastêpuje nasycenie tranzystora

T1 i zablokowanie pracy generatora.

Napiêcie wyjœciowe generatora, a w³aœciwie je-

go wartoœæ miêdzyszczytowa, na obci¹¿eniu

(g³oœniku) o rezystancji 4

Ω

, wynosi ok. 9 V.

Odpowiada to mocy wyjœciowej ok. 2,2 W.

Na rys. 3 przedstawiono p³ytkê drukowan¹ uk³a-

du, a na rys. 4 rozmieszczenie elementów.

(cr)

n

f

RC

=

⋅

3

2

π

Rys. 1. Schemat

stabilizatora napiêcia sta³ego

z uk³adem scalonym LM317

Rys. 2. Schemat generatora dŸwiêkowego z uk³adem scalonym LM317

Rys. 3. P³ytka drukowana generatora dŸwiêkowego

z uk³adem scalonym LM317 (skala 1:1)

Rys. 4. Rozmieszczenie elementów na p³ytce

drukowanej generatora dŸwiêkowego

z uk³adem scalonym LM317

ne do zacisków wyjœciowych J2-1 i J2-3, przy

czym koñcówka J2-1, po³¹czona z Wy uk³adu

scalonego stanowi wêze³ wspólny dla wejœcia

i wyjœcia wzmacniacza. Koñcówka J2-3 stano-

wi wyjœcie uk³adu generacyjnego, do niej jest do-

³¹czone wejœcie trójogniwowego filtru dolno-

We W

y

REG

NOWA GENERACJA URZ¥DZEÑ DLA MOTORYZACJI

Firmy Robert Bosch GmbH i Microsoft poin-

formowa³y o zawarciu umowy maj¹cej na ce-

lu stworzenie serii produktów obejmuj¹cej

komputery samochodowe i urz¹dzenia tele-

komunikacyjne, oferuj¹ce tak¿e funkcje nawi-

gacyjne i telematykê. Bêdzie w nich wykorzy-

stany system operacyjny Microsoft Windows

CE for Automotive. Po³¹cz¹ one Internet z tra-

dycyjnymi funkcjami nawigacji i planowania

trasy samochodu, a tak¿e urz¹dzeniami roz-

rywkowymi dla kierowców i pasa¿erów. Firmy

pracuj¹ nad wprowadzeniem swoich pierw-

szych wspólnych opracowañ na rynek w ro-

ku 2001.

Microsoft Windows CE for Automotive jest sy-

stemem operacyjnym wykorzystuj¹cym proce-

dury Windows CE. Umo¿liwi on stworzenie

nowej kategorii komputerów samochodowych,

które nie bêd¹ wymaga³y pos³ugiwania siê rê-

kami, a tak¿e dostêp do informacji osobistych

w Internecie, mo¿liwoœæ wzywania s³u¿b ratun-

kowych i pomocy drogowej oraz korzystanie

z innych funkcji u³atwiaj¹cych i uprzyjemniaj¹-

cych u¿ytkowanie pojazdu.

(cr)