1

Czy reklama powinna być cenzurowana?

Reklama jest jednym z pięciu głównych narzędzi używanych przez przedsiębiorstwa w
celu dotarcia z informacją do rynku docelowego oraz ogółu społeczeństwa. Reklamę
definiuje się, jako wszelkiego rodzaju płatną formę nieosobistej prezentacji oraz
promocji dóbr i usług przez określonego sponsora.

Cenzura, kontrola informacji przekazywanych przez media w postaci publikacji,
programów radiowych, telewizyjnych, widowisk czy filmów, dokonywana przez
specjalne organy państwowe lub kościelne, w celu ochrony norm prawnych, religijnych,
moralnych bądź zabezpieczenia danych o charakterze wojskowym lub politycznym.

Wyróżnia się dwie formy cenzury:
1) prewencyjną, będącą kontrolą podejmowaną jeszcze przed publikacją, w celu
usunięcia części utworu bądź odrzucenia publikacji,
2) represyjną, działającą po jego rozpowszechnieniu i powodującą m.in.
odpowiedzialność karną autorów lub wydawnictwa, często także konfiskatę samego
utworu.

Teoretycznie środki masowego przekazu można potraktować tak samo, jak
każde inne przedsięwzięcie biznesowe – w końcu tym zwykle są. Nie powinny sie cieszyć
żadnymi przywilejami – bo przecież dawanie przywilejów jakiejkolwiek grupie
powoduje tworzenie społeczeństwa kastowego, w którym jedni maja większe prawa od
drugich.
Teoretycznie można by traktować media na równi z innymi inicjatywami. Jednak we
współczesnych społeczeństwach demokratycznych, gdzie ludność ma wpływ na wybór i
sposób sprawowania władzy, media odgrywają szczególna role.

To, że sztuka jest wykorzystywana w reklamie, nie jest żadną nowością czy tajemnicą, a
przykładów jest mnóstwo. W reklamie piwa "The Big Ad" - Carlton Draught została
wykorzystana jedna z pieśni zbioru "Carmina Burana" Carla Orfa. Niezwykle patetyczna
muzyka i obraz, którego styl przypomina wizje wielkich bitew Śródziemia z "Władcy
Pierścieni" Petera Jacksona, to świadoma gra twórców tego spotu.

I dalej - instalacja Damiana Ortegi, która stała się inspiracją dla powstania reklamy
Forda. W reklamie Nissana pojawia się tost z dziurami, przypominający do złudzenia
rzeźbę Matta Johnsona. W reklamie Hondy wykorzystano pomysł z dzieła Petera Fischli i
Davida Weissa - The way things go (Der Lauf der Dinge).

2

Związek reklamy i sztuki jest niepodważalny. Oliviero Toscani, słynny włoski artysta,
fotograf jest twórcą reklam Benettona, natomiast jego zdjęcia były wykorzystywane w
wielu kampaniach reklamowych Valentino, Espirit, Fiorucci.

Wykorzystanie w reklamie dzieła sztuki stworzonego przez wielkiego artystę może
niektórym kojarzyć się z profanacją, zawłaszczaniem znaczenia sztuki, jednak twórcy
reklam mają w tym określony cel. Przede wszystkim chodzi im o odwoływanie się do
czegoś znanego, do autorytetu, wartości, wzbudzenie w odbiorcy pozytywnych
skojarzeń i emocji. A tym samym wpływ na jego decyzję o kupnie określonego towaru
bądź skorzystanie z określonej usługi. Liczą się także walory estetyczne i koncepcyjne -
sztuka może być pod tym względem źródłem wielu wartościowych inspiracji do
tworzenia oryginalnych reklam.

Jest też taki typ reklam, które zapadają
nam w pamięć dlatego że są śmieszne.
Np. reklamy heya . Myślę, że oglądając tą
reklamę za każdym razem może ona
rozśmieszyć. To też jest pomysł na dobrą
reklamę która za każdym razem zwróci
uwagę konsumentów.

W mediach można tez zobaczyć
kontrowersyjne reklamy, które zupełnie
nie mają smaku. Np. holenderski ubezpieczyciel Centraal Beheer przerobił historię
naszych przodków, z biblijnego Adama czyniąc geja.

Jak widać moje powyższe rozważania co do reklam przedstawiają różne ich typy.

Prawo ma regulować ich działalność, administracja ma nadzorować, sadownictwo -
interweniować, gdy popadają w sprzeczność z prawem.
Fundamentalnym dokumentem, na którym opiera sie wolność prasy w naszym kraju,
jest Konstytucja. Gwarantuje ona wolność wypowiedzi oraz wolność prasy.
Art. 14
Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego
przekazu.

Art. 54
1. Każdemu zapewnia sie wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania
i rozpowszechniania informacji.
2. Cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie
prasy są zakazane. Ustawa może wprowadzić obowiązek uprzedniego uzyskania
koncesji na prowadzenie stacji radiowej lub telewizyjnej.

3

Funkcją reklamy jest przyciągniecie uwagi konsumenta na dany towar. Są różne na to
sposoby. Myślę, że reklama nie powinna być cenzurowana, a każdy z nasz powinien mieć
dystans do tego.

Np. reklama Mobilkinga- nowego operatora telefonii komórkowej, prezentowane są
w nich, z męskiej perspektywy, kobiety wykonujące różne ciężkie i trudne prace
kojarzone tradycyjnie z mężczyznami. Są strażakami, drwalami czy żołnierzami.

W piśmie, jakie Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji rozesłała do nadawców
telewizyjnych czytamy: "(…) W obecnie trwającej kampanii telefonii komórkowej
Mobilking pojawiają się sceny, w których kobiety przedstawione są, jako osoby
nieporadne, których próby radzenia sobie w trudnych sytuacjach kończą się
niepowodzeniem (…)". Nieznana jest
liczba osób, którym reklama nie
przypadła do gustu.

Mnie osobiście dziwi takie zachowanie,
uważam, że w reklamie są
przedstawione piękne i ambitne
kobiety. Powinniśmy patrzeć na to z
przymrużeniem oka. Jest to dobry
chwyt reklamowy i jestem przekonana,
że ta reklama zapada w pamięci
konsumentów, do których jest ona
kierowana.

Moim zdaniem większym problemem dla kobiet mogą być reklamy, w których one z
radością rozmawiają z margaryną albo cieszą się z tego, że mogą zupą z proszku
nakarmić całą rodzinę.

4

Reklama jest jedną z form promocji, obok promocji sprzedaży, sprzedaży osobistej i
public - relations. Umożliwia realizowanie funkcji marketingowych w przedsiębiorstwie.
Promocja jest jednym z elementów marketingu - mix, obok produktu, ceny i dystrybucji.

Nie ma osób całkowicie odpornych na działanie reklamy. Choćby, dlatego, że jedną z jej
funkcji jest po prostu poinformowanie potencjalnych klientów o istnieniu produktu na
rynku. A nie można chodzić po ulicy zamkniętymi oczami i całkowicie odizolować się od
powszechnie otaczających nasz reklam. Na każdego z nas, więc w jakiś sposób reklama
oddziałuje, jedni jednak starają się dokonywać zakupu zgodnie ze swoimi potrzebami i
możliwościami, inny natomiast kierują się jedynie opinią przedstawioną w reklamie.

Moje stanowisko jest takie, iż reklama nie powinna być cenzurowana. Po to mamy środki
masowego przekazu, żeby dzielić się informacjami z innymi w sposób obiektywny, bez
żadnych barier.

Natomiast cenzura jest zjawiskiem pozytywnym, jeśli w delikatnym stopniu prostuje
nasza moralność, ale powinna dotyczyć tylko spraw, których zakwestionowania chciałby
ogól społeczeństwa, a nie np. ortodoksi. Idealnym rozwiązaniem byłoby, gdyby każdy
miał w sobie moralnego stróża, sumienie i postępował według jego głosu. Jest to jednak
utopia, i cieszmy się z tego jak jest, bo historia pokazuje jak ciężko do takiego stanu
dochodziliśmy.