1

Podatek od
nieruchomości

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych,
Dz.U z 2010, nr. 95, poz. 613)

Organ podatkowy - wójt, burmistrz, prezydent
miasta

Podmiot czynny (art.1c)

2

osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w

tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, które są:

właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych,

posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów

budowlanych

użytkownikami wieczystymi gruntów,

posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów

budowlanych lub ich części, stanowiących własność SP
lub JST, jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z
właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych lub z
innego tytułu prawnego lub jest bez tytułu prawnego

Podatek od nieruchomości (art. 3)

Podatek od nieruchomości (art. 3)



znajduje się w posiadaniu samoistnym, obowiązek podatkowy w
zakresie podatku ciąży na posiadaczu samoistnym.



stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub
więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot
opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub
obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich
współwłaścicielach lub posiadaczach.



Jeżeli wyodrębniono własność lokali, obowiązek podatkowy w
zakresie podatku od nieruchomości od gruntu oraz części budynku
stanowiących współwłasność ciąży na właścicielach lokali w
zakresie odpowiadającym częściom ułamkowym wynikającym ze
stosunku powierzchni użytkowej lokalu do powierzchni użytkowej
całego budynku (odstępstwo)

3

Podatek od nieruchomości

–

przedmiot (art. 2)



grunty,



budynki lub ich części,



budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności
gospodarczej.

-

Opodatkowaniu nie podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji
gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i
zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem

zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

PON

– podstawowe definicje (art. 1a)



budynek – obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa
budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z
przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada
fundamenty i dach



powierzchnia użytkowa budynku lub jego części – powierzchnia
mierzona po wewnętrznej długości ścian na wszystkich
kondygnacjach, z wyjątkiem powierzchni klatek schodowych oraz
szybów dźwigowych; za kondygnację uważa się również garaże
podziemne, piwnice, sutereny i poddasza użytkowe;



budowla – obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa
budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej
architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu
przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym,
które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego
przeznaczeniem

4

Podatek od nieruchomości

–

podstawowe definicje



grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności
gospodarczej – grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu
przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność
gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów
związanych z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w
art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i
nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze
względów technicznych



działalność gospodarcza – działalność, o której mowa w przepisach
ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem

Podatek od nieruchomości

– przedmiot –

WYŁĄCZENIA (art. 2 i 3)



grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako
użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach
rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie
działalności gospodarczej



pod warunkiem wzajemności – nieruchomości będące
własnością państw obcych lub organizacji międzynarodowych
albo przekazane im w użytkowanie wieczyste, przeznaczone na
siedziby przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów
konsularnych i innych misji korzystających z przywilejów i
immunitetów na mocy ustaw, umów lub zwyczajów
międzynarodowych;



grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi i kanałami
żeglownymi, z wyjątkiem jezior oraz gruntów zajętych na
zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych;

5

Podatek od nieruchomości

– przedmiot –

WYŁĄCZENIA 2



grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi;



nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby organów JST, w
tym urzędów gmin, starostw powiatowych i urzędów
marszałkowskich;



grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych w
rozumieniu przepisów o drogach publicznych oraz zlokalizowane
w nich budowle – z wyjątkiem związanych z prowadzeniem
działalności gospodarczej innej niż eksploatacja autostrad
płatnych

Podatek od nieruchomości

–

podstawa opodatkowania (art. 4)



dla gruntów – powierzchnia,



dla budynków lub ich części - powierzchnia użytkowa,



Powierzchnię pomieszczeń lub ich części oraz część kondygnacji
o wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m zalicza się do
powierzchni użytkowej budynku w 50%, a jeżeli wysokość jest
mniejsza niż 1,40 m, powierzchnię tę pomija się.

6

Podatek od nieruchomości

–

podstawa opodatkowania budowli



dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności
gospodarczej - wartość, o której mowa w przepisach o podatkach
dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego,
stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku,
niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli
całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w
którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego

Podatek od nieruchomości

–

podstawa opodatkowania budowli cd.



Jeżeli nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych – ich wartość
rynkowa, określona przez podatnika na dzień powstania
obowiązku podatkowego.



Jeżeli zostały ulepszone lub zgodnie z przepisami o podatkach
dochodowych nastąpiła aktualizacja wyceny środków trwałych –
ich wartość rynkowa ustalona na dzień 1 stycznia roku
podatkowego następującego po roku, w którym dokonano
ulepszenia lub aktualizacji wyceny środków trwałych.



Jeżeli podatnik nie określił wartości budowli lub podał wartość
nieodpowiadającą wartości rynkowej, organ podatkowy
powołuje biegłego, który ustali tę wartość.

7

Podatek od nieruchomości

–

szczególne ustalenie podstawy



Jeżeli obowiązek podatkowy w zakresie podatku od budowli,
powstał w ciągu roku podatkowego - podstawą jest wartość
stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji na dzień powstania
obowiązku podatkowego.



Wartość części budowli położonych w danej gminie, w
przypadku budowli usytuowanych na obszarze dwóch lub więcej
gmin, określa się proporcjonalnie do długości odcinka budowli
położonego na terenie danej gminy

Podatek od nieruchomości

– stawki

(art. 5)



Stawki podatku określa właściwa rada gminy w uchwale



Podwyższanie stawek maksymalnych - w stopniu odpowiadającym
wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie
pierwszego półrocza roku, w którym stawki ulegają zmianie, w
stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego.



Uprawnienia rady do różnicowania stawek

8

Maksymalne (ustawowe) stawki podatku od
nieruchomości w latach 2008–2012 (art.5)

Przedmiot opodatkowania

Maksymalna stawka podatku w zł

2008

2009

2010

2011

2010

1. BUDYNKI LUB ICH CZĘŚCI

a) Budynki mieszkalne

0,59

0,62

0,65

0,67

0,70

b) związane z działalnością gosp. oraz części budynków mieszkalnych

zajęte na prowadzenie działalności. gosp.

19,01

19,81

20,52

21,05

21,94

c) zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu

kwalifikowanym materiałem siewnym

8,86

9,24

9,57

9,82

10,24

d) budynki zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie

udzielania świadczeń zdrowotnych

3,84

4,01

4,16

4,27

4,45

e) Pozostałe oraz budynki zajęte na prowadzenie odpłatnej statutowej

dział. pożytku publ. przez organizacje p.publ.

6,37

6,64

6,88

7,06

7,36

2. BUDOWLE

2%

2%

2%

2%

2%

3. GRUNTY

a) związane z działalnością gospodarczą, bez względu na sposób ich

zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków

0,71

0,74

0,77

0,80

0,84

b) pod jeziorami, a także zajęte na zbiorniki wodne retencyjne lub

elektrowni wodnych (od 1 ha powierzchni)

3,74

3,90

4,04

4,15

4,33

c) pozostałe grunty (np. zajęte pod budownictwo mieszkaniowe)

0,35

0,37

0,39

0,41

0,43

Czynniki wpływające na zróżnicowanie stawki

Rodzaj kryterium

grunty

budynki

budowle

W szczególności …

lokalizacja

X

X

rodzaj prowadzonej
działalności

X

X

rodzaj zabudowy

X

przeznaczenie

X

sposób wykorzystywania

X

X

rodzaj zabudowy

X

stan techniczny

X

wiek budynków

X

9

Zwolnienia – grupy



Wynikające z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych



Ulgi i zwolnienia podatkowe w zakresie podatków i opłat lokalnych przyznane
kościołom i związkom wyznaniowym regulują odrębne ustawy.



Zwolnienia przyznane z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej na
terenie specjalnych stref ekonomicznych regulują przepisy ustawy z dnia 2
października 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych
i niektórych ustaw.



Zwolnienie gruntów i budynków wchodzących w skład nieruchomości
przeznaczonych na budowę dróg publicznych, nabytych odpowiednio na
własność lub w trwały zarząd:

1.

Skarbu Państwa oraz przekazanych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i
Autostrad,

2.

właściwych jednostek samorządu terytorialnego

- regulują przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach

przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (DzU nr
80, poz. 721, ze zm.)



Zwolnienia wprowadzane przez radę gminy

Podatek od nieruchomości

–

zwolnienia przedmiotowe 1

(art. 7)



budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej oraz
zajęte pod nie grunty, jeżeli:

a) zarządca infrastruktury jest obowiązany do jej udostępniania

licencjonowanym przewoźnikom kolejowym lub

b) są przeznaczone wyłącznie do przewozu osób, wykonywanego

przez przewoźnika kolejowego, który równocześnie zarządza tą
infrastrukturą bez udostępniania jej innym przewoźnikom, lub

c) tworzą linie kolejowe o szerokości torów większej niż 1.435 mm;

–

zwolnienie nie dotyczy przedmiotów opodatkowania zajętych
na działalność gospodarczą;

10

Podatek od nieruchomości

–

zwolnienia przedmiotowe 2



grunty, budynki i budowle pozostałe po likwidacji linii kolejowych
lub ich odcinków

– do czasu przeniesienia ich własności lub prawa użytkowania

wieczystego – nie dłużej jednak niż przez 3 lata od pierwszego dnia
miesiąca następującego po miesiącu, w którym stała się
ostateczna decyzja lub weszło w życie rozporządzenie, wyrażające
zgodę na likwidację linii lub ich odcinków, wydane w trybie
przewidzianym w przepisach o transporcie kolejowym – z
wyjątkiem zajętych na działalność inną niż działalność, o której
mowa w przepisach o transporcie kolejowym;

Podatek od nieruchomości

–

zwolnienia przedmiotowe 3



budowle infrastruktury portowej, budowle infrastruktury zapewniającej
dostęp do portów i przystani morskich oraz zajęte pod nie grunty;



grunty, które znajdują się w posiadaniu podmiotu zarządzającego

portem lub przystanią morską, pozyskane na potrzeby rozwoju portu lub
przystani morskiej, zajęte na działalność określoną w statucie tego
podmiotu, położone w granicach portów i przystani morskich – od
pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym
podmiot ten wszedł w ich posiadanie – nie dłużej niż przez okres 5 lat, z
wyjątkiem gruntów zajętych przez podmiot inny niż podmiot
zarządzający portem lub przystanią morską



budynki, budowle i zajęte pod nie grunty na obszarze części lotniczych

lotnisk użytku publicznego

11

Podatek od nieruchomości

–

zwolnienia przedmiotowe 4



budynki gospodarcze lub ich części:

a)

służące działalności leśnej lub rybackiej,

b)

położone na gruntach gospodarstw rolnych, służące wyłącznie
działalności rolniczej,

c)

zajęte na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej;



nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby prowadzenia
przez stowarzyszenia statutowej działalności wśród dzieci i
młodzieży w zakresie oświaty, wychowania, nauki i techniki,
kultury fizycznej i sportu, z wyjątkiem wykorzystywanych do
prowadzenia działalności gospodarczej, oraz grunty zajęte trwale
na obozowiska i bazy wypoczynkowe dzieci i młodzieży

Podatek od nieruchomości

–

zwolnienia przedmiotowe 5



grunty i budynki wpisane indywidualnie do rejestru zabytków, pod
warunkiem ich utrzymania i konserwacji, z wyjątkiem części zajętych na
prowadzenie działalności gospodarczej;



grunty i budynki we władaniu muzeów rejestrowanych;



grunty położone na obszarach objętych ochroną ścisłą, czynną lub
krajobrazową, a także budynki i budowle trwale związane z gruntem,
służące bezpośrednio osiąganiu celów z zakresu ochrony przyrody – w
parkach narodowych oraz w rezerwatach przyrody;



będące własnością Skarbu Państwa: grunty pokryte wodami jezior o
ciągłym dopływie lub odpływie wód powierzchniowych oraz grunty
zajęte pod sztuczne zbiorniki wodne;

12

Podatek od nieruchomości

–

zwolnienia przedmiotowe 6



budowle wałów ochronnych, grunty pod wałami ochronnymi i położone
w międzywalach, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności
gospodarczej przez inne podmioty niż spółki wodne, ich związki oraz
związki wałowe;



grunty stanowiące nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i

zakrzewione, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności
gospodarczej;



grunty stanowiące działki przyzagrodowe członków RSP, którzy spełniają
jeden z warunków:

a) osiągnęli wiek emerytalny,
b) są inwalidami zaliczonymi do I albo II grupy,
c) są niepełnosprawnymi o znacznym lub umiarkowanym stopniu

niepełnosprawności,

d) są osobami całkowicie niezdolnymi do pracy w gospodarstwie rolnym

albo niezdolnymi do samodzielnej egzystencji;

Podatek od nieruchomości

–

zwolnienia przedmiotowe 7



budynki położone na terenie rodzinnych ogrodów działkowych,
nieprzekraczające norm powierzchni ustalonych w przepisach Prawa
budowlanego dla altan i obiektów gospodarczych, z wyjątkiem
zajętych na działalność gospodarczą;



budynki i budowle zajęte przez grupę producentów rolnych wpisaną
do rejestru tych grup, wykorzystywane wyłącznie na prowadzenie
działalności w zakresie sprzedaży produktów lub grup produktów
wytworzonych w gospodarstwach członków grupy lub w zakresie
określonym w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o
grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych
ustaw, zgodnie z jej aktem założycielskim;

13

Podatek od nieruchomości

–

zwolnienia przedmiotowe 8



nieruchomości lub ich części zajęte na prowadzenie nieodpłatnej
statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje
pożytku publicznego



Zwolnienie przedmiotowo-podmiotowe

-

przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego
uzyskanym na zasadach określonych w przepisach o niektórych
formach wspierania działalności innowacyjnej, w odniesieniu do
przedmiotów opodatkowania zajętych na cele prowadzonych
badań i prac rozwojowych;

Podatek od nieruchomości

–

zwolnienia podmiotowe (art. 5 ust. 2)



uczelnie, zwolnienie nie dotyczy przedmiotów opodatkowania
zajętych na działalność gospodarczą;



publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem
oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie nieruchomości
zajętych na działalność oświatową



placówki naukowe PAN; nie dotyczy przedmiotów opodatkowania
zajętych na działalność gospodarczą;



Polski Związek Działkowców, z wyjątkiem przedmiotów
opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą.

14

Podatek od nieruchomości

–

zwolnienia podmiotowe 2



prowadzących zakłady pracy chronionej (ZPCh) lub zakłady
aktywności zawodowej – w zakresie przedmiotów opodatkowania
zgłoszonych wojewodzie, jeżeli zgłoszenie zostało potwierdzone
decyzją w sprawie przyznania statusu ZPCh lub zakładu aktywności
zawodowej albo zaświadczeniem – zajętych na prowadzenie tego
zakładu, z wyjątkiem przedmiotów opodatkowania znajdujących
się w posiadaniu zależnym podmiotów niebędących prowadzącymi
ZPCh lub zakłady aktywności zawodowej;



jednostki badawczo-rozwojowe, z wyjątkiem przedmiotów
opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą;

Pomoc de minimis/regionalna
pomoc inwestycyjna



kwota pomocy dla jednego przedsiębiorcy nie
może przekroczyć 200 tys. euro w ciągu 3
kolejnych lat (100 tys. euro w transporcie
drogowym).



wielkość pomocy regionalnej zależy
każdorazowo od poniesionych przez
inwestora nakładów inwestycyjnych,
ewentualnie kosztów zatrudnienia (jeśli pomoc
jest obliczana na podstawie kosztów
zatrudnienia).

15

Mapa pomocy regionalnej na lata 2007 - 2013

PRZYKŁAD



Jaką wysokość pomocy publicznej uzyska przedsiębiorca, który
zainwestuje w utworzenie zakładu kwotę 1,5 mln zł (przy
założeniu, że wszystkie wydatki będą kwalifikowane) w przypadku
pomocy de minimis, a jaką - programu pomocy regionalnej na
obszarze o intensywności pomocy 50%?



Jeśli przedsiębiorca na terenie gminy, gdzie obowiązuje program
pomocy regionalnej o 50% intensywności, zainwestuje w
utworzenie zakładu kwotę 1,5 mln zł (przy założeniu, że wszystkie
wydatki będą kwalifikowane), to zgodnie z programem będzie mógł
uzyskać pomoc w wysokości do 750 tys. zł.



Przy takiej samej wielkości nakładów inwestycyjnych maksymalna
kwota pomocy wynikająca z programu de minimis będzie stała, tj.
ograniczona zawsze do wysokości 200 tys. euro w ciągu 3
kolejnych lat.

16

Podatek od nieruchomości

–

tryb i warunki płatności - obowiązek

podatkowy (art. 6)

Obowiązek podatkowy powstaje:

- od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały

okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku.



Jeżeli okolicznością jest istnienie budowli albo budynku lub jego części, obowiązek
podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa
została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budynku lub jego części
przed ich ostatecznym wykończeniem.



Jeżeli w trakcie roku podatkowego zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość
opodatkowania w tym roku, a w szczególności zmiana sposobu wykorzystywania
przedmiotu opodatkowania lub jego części, podatek ulega obniżeniu lub podwyższeniu,
poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło
to zdarzenie



Obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały

okoliczności uzasadniające ten obowiązek. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał
lub wygasł w ciągu roku, podatek za ten rok ustala się proporcjonalnie do liczby
miesięcy, w których istniał obowiązek.

Podatek od nieruchomości

–

tryb i warunki płatności – osoby fizyczne



są obowiązane złożyć właściwemu organowi podatkowemu informację o
nieruchomościach i obiektach budowlanych, sporządzoną na formularzu
według ustalonego wzoru, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia
okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku
podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości lub od dnia
zaistnienia zdarzenia



Podatek na rok podatkowy od osób fizycznych, ustala w drodze decyzji
organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia
przedmiotów opodatkowania.



Podatek jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania
obowiązku podatkowego, w terminach: do dnia 15 marca, 15 maja, 15
września i 15 listopada roku podatkowego.

17

Podatek od nieruchomości

–

tryb i warunki płatności – osoby prawne



Osoby prawne, jednostki organizacyjne oraz spółki niemające osobowości
prawnej są obowiązane:

1)

składać:



w terminie do dnia 15 stycznia, organowi podatkowemu właściwemu ze
względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania, deklaracje na
PON na dany rok podatkowy,



a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu - w terminie 14 dni od
dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku,

2) odpowiednio skorygować deklaracje w razie zaistnienia zdarzenia, w

terminie 14 dni od dnia zaistnienia tego zdarzenia,

3) wpłacać obliczony w deklaracji podatek od nieruchomości - bez wezwania

- na rachunek budżetu właściwej gminy, w ratach proporcjonalnych do
czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie do dnia 15 każdego
miesiąca.

KUP



Podatnicy, na których ciąży obowiązek
zapłacenia podatku od nieruchomości są
uprawnieni do zaliczenia tych wydatków
do kosztów uzyskania przychodów.

18

Inkaso



Zarządzenie poboru podatku w drodze inkasa
należy do wyłącznej kompetencji rady gminy i ta
nie może tych kompetencji scedować na organ
wykonawczy (wójta).

Odpowiedzialność podatnika



podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za
wynikające z zobowiązań podatkowych podatki,
a więc jako dłużnik w zobowiązaniowym
stosunku prawnym odpowiada za pokrycie
długu podatkowego.

19

Odpowiedzialność inkasenta



inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub
jednostka organizacyjna niemająca osobowości
prawnej, zobowiązana do pobrania od podatnika
podatku i wpłacenia go we właściwym terminie
organowi podatkowemu.



Inkasent odpowiada za niewpłacenie podatku w
terminie całym swoim majątkiem. Odpowiedzialność
inkasenta nie zachodzi, jeśli podatek nie został
pobrany z winy podatnika; w takim wypadku organ
podatkowy wydaje decyzję o odpowiedzialności
podatnika.