Ćwiczenie 6.

OZNACZANIE CHLORKÓW METODĄ

MIARECZKOWĄ MOHRA

WSTĘP

• Chlor wolny (Cl

2

) w warunkach naturalnych nie występuje. Może przedostawać się do

wód wraz ze ściekami, które poddano chlorowaniu chlorem lub jego związkami. Chlor
dodawany do wody (podczas jej uzdatniania) reaguje z wodą zgodnie z równaniem
reakcji:

Cl

2

+ H

2

O H

+

+ Cl

_

+ HOCl

Chlor obecny w wodzie jest toksyczny dla organizmów żywych.

• Jon chlorkowy jest szeroko rozpowszechniony w przyrodzie, głównie jako sól sodowa.

Zawartość chlorków w skałach jest jednak mała ze względu na ich dużą rozpuszczalność
w wodzie. Największe ilości chlorków występują w złożach powstałych po
odparowaniu mórz. Są to: halit (sól kamienna) NaCl, sylwit KCl, bischolit
MgCl

2

⋅ 6H

2

O, karnalit KMgCl

3

⋅ 6H

2

O.

• Wszystkie wody naturalne zawierają mniejsze lub większe ilości chlorków. Mogą one

pochodzić z gruntu, oceanów – tj. wędrują do atmosfery i wraz z deszczem wracają na
powierzchnię Ziemi, pokładów naturalnych soli oraz zanieczyszczeń ściekami, wodami
kopalnianymi lub różnymi odpadkami pochodzenia zwierzęcego. Chlorki pochodzące z
gruntu nie zanieczyszczonego lub pokładów soli, a których ilość w wodzie jest dla
danego terenu i pokładu wodonośnego stała, nazywamy chlorkami normalnymi.

• Chlorki powszechnie występują w roślinach i zwierzętach. Są one niezbędne dla

organizmu człowieka, nadają wodzie słony smak, którego natężenie jest zależne od
składu wody. W niektórych wodach słony smak wyczuwa się już przy stężeniu ok. 200
mg/dm

3

. Natomiast w przypadku gdy woda zawiera duże ilości wapnia i magnezu smak

słony nie jest wyczuwalny nawet przy stężeniach powyżej 1 g/dm

3

. W stężeniach ok. 50

mg/dm

3

są niepożądane dla osób chorych na serce, powyżej 250 mg/dm

3

chlorki są

szkodliwe dla roślin, w dużych stężeniach mogą powodować korozję części
metalowych.

Dopuszczalne stężenia chlorków w wodzie do picia wynosi 250 mg/dm

3

jeśli są pochodzenia

naturalnego. Chlorki z zanieczyszczeń czynią wodę nieprzydatną do picia.

Wartość zalecana wynosi 25 mg/dm

3

Cl.

Przy ocenie zawartości chlorków w wodzie istotne jest ustalenie ich pochodzenia, to znaczy
czy są one pochodzenia naturalnego, czy też ich obecność jest wynikiem zanieczyszczenia
wody. W tym ostatnim przypadku jonom chlorkowym często towarzyszą znaczne ilości
związków azotowych.

1

Ćwiczenie 6.

2

METODY OZNACZANIA CHLORKÓW

metoda argentometrycznego miareczkowania (metoda Mohra)

Chlorki miareczkuje się mianowanym roztworem azotanu srebra AgNO

3

wobec

chromianu potasowego K

2

CrO

4

jako wskaźnika w środowisku o pH 6,5-10. W roztworze

obojętnym lub słabo zasadowym (pH 6,5 – 10,0) azotan srebrowy strąca najpierw biały
osad chlorku srebrowego i po całkowitym strąceniu jonów chlorkowych jon srebrowy Ag

+

reaguje z chromianem potasowym, wytrącając czerwonobrunatny osad chromianu
srebrowego:

Ag

+

+ Cl

_

AgCl ↓

osad biały

2Ag

+

+ CrO

4

2

_

Ag

2

CrO

4

↓

osad czerwony
(roztwór ma zabarwienie brunatne)

Zmiana zabarwienia z białego na żółtobrunatne świadczy o całkowitym zmiareczkowaniu
jonów chlorkowych.
W oznaczeniu przeszkadzają: barwa roztworu powyżej 30 mg (Pt)/dm

3

, mętność powyżej

20 mg/dm

3

, żelazo, siarczki, siarczany (IV), siarkowodór, fosforany oraz jony Br

_

, I

_

,

CN

_

.

metoda merkurymetrycznego miareczkowania

Chlorki miareczkuje się mianowanym roztworem Hg(NO

3

)

2

wobec difenylokarbazonu

jako wskaźnika, w środowisku o pH 2,3-2,8. Jony Cl

_

reagują z jonami Hg

2+

, tworząc

słabo zdysjocjowany HgCl

2

. Dodany wskaźnik difenylokarbazon tworzy z nadmiarem

jonów Hg

2+

związek kompleksowy o fioletowym zabarwieniu.

metoda potencjometryczna z użyciem elektrody jonoselektywnej

metoda turbidymetryczna

Ocena zmętnienia spowodowanego wytrąceniem się koloidalnego osadu AgCl w wyniku
reakcji AgNO

3

jonami Cl

_

.