OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO.
RYZYKO ZAWODOWE - prawdopodobie
ń
stwo wyst
ą
pienia niepo
żą
danych zdarze
ń
zwi
ą
zanych z wykonywan
ą
prac
ą
, powoduj
ą
cych straty, w szczególno
ś
ci wyst
ą
pienia
u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagro
ż
e
ń
zawodowych wyst
ę
puj
ą
cych w
ś
rodowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO - jest systematycznym badaniem wszystkich
aspektów pracy, które jest przeprowadzane w celu stwierdzenia, jakie zagro
ż
enia w
ś
rodowisku pracy mog
ą
by
ć
powodem urazu lub pogorszenia si
ę
stanu zdrowia
pracownika i czy zagro
ż
enia te mo
ż
na wyeliminowa
ć
, a je
ż
eli nie – jakie
ś
rodki
ochronne nale
ż
y podj
ąć
w celu ograniczenia ryzyka zwi
ą
zanego z tymi zagro
ż
eniami.
CEL OCENY RYZYKA
Skuteczne zapobieganie skutkom zagro
ż
e
ń
zawodowych,
Eliminowanie lub ograniczanie ryzyka.
Ocena ryzyka powinna u
ś
wiadomi
ć
pracodawcy, na jakie zagro
ż
enia s
ą
nara
ż
eni
pracownicy, a pracownikom jakie zagro
ż
enia wyst
ę
puj
ą
na ich stanowiskach, jakie s
ą
ź
ródła zagro
ż
e
ń
, jakie mog
ą
powodowa
ć
skutki i w jaki sposób nale
ż
y si
ę
przed nimi
chroni
ć
.
CELE SZCZEGÓŁOWE OCENY RYZYKA
sprawdzenie czy wyst
ę
puj
ą
ce na stanowiskach pracy zagro
ż
enia zostały
zidentyfikowane i czy jest znane zwi
ą
zane z nimi ryzyko zawodowe,
wykazanie,
ż
e zastosowane
ś
rodki ochrony s
ą
odpowiednie do zidentyfikowanych
zagro
ż
e
ń
, wykazanie,
ż
e dokonano odpowiedniego wyboru materiałów, wyposa
ż
enia
stanowiska pracy oraz organizacji pracy, ustalenie priorytetów w działaniach
zmierzaj
ą
cych do eliminowania lub ograniczenia ryzyka zawodowego, zbadanie czy
ryzyko zawodowe jest na poziomie akceptowalnym, zapewnienie ci
ą
głej poprawy
bhp, poinformowanie o ryzyku pracowników.
W celu eliminacji lub ograniczenia zagro
ż
e
ń
i zwi
ą
zanego z nimi ryzyka
zawodowego, zaleca si
ę
stosowa
ć
ś
rodki ochronne w nast
ę
puj
ą
cej kolejno
ś
ci:
ś
rodki
techniczne eliminuj
ą
ce lub ograniczaj
ą
ce zagro
ż
enie u
ź
ródła,
ś
rodki ochrony
zbiorowej,
ś
rodki organizacyjne i proceduralne ,
ś
rodki ochrony indywidualnej.
Ś
rodki organizacyjne to mi
ę
dzy innymi : zarz
ą
dzenia dotycz
ą
ce ró
ż
nych aspektów
organizacji pracy, protokoły: odbioru technicznego, pomiarów i bada
ń
urz
ą
dze
ń
energio-mechanicznych, instrukcje bezpiecznego wykonywania pracy, dokumenty
stwierdzaj
ą
ce posiadanie odpowiednich kwalifikacji, uprawnie
ń
i upowa
ż
nie
ń
,
projekty techniczne zwi
ą
zane z prowadzeniem procesu technologicznego.
Ś
rodki ochrony zbiorowej - rozwi
ą
zania techniczne przeznaczone do jednoczesnej
ochrony grupy ludzi, w tym i pojedynczych osób, przed niebezpiecznymi i
szkodliwymi czynnikami wyst
ę
puj
ą
cymi w
ś
rodowisku pracy.
Ś
rodki ochrony indywidualnej -
ś
rodki noszone lub trzymane przez pracownika w celu
jego ochrony przed zagro
ż
eniami zwi
ą
zanymi z wyst
ę
powaniem niebezpiecznych
lub szkodliwych czynników w
ś
rodowisku pracy, w tym równie
ż
akcesoria i dodatki
przeznaczone do tego celu.
PODSTAWY PRAWNE OKRE
Ś
LAJ
Ą
CE OBOWI
Ą
ZEK DOKONYWANIA OCENY
RYZYKA ZAWODOWEGO
Dyrektywa Rady nr 89/391/EWG z dn. 12.06.1989r.
O wprowadzaniu
ś
rodków w celu zwi
ę
kszenia bezpiecze
ń
stwa i poprawy zdrowia
pracowników.
Norma PN-N-18002:2000 – Systemy zarz
ą
dzania bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy.
Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
Art. 226 Kodeksu pracy:
Pracodawca:
1)
ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe zwi
ą
zane z wykonywan
ą
prac
ą
oraz
stosuje niezb
ę
dne
ś
rodki profilaktyczne zmniejszaj
ą
ce ryzyko,
2)
informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wi
ąż
e si
ę
z wykonywan
ą
prac
ą
, oraz o zasadach ochrony przed zagro
ż
eniami.
Rozporz
ą
dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 wrze
ś
nia 1997 r. w
sprawie ogólnych przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169,
poz. 1650 pó
ź
n. zm.).
§ 39. 1. Pracodawca zapewnia pracownikom bezpiecze
ń
stwo i higien
ę
pracy, w
szczególno
ś
ci przez ograniczanie ryzyka zawodowego w wyniku wła
ś
ciwej
organizacji pracy oraz stosowania koniecznych
ś
rodków profilaktycznych, a tak
ż
e
informowania i szkolenia pracowników.
2. Działania, o których mowa w ust. 1, powinny by
ć
podejmowane na podstawie
ogólnych zasad dotycz
ą
cych zapobiegania wypadkom i chorobom zwi
ą
zanym z
prac
ą
, w tym w szczególno
ś
ci przez:
1)
ograniczanie ryzyka zawodowego;
2)
przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego;
3)
likwidowanie zagro
ż
e
ń
u
ź
ródeł ich powstawania;
4)
dostosowanie warunków i procesów pracy do mo
ż
liwo
ś
ci pracownika, w
szczególno
ś
ci przez odpowiednie projektowanie i organizowanie stanowisk pracy,
dobór maszyn i innych urz
ą
dze
ń
technicznych oraz narz
ę
dzi pracy, a tak
ż
e metod
produkcji i pracy - z uwzgl
ę
dnieniem zmniejszenia uci
ąż
liwo
ś
ci pracy, zwłaszcza
pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie, oraz ograniczenia
negatywnego wpływu takiej pracy na zdrowie pracowników;
5)
stosowanie nowych rozwi
ą
za
ń
technicznych;
6)
zast
ę
powanie niebezpiecznych procesów technologicznych, urz
ą
dze
ń
,
substancji i innych materiałów - bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi;
7)
nadawanie priorytetu
ś
rodkom ochrony zbiorowej przed
ś
rodkami
ochrony indywidualnej;
8)
instruowanie pracowników w zakresie bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy.
§ 39a. 1. Pracodawca ocenia ryzyko zawodowe wyst
ę
puj
ą
ce przy wykonywanych
pracach, w szczególno
ś
ci przy doborze wyposa
ż
enia stanowisk i miejsc pracy,
stosowanych substancji i preparatów chemicznych, biologicznych, rakotwórczych lub
mutagennych oraz zmianie organizacji pracy. Podczas oceny ryzyka zawodowego
uwzgl
ę
dnia
si
ę
wszystkie
czynniki
ś
rodowiska
pracy
wyst
ę
puj
ą
ce
przy
wykonywanych pracach oraz sposoby wykonywania prac.
2. Stosowane w nast
ę
pstwie oceny ryzyka zawodowego
ś
rodki profilaktyczne,
metody oraz organizacja pracy powinny:
1)
zapewnia
ć
zwi
ę
kszenie poziomu bezpiecze
ń
stwa i ochrony zdrowia
pracowników;
2)
by
ć
zintegrowane z działalno
ś
ci
ą
prowadzon
ą
przez pracodawc
ę
na
wszystkich poziomach struktury organizacyjnej zakładu pracy.
3. Pracodawca
prowadzi
dokumentacj
ę
oceny
ryzyka
zawodowego
oraz
zastosowanych niezb
ę
dnych
ś
rodków profilaktycznych. Dokument potwierdzaj
ą
cy
dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzgl
ę
dnia
ć
w szczególno
ś
ci:
1)
opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie:
a)
stosowanych maszyn, narz
ę
dzi i materiałów,
b)
wykonywanych zada
ń
,
c)
wyst
ę
puj
ą
cych na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uci
ąż
liwych
czynników
ś
rodowiska pracy,
d)
stosowanych
ś
rodków ochrony zbiorowej i indywidualnej,
e)
osób pracuj
ą
cych na tym stanowisku;
2)
wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla ka
ż
dego z
czynników
ś
rodowiska pracy oraz niezb
ę
dne
ś
rodki profilaktyczne zmniejszaj
ą
ce
ryzyko;
3) dat
ę
przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonuj
ą
ce oceny.
KIEDY WYKONYWA
Ć
OCEN
Ę
RYZYKA ZAWODOWEGO?
Ocen
ę
ryzyka zawodowego nale
ż
y wykonywa
ć
dla wszystkich stanowisk pracy, dla
których ocena nie była wykonana oraz wtedy kiedy w miejscu pracy została
wprowadzona zmiana, która mogła spowodowa
ć
zmian
ę
poziomu ryzyka.
oraz gdy:
Tworzone s
ą
nowe stanowiska pracy;
Wprowadzane s
ą
zmiany na stanowiskach pracy;
Zmieniono wymagania dopuszczalnego poziomu czynników
ś
rodowiska pracy;
Wprowadzono zmiany zwi
ą
zane ze stosowaniem
ś
rodków ochrony.
KTO POWINIEN BRA
Ć
UDZIAŁ W OCENIE RYZYKA ZAWODOWEGO?
Zaanga
ż
owani w ocen
ę
ryzyka zawodowego powinni by
ć
wszyscy pracownicy,
bowiem bezpieczne warunki pracy powinny by
ć
wspólnym interesem pracodawcy i
pracowników.
W ocenie ryzyka zawodowego powinny bra
ć
udział osoby które :
znaj
ą
i rozumiej
ą
zasady oceny ryzyka w tym procedury i metody,
posiadały umiej
ę
tno
ś
ci identyfikacji problemów zawodowych,
posiadały wiedz
ę
niezb
ę
dn
ą
do identyfikacji zagro
ż
e
ń
zawodowych,
umiej
ą
oceni
ć
szkodliwe i niebezpieczne nast
ę
pstwa zagro
ż
e
ń
,
posiadały wiedze w zakresie zastosowania
ś
rodków ochrony zbiorowej,
indywidualnej oraz proceduralnej.
Ocena ryzyka zawodowego nie jest działaniem jednorazowym. Zgodnie z
wymaganiami prawa powinna ona by
ć
wykonywana okresowo, a tak
ż
e zawsze
wówczas, gdy na stanowisku pracy wprowadzane s
ą
zmiany – zarówno przed
wprowadzeniem tych zmian, jak i po ich wprowadzeniu. W szczególno
ś
ci ryzyko
zawodowe nale
ż
y ocenia
ć
wówczas, gdy podejmowane s
ą
decyzje odno
ś
nie zmian:
procesów technologicznych, wyposa
ż
enia stanowisk i miejsc pracy, stosowanych
substancji
i
preparatów
chemicznych,
biologicznych,
rakotwórczych
lub
mutagennych, organizacji pracy.
STRATA – fizyczne naruszenie lub/i uszkodzenie zdrowia lub rzeczy.
ZAGRO
ś
ENIE – stan
ś
rodowiska pracy mog
ą
cy spowodowa
ć
wypadek lub chorob
ę
.
NARA
ś
ENIE – podleganie oddziaływaniu czynników niebezpiecznych, szkodliwych
lub uci
ąż
liwych zwi
ą
zanych z wykonywaniem pracy.
RYZYKO RESZTKOWE – ryzyko, jakie pozostaje po zastosowaniu ( wprowadzeniu )
ś
rodka ochronnego.
CZYNNIK NIEBEZPIECZNY – czynnik, którego oddziaływanie na pracuj
ą
cego
prowadzi lub mo
ż
e prowadzi
ć
do urazu.
CZYNNIK SZKODLIWY - czynnik, którego oddziaływanie na pracuj
ą
cego
prowadzi lub mo
ż
e prowadzi
ć
do schorzenia.
CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE FIZYCZNE
elementy wiruj
ą
ce i lu
ź
ne
elementy ostre i wystaj
ą
ce
odpryski obrabianych materiałów
przemieszczanie si
ę
sprz
ę
tu i ludzi
ś
liskie i nierówne powierzchnie i nawierzchnie
spadaj
ą
ce przedmioty
wykonywanie prac na wysoko
ś
ci
hałas
wibracje
drgania
elektryczno
ść
promieniowanie
CZYNNIKI UCI
Ąś
LIWE
zmienne warunki klimatyczne i mikroklimatyczne
przenoszenie ci
ęż
kich przedmiotów
transport r
ę
czmy materiałów o nietypowych gabarytach
CZYNNIKI PSYCHOFIZYCZNE
napi
ę
cie emocjonalne
nadmierna koncentracja
stres
monotonia
CZYNNIKI BIOLOGICZNE
bakterie
wirusy
grzyby
SKUTKI
złamania
zwichni
ę
cia
przekłucia
otarcia
przeci
ę
cia
urazy organów wewn
ę
trznych i zewn
ę
trznych
poparzenia termiczne
uszkodzenia narz
ą
du wzroku
obci
ąż
enie ko
ń
czyn górnych i dolnych
urazy głowy
urazy kr
ę
gosłupa
przeci
ąż
enie układu mi
ęś
niowo - szkieletowego
uczulenia
zatrucia
choroby górnych dróg oddechowych
pora
ż
enie pr
ą
dem elektrycznym
zej
ś
cie
ś
miertelne
ALGORYTM OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
KROK 1
Charakterystyce stanowiska pracy.
W kroku tym nale
ż
y zebra
ć
wszystkie niezb
ę
dne informacje potrzebne do oceny
ryzyka, które charakteryzuj
ą
stanowisko pracy lub wykonywane prace.
W charakterystyce stanowiska pracy nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
:
Stan w jakim znajduje si
ę
obiekt (budynek, maszyna ),
Obszar, po którym porusza si
ę
pracownik,
Wykonywane czynno
ś
ci,
Niedogodno
ś
ci ( nie stanowi
ą
bezpo
ś
rednio zagro
ż
enia, ale sprzyjaj
ą
powstawaniu
ryzyka),
Poziom wykształcenia, do
ś
wiadczenia,
Wypadki, choroby zawodowe.
KROK 2
Identyfikacja zagro
ż
e
ń
- jest procesem rozpoznawania czy zagro
ż
enie istnieje i jakie
s
ą
jego
ź
ródła np.: czy wyst
ę
puj
ą
w
ś
rodowisku pracy czynniki niebezpieczne,
szkodliwe lub uci
ąż
liwe.
pomocne mog
ą
by
ć
:
– listy kontrolne,
– dokumentacj
ę
techniczn
ą
,
– normy okre
ś
laj
ą
ce wymagania bezpiecze
ń
stwa
– rejestry wypadków i chorób zawodowych,
– dokumenty pomiarów czynników
ś
rodowiska pracy.
KROK 3
Szacowanie ryzyka - jest nadaniem parametrom ryzyka odpowiednich warto
ś
ci.
Okre
ś
lanie prawdopodobie
ń
stwa wyst
ą
pienia niepo
żą
danych zdarze
ń
zwi
ą
zanych z
wykonywan
ą
prac
ą
powoduj
ą
cych u pracowników niekorzystne skutki zdrowotne.
Parametry
ryzyka
zawodowego
szacuje
si
ę
oddzielnie
dla
ka
ż
dego
zidentyfikowanego zagro
ż
enia.
KROK 4
Warto
ś
ciowanie ryzyka - jest okre
ś
laniem warto
ś
ci ryzyka według przyj
ę
tych
kryteriów. Kryteria mog
ą
by
ć
okre
ś
lane w unormowaniach pa
ń
stwowych (np.
dopuszczalne st
ęż
enia lub nat
ęż
enia czynników mierzalnych
ś
rodowiska pracy) a w
przypadku ich braku pracodawca, mo
ż
e ustali
ć
własne kryteria dopuszczalno
ś
ci
ryzyka zawodowego.
Warto
ś
ciowanie ryzyka ko
ń
czy si
ę
podj
ę
ciem decyzji odno
ś
nie akceptacji poziomu
ryzyka albo podj
ę
cia kroków koniecznych do zmniejszenia ryzyka albo zapewnienia,
ż
e ryzyko pozostanie na akceptowanym poziomie
KROK 5
Ograniczanie lub eliminowanie ryzyka zawodowego
Jednym z celów oceny ryzyka zawodowego jest eliminowanie zagro
ż
e
ń
lub
ograniczanie ich skutków. Osi
ą
gni
ę
cie tego celu jest mo
ż
liwe przez podj
ę
cie
odpowiednich działa
ń
. Podstawow
ą
zasad
ą
, jak
ą
nale
ż
y si
ę
kierowa
ć
jest
eliminowanie zagro
ż
e
ń
najlepiej u
ź
ródła oraz stosowanie takich
ś
rodków, które b
ę
d
ą
chroni
ć
jak najwi
ę
ksz
ą
liczb
ę
pracowników.
METODY OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
MATRYCA RYZYKA (wg normy PN-N-18002)
Przedstawiona w normie PN-N-18002 matrycowa metoda oceny ryzyka jest metod
ą
przeznaczon
ą
do jako
ś
ciowego oszacowania ryzyka zawodowego. W metodzie
szacuje si
ę
parametry ryzyka, którymi s
ą
skutki zdarzenia oraz prawdopodobie
ń
stwo
ich wyst
ą
pienia. Warto
ś
ciowanie ryzyka przeprowadzane jest poprzez odczytanie
jego warto
ś
ci z matrycy.
Szacowanie nast
ę
pstw i prawdopodobie
ń
stwa nast
ę
pstw odbywa si
ę
w skali
trójstopniowej dla ka
ż
dego zidentyfikowanego zagro
ż
enia.
Metoda Wst
ę
pnej Analizy Zagro
ż
e
ń
PHA /PRELIMINARY HAZARD ANALYSIS/
Metoda Wst
ę
pnej Analizy Zagro
ż
e
ń
PHA – jest metod
ą
matrycowa, indukcyjn
ą
,
pozwalaj
ą
c
ą
na jako
ś
ciowe oszacowanie ryzyka.
Etapy analizy:
- charakterystyka stanowiska pracy,
- sporz
ą
dzenie listy zidentyfikowanych zagro
ż
e
ń
,
- oszacowanie ryzyka,
- warto
ś
ciowanie ryzyka wyra
ż
one jest zale
ż
no
ś
ci
ą
:
R = S x P
S - stopie
ń
szkód
P - prawdopodobie
ń
stwo szkód zdarzenia
Szacowanie stopnia szkody S oraz prawdopodobie
ń
stwa szkód P odbywa si
ę
według
skali na sze
ś
ciu poziomach oddzielnie dla ka
ż
dego zidentyfikowanego zagro
ż
enia.
S - stopie
ń
szkód
Poziom
Charakterystyka
1
znikome urazy, lekkie szkody
2
lekkie obra
ż
enia, wymierne szkody
3
ci
ęż
kie obra
ż
enia, znaczne szkody
4
pojedyncze wypadki
ś
miertelne
5
zbiorowe wypadki
ś
miertelne, szkody na bardzo du
żą
skal
ę
na terenie
zakładu
6
zbiorowe wypadki
ś
miertelne, szkody na du
żą
skal
ę
poza terenem
zakładu
P - prawdopodobie
ń
stwo szkód zdarzenia
Poziom
Charakterystyka
1
bardzo nieprawdopodobne
2
mało prawdopodobne, zdarzaj
ą
ce si
ę
raz na 10 lat
3
dora
ź
ne wydarzenia, zdarzaj
ą
ce si
ę
raz w roku
4
do
ść
cz
ę
ste wydarzenia, zdarzaj
ą
ce si
ę
raz miesi
ą
cu
5
cz
ę
ste regularne wydarzenia, zdarzaj
ą
ce si
ę
raz w tygodniu
6
du
ż
e prawdopodobie
ń
stwo wydarzenia
Ryzyko warto
ś
ciowane jest na trzech poziomach:
1 – 3 – ryzyko akceptowalne,
4 – 9 – dopuszczalna akceptacja ryzyka po ocenie ryzyka,
10 –36 – ryzyko niedopuszczalne – wymagane zmniejszenie
ryzyka.
PRZYKŁAD
Jednym z zagro
ż
e
ń
pracownika montuj
ą
cego rusztowania jest przeci
ąż
enie układu
ruchu, podczas transportu elementów rusztowa
ń
. Skutkiem przeci
ąż
enie układu
ruchu mog
ą
by
ć
schorzenia układu ruchu tj. bóle mi
ęś
ni, zerwanie
ś
ci
ę
gien,
zwyrodnienia kr
ę
gosłupa i stawów. Pracownik pracuje od poniedziałku do pi
ą
tku
ś
rednio po 8 godzin dziennie. W ci
ą
gu 10 lat w zakładzie były trzy takie zdarzenia.
Szacowanie parametrów ryzyka:
stopie
ń
szkód: S = 3 – ci
ęż
kie obra
ż
enia, znaczne szkody,
prawdopodobie
ń
stwo szkód: P = 3 – poniewa
ż
takie zdarzenia miały miejsce trzy
razy w ci
ą
gu 10 lat.
Warto
ś
ciowanie ryzyka:
Na przeci
ę
ciu warto
ś
ci poziomo S = 3 i pionowo P = 3 otrzymujemy warto
ść
ryzyka:
R = 9 – dopuszczalna akceptacja ryzyka.
Metoda Wska
ź
nika Ryzyka RISK SCORE
Metoda RISK SCORE jest jako
ś
ciow
ą
, wska
ź
nikow
ą
metod
ą
, w której okre
ś
lane w
definicji ryzyka prawdopodobie
ń
stwo skutków zdarzenia jest
uszczegółowione i przedstawione przez dwa parametry ryzyka, tj. ekspozycj
ę
na
zagro
ż
enie i prawdopodobie
ń
stwo wyst
ą
pienia zdarzenia. W metodzie tej
warto
ś
ciowanie ryzyka opisuje wyra
ż
enie:
R = S * E * P
S – mo
ż
liwe skutki zdarzenia
E – ekspozycja na zagro
ż
enie
P - prawdopodobie
ń
stwo wyst
ą
pienia zdarzenia
S – mo
ż
liwe skutki zdarzenia
Warto
ść
S
szacowanie straty
straty ludzkie
100
powa
ż
na katastrofa
wiele ofiar
ś
miertelnych
40
Katastrofa
kilka ofiar
ś
miertelnych
15
bardzo du
ż
a
jedna ofiara
ś
miertelna
7
Du
ż
a
ci
ęż
kie uszkodzenie ciała
3
Ś
rednia
absencja
1
Mała
udzielenie pierwszej pomocy
E – ekspozycja na zagro
ż
enie
Warto
ść
E
charakterystyka
10
Stała
6
cz
ę
sta (codzienna)
3
sporadyczna (raz na tydzie
ń
)
2
okazyjna (raz w miesi
ą
cu)
1
minimalna (kilka razy w roku)
0,5
znikoma (raz w roku)
P – prawdopodobie
ń
stwo wyst
ą
pienia zdarzenia
Warto
ść
P
charakterystyka
szansa w %
10
bardzo prawdopodobne
50
6
całkiem mo
ż
liwe
10 (co 10 dni)
3
praktycznie mo
ż
liwe
1 (co 1 miesi
ą
c)
1
mało prawdopodobne
0.1 (co 3 lata)
0,5
Sporadyczne
0.01 (co 10 lat)
0,2
Mo
ż
liwe do pomy
ś
lenia
0.001 (co 20 lat)
0,1
teoretycznie mo
ż
liwe
0.0001 (rzadziej ni
ż
20 lat)
Ryzyko R
Warto
ść
R
kategoria ryzyka
działanie zapobiegawcze
R
≤
20
akceptowalne
wskazana kontrola
20<R
≤
70
małe
potrzebna kontrola
70<R
≤
200
istotne
potrzebna poprawa
200<R
≤
400
du
ż
e
potrzebna natychmiastowa
poprawa
R>400
bardzo du
ż
e
wskazane wstrzymanie pracy
Przykład
Jednym z zagro
ż
e
ń
na stanowisku pracy operatora wózka widłowego zasilanego
elektrycznie jest kontakt z energi
ą
elektryczn
ą
podczas ładowania akumulatora
wózka. Pracownik pracuje od poniedziałku do pi
ą
tku
ś
rednio po 8 godzin dziennie,
przewozi palety, układa towar na półkach. Ładowanie wózka wykonuje raz w
tygodniu. W ci
ą
gu ostatnich 10 lat zdarzył si
ę
jeden wypadek
ś
miertelny pora
ż
enia
pr
ą
dem przy wykonywaniu tej czynno
ś
ci.
Szacowanie parametrów ryzyka
skutki zdarzenia
S = ?
ekspozycja na zagro
ż
enia E = ?
prawdopodobie
ń
stwo skód
P = ?
skutki zdarzenia: bardzo du
ż
e /jedna ofiara
ś
miertelna/ S = 15,
ekspozycja na zagro
ż
enia: sporadyczna /raz na tydzie
ń
operator ładuje wózek/ E =
3,
prawdopodobie
ń
stwo szkód: sporadycznie /poniewa
ż
w ci
ą
gu 10 lat zdarzył si
ę
jeden wypadek/ P = 0.5.
Warto
ś
ciowanie ryzyka:
Wska
ź
nik ryzyka jest Iloczynem 3 współczynników :
R =S x E x P = 15 x 3 x 0.5 = 22,5.
Wska
ź
nik ryzyka mie
ś
ci si
ę
w przedziale 20 <R<70 - ryzyko jest małe i potrzebna
jest kontrola aby pozostało przynajmniej na tym samym poziomie.
Metoda grafu ryzyka
Metoda grafu ryzyka jest jako
ś
ciow
ą
metod
ą
, w której wyst
ę
puj
ą
trzy parametry
ryzyka tj.: czas wyst
ę
powania zagro
ż
enia, mo
ż
liwo
ść
zastosowania ochrony przed
zagro
ż
eniem oraz prawdopodobie
ń
stwo wyst
ą
pienie niepo
żą
danego zdarzenia.
Parametrami ryzyka s
ą
:
S - ci
ęż
ko
ść
urazu,
E - czas wyst
ę
powania zagro
ż
enia (ekspozycja),
A - mo
ż
liwo
ść
unikni
ę
cia zdarzenia przez zastosowanie ochrony przed
zagro
ż
eniem ,
O - prawdopodobie
ń
stwo wyst
ą
pienia niepo
żą
danego zdarzenia.
O1 O2 O3
R
0 - I – ryzyko małe
II - III – ryzyko
ś
rednie
IV – V – ryzyko du
ż
e
-
-
I
-
I
II
I
II
III
II
III
IV
III
IV
V
start
S1
S2
@
E1
E2
A1
A2
A1
A2
W
a
r
t
o
ś
ć
R
y
z
y
k
a
Ci
ęż
ko
ść
urazu
S
Ekspozycja
E
Mo
ż
liwo
ść
unikni
ę
cia
urazu
A
Prawdopodobie
ń
-stwo
zdarzenia
O
S1 – lekki
(powrót
do
zdrowia)
S2
–
ci
ęż
ki
(trwałe
ubytki
zdrowia)
E1
–
rzadko
(mniej ni
ż
1 raz
na zmian
ę
)
E2 - cz
ę
sto /
ci
ą
gle (co
najmniej 1
raz na
zmian
ę
)
A1 - mo
ż
liwe
A2-
niemo
ż
liwe
O1 - bardzo
niskie (rzadziej
ni
ż
1/20 lat)
O2 – niskie
(pomi
ę
dzy 10-20
lat)
O3 – wysokie
(cz
ęś
ciej ni
ż
1/10
lat)
Przykład
Jednym z zagro
ż
e
ń
na stanowisku pracy cie
ś
li budowlanego przy wykonywaniu
deskowania stropów oraz
ś
cian budynku jest upadek z wysoko
ś
ci. Pracownik pracuje
od poniedziałku do pi
ą
tku
ś
rednio po 8 godzin dziennie, transportuje oraz układa
szalunki. Przy wykonywaniu tej czynno
ś
ci w ci
ą
gu ostatnich 10 lat zdarzyły si
ę
cztery
wypadki przy pracy w tym jeden
ś
miertelny.
Szacowanie parametrów ryzyka:
- ci
ęż
ko
ść
urazu – S = ?
- czas wyst
ę
powania zagro
ż
enia (ekspozycja) – E = ?
- mo
ż
liwo
ść
unikni
ę
cia zdarzenia przez zastosowanie ochrony przed
zagro
ż
eniem A = ?,
- prawdopodobie
ń
stwo wyst
ą
pienia niepo
żą
danego zdarzenia – O = ?.
Warto
ś
ciowanie ryzyka:
ci
ęż
ko
ść
urazu – ci
ęż
ki /trwałe ubytki zdrowia/ S = 2,
- czas wyst
ę
powania zagro
ż
enia (ekspozycja) – cz
ęś
ciej ni
ż
raz na zmian
ę
E = 2
- mo
ż
liwo
ść
unikni
ę
cia zdarzenia przez zastosowanie ochrony przed
zagro
ż
eniem – mo
ż
liwe A = 1,
- prawdopodobie
ń
stwo wyst
ą
pienia niepo
żą
danego zdarzenia – cz
ęś
ciej ni
ż
raz na
10 lat O = 3.
Warto
ś
ciowanie ryzyka Poruszaj
ą
c si
ę
po grafie ryzyka zgodnie z warto
ś
ciami
szacowanych parametrów odczytujemy warto
ść
ryzyka na poziomie R = IV ryzyko
du
ż
e.