mechanik pojazdow samochodowych 723[04] z2 04 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Adam Sabiniok

Wykonywanie naprawy układów hamulcowych
723[04].Z2.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Ireneusz Kulczyk
mgr Leszek Ludwikowski

Opracowanie redakcyjne:

mgr inż. Adam Sabiniok

Konsultacja:

mgr inż. Gabriela Poloczek

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 723[04].Z2.04
Wykonywanie naprawy układów hamulcowych, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu mechanik pojazdów samochodowych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Rodzaje, budowa i zasada działania hydraulicznych i mechanicznych

układów uruchamiania hamulców

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Rodzaje, budowa i zasada działania pneumatycznych oraz

pneumatyczno-hydraulicznych układów uruchamiania hamulców

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Hamulce bębnowe i tarczowe

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Weryfikacja i naprawa układów hamulcowych

5.4.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazuję Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych
723[04].

W poradniku zamieszczono:

−−−−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−−−−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−−−−

przykładowe scenariusze zajęć,

−−−−

wiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami

nauczania–uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−−−−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Kolejność realizacji jednostek modułowych powinna być zgodna ze schematem układu

jednostek modułowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

723[04].Z2.01

Wykonywanie naprawy

silników samochodowych

723[04].Z2.02

Wykonywanie naprawy

zespołów napędowych

723[04].Z2.07

Wykonywanie pomiarów

diagnostycznych silnika

723[04].Z2.03

Wykonywanie naprawy

układów kierowniczych

723[04].Z2.06

Wykonywanie naprawy układów

chłodzenia, ogrzewania

i klimatyzacji

723[04].Z2

Obsługa i naprawa pojazdów

samochodowych

723[04].Z2.05

Wykonywanie naprawy

podzespołów układu nośnego

samochodu

723[04].Z2.04

Wykonywanie naprawy

układów hamulcowych

723[04].Z2.08

Wykonywanie naprawy elementów

nadwozi pojazdów samochodowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wyjaśniać podstawowe prawa i zasady mechaniki technicznej, termodynamiki
i elektrotechniki,

−

rozróżniać części maszyn,

−

dobierać przyrządy pomiarowe,

−

dokonywać podstawowych pomiarów wielkości fizycznych z dokładnością wymaganą
przez instrukcje serwisowe,

−

charakteryzować podstawowe procesy starzenia się i zużycia materiałów oraz części,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną,

−

rozróżniać zasadnicze zespoły samochodu,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

rozpoznawać stan techniczny pojazdów na podstawie przeprowadzonych badań
i weryfikacji części,

−

oceniać stan techniczny układów i zespołów pojazdów na podstawie badań diagnostycznych,

−

przeprowadzać wnioskowanie diagnostyczne,

−

wykonywać czynności regulacyjne zgodnie z wymogami dokumentacji technologicznej,

−

przeprowadzać próby kontrolne pojazdów i ich zespołów po dokonanej obsłudze i naprawie,

−

współpracować w grupie,

−

oceniać własne możliwości sprostania wymaganiom stanowiska pracy i wybranego zawodu,

−

przestrzegać zasady bezpiecznej pracy,

−

przewidywać zagrożenia i zapobiegać im,

−

stosować przepisy o utylizacji części i materiałów eksploatacyjnych,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−−−−

określić funkcje układu hamulcowego i jego części,

−−−−

wyjaśnić budowę układów hamulcowych: mechanicznego, hydraulicznego i pneumatycznego,

−−−−

zdemontować i zweryfikować elementy układu hamulcowego,

−−−−

naprawić i zmontować układ hamulcowy,

−−−−

dokonać regulacji mechanizmów hamulcowych,

−−−−

ocenić jakość wykonywanych prac,

–

skorzystać z instrukcji serwisowej i dokumentacji technicznej,

–

zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż. obowiązujące na stanowisku pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Mechanik pojazdów samochodowych 723[04]

Moduł:

Obsługa i naprawa pojazdów samochodowych 723[04].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie naprawy układów hamulcowych
723[04].Z2.04

Temat: Tarczowe układy hamulcowe.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozróżniania i charakteryzowania tarczowych

układów hamulcowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

wyjaśnić istotę działania tarczowych układów hamulcowych,

–

rozpoznać części składowe układu hamulcowego,

–

rozpoznać odmiany układów tarczowych.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowania i planowania pracy,

–

pracy w zespole,

–

prezentowania wyników swojej pracy,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:
–

wykład,

–

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

indywidualna,

–

uczniowie pracują w grupach 2–3 osobowych.

Czas trwania zajęć: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:
–

modele układów tarczowych,

–

prezentacje multimedialne,

–

tablice poglądowe,

–

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Zadanie dla ucznia
Określenie sposobów działania różnych odmian hamulców tarczowych.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
4. Podział grupy uczniów na zespoły.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I: Informacje

Pytania prowadzące:
1. W jaki sposób jest realizowany proces hamowania w układach tarczowych?
2. Na czym polegają odmiany układów tarczowych?
3. Jak rozpoznać odmianę układu tarczowego?
4. Jak rozpoznać części składowe układu tarczowego?

Faza II. Planowanie
1. Jakie wyróżniamy odmiany układów tarczowych?
2. Jakie cechy charakterystyczne określają nazwę układu hamulcowego?

Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie pracując w zespołach ustalając różnice w budowie poszczególnych odmian.
2. Uczniowie zastanawiają się nad różnicą w działaniu odmian układów tarczowych.
3. Uczniowie zastanawiają się nad wadami i zaletami układów.
4. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność rozumowania.

Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie odczytują schematy wybranych układów hamulcowych.
2. Uczniowie charakteryzują wskazane układy hamulcowe.

Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie przygotowują się do zaprezentowania swojej pracy. Zespoły uczniów

wyznaczają lidera grupy, który dokonuje prezentacji ćwiczenia.

2. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonanych ćwiczeń. Nauczyciel

sprawdza poprawność.

Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im trudności. Nauczyciel
powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie wiadomości były poznawane, jakie
wystąpiły błędy i jak ich unikać na przyszłość.

Faza końcowa
Zakończenie zajęć i ocena poprawności wykonania ćwiczenia oraz aktywności uczniów.

Praca domowa
Sprawdź, jaki układ hamulcowy posiada samochód, którym dysponujesz. Na podstawie
zgromadzonych informacji sporządź w zeszycie przedmiotowym notatkę.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Mechanik pojazdów samochodowych 723[04]

Moduł:

Obsługa i naprawa pojazdów samochodowych 723[04].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie

naprawy

układów

hamulcowych

723[04].Z2.04

Temat: Wymiana szczęk hamulcowych.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności oceny stanu oraz naprawy układu hamulcowego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

zorganizować stanowisko do wykonywania weryfikacji i naprawy zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

dobrać konieczne części zamienne i materiały eksploatacyjne,

–

dokonać wymiany zużytych lub uszkodzonych części.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowania i planowania pracy,

–

odpowiedzialności za swoją pracę i jej wpływ na bezpieczeństwo,

–

pracy w zespole,

–

prezentacji uzyskanych wyników,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pokaz z objaśnieniami,

–

wiczenia praktyczne,

–

dyskusja w grupie.

Formy organizacji pracy uczniów:
–

praca w grupach,

–

praca indywidualna.

Czas trwania zajęć: 4 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

prezentacje multimedialne,

–

zestaw narzędzi mechanika,

–

części zamienne,

–

materiały eksploatacyjne,

–

sprzęt ochrony indywidualnej,

–

dokumentacja techniczna pojazdu,

–

instrukcje bhp i ochrony ppoż.,

–

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Planowanie czynności związanych z weryfikacją i naprawą układu hamulcowego:

−

analiza objawów usterki,

−

sporządzenie wykazu narzędzi i przyrządów niezbędnych do wykonania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

sporządzeniu wykazu materiałów.

4. Organizacja stanowiska pracy.
5. Wykonanie zaplanowanych czynności:

−

organizacja stanowiska,

−

demontaż układu,

−

przygotowanie części zamiennych,

−

wymiana zużytych części,

−

bieżąca kontrola wykonywanych zabiegów,

−

montaż pojazdu,

−

przekazanie sprawnego pojazdu.

6. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

−

uczniowie prezentują swoje prace,

−

nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza czy czyni postępy,

−

uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac.

Praca domowa
Opisz technologie wymiany szczęk hamulcowych na przykładzie wybranego pojazdu.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−−−−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Rodzaje, budowa i zasada działania hydraulicznych

i mechanicznych układów uruchamiania hamulców

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Znajdź w samochodzie elementy układu hamulcowego. Przeanalizuj budowę i działanie

układu przedstawionego na rysunku. Nazwij wskazane części układu hamulcowego.

Rysunek do ćwiczenia 1 [3, s. 10].

..............................................................................................

10 ..............................................................................................
11 ..............................................................................................
12 ..............................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie lub grupach 2–3 osobowych. Po wykonaniu ćwiczenia
wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia
30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować budowę i działanie hydraulicznego układu hamulcowego,
2) znaleźć w pojeździe wskazane elementy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) scharakteryzować części składowe,
4) nazwać wyszczególnione części,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja w grupie,

−

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

samochód z hydraulicznym układem hamulcowym,

−

modele układów hamulcowych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Nazwij elementy urządzenia wspomagającego działanie układu hamulcowego.

Przeanalizuj jego budowę i opisz sposób działania.

Rysunek do ćwiczenia 2 [7, s. 82].

..............................................................................................

10 ..............................................................................................

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować budowę urządzenia,
2) scharakteryzować jego działanie,
3) nazwać poszczególne elementy,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja w grupie,

−

wiczenie teoretyczne.

rodki dydaktyczne:

−

modele układów podciśnieniowego układu wspomagania hamulców,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Opisz sposób działania układu ABS.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) usystematyzować posiadaną wiedzę,
2) opisać działanie układu ABS,
3) zaprezentować wynik ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

dyskusja w grupie,

−−−−

wiczenie teoretyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

modele układów ABS,

−−−−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Rodzaje, budowa i zasada działania pneumatycznych oraz

pneumatyczno-hydraulicznych

układów

uruchamiania

hamulców

5.2.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odszukaj w pojeździe części pneumatycznego układu hamulcowego. Nazwij wskazane

części.

Rys.unek do ćwiczenia 1 [5, s. 289].

..............................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel omawia jego zakres.

Uczniowie mogą przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiału nauczania. Uczniowie
pracują samodzielnie lub w grupach 2–3 osobowych. Czas wykonania ćwiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy rysunku układu,
2) odszukać w pojeździe wskazane części,
3) zapisać nazwy wskazanych części,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

dyskusja w grupie,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

modele pneumatycznych układów hamulcowych,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Opisz sposób działania wskazanego rodzaju pneumatycznego układu hamulcowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie lub w 2–3 osobowych grupach. Czas wykonania ćwiczenia
20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) usystematyzować posiadaną wiedzę,
2) przeanalizować budowę i działanie pneumatycznych układów hamulcowych,
3) opisać działanie pneumatycznego układu hamulcowego,
4) zaprezentować wynik swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

dyskusja w grupie,

–

wiczenie teoretyczne.

rodki dydaktyczne:

–

modele pneumatycznych układów hamulcowych,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Hamulce bębnowe i tarczowe

5.3.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odszukaj w pojeździe elementy układu tarczowego, scharakteryzuj ich budowę

i działanie. Nazwij wskazane części.

Rysunek do ćwiczenia 1 [5, s. 289].

.....................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel omawia jego zakres.

Uczniowie mogą przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiału nauczania. Uczniowie
pracują samodzielnie lub w grupach 2–3 osobowych. Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy rysunku układu,
2) odszukać w pojeździe wskazane części,
3) zapisać nazwy wskazanych części,
4) zaprezentować rozwiązanie zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

dyskusja w grupie,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

samochód z tarczowym układem hamulcowym,

−−−−

modele tarczowych układów hamulcowych,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Odszukaj w pojeździe elementy układu tarczowego, scharakteryzuj ich budowę

i działanie. Nazwij wskazane części.

Rysunek do ćwiczenia 2 [2, s. 42].

....................................................................................................

.....................................................................................................

10 ...................................................................................................
11 ...................................................................................................
12 ....................................................................................................
13 ....................................................................................................
14 ....................................................................................................
15 ....................................................................................................

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie lub w 2–3 osobowych grupach. Czas wykonania ćwiczenia
20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy rysunku układu,
2) odszukać w pojeździe wskazane części,
3) zapisać nazwy wskazanych części,
4) zaprezentować rozwiązanie zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

dyskusja w grupie,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

samochód z bębnowym układem hamulcowym,

−−−−

modele bębnowych układów hamulcowych,

−−−−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Weryfikacja i naprawa układów hamulcowych

5.4.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj demontaż tarcz hamulcowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel omawia jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie lub w grupach 2–3 osobowych. Czas wykonania ćwiczenia
60 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) określić rodzaj zastosowanego zacisku hamulcowego i sposób jego demontażu,
3) sprawdzić stan techniczny narzędzi przez ich wzrokowe oględziny,
4) zdemontować zacisk hamulcowy oraz jego wspornik,
5) zdemontować tarcze hamulcowe,
6) zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

samochód na podnośniku (najlepiej dwukolumnowym),

−−−−

dokumentacja serwisowa,

−−−−

zestaw narzędzi,

−−−−

klucz dynamometryczny,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Dokonaj weryfikacji tarcz hamulcowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie lub w 2–3 osobowych grupach. Czas wykonania ćwiczenia
45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać instrukcje obsługi narzędzi i sprzętu pomiarowego,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) określić rodzaje pomiarów i scharakteryzować je,
4) dobrać sprzęt pomiarowy do wykonania ćwiczenia,
5) sprawdzić stan techniczny narzędzi przez ich wzrokowe oględziny,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6) wykonać pomiar grubości tarczy oraz wartości bicia,
7) zanotować wyniki pomiaru,
8) zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

samochód ustawiony na podnośniku,

−−−−

instrukcje obsługi narzędzi i sprzętu pomiarowego,

−−−−

dokumentacja serwisowa,

−−−−

narzędzia i sprzęt pomiarowy,

−−−−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Dokonaj wymiany szczęk hamulcowych oraz regulacji hamulca pomocniczego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie lub w 2–3 osobowych grupach. Czas wykonania ćwiczenia
90 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) określić sposób demontażu bębna hamulcowego,
3) dobrać narzędzia do wykonania ćwiczenia,
4) sprawdzić stan techniczny narzędzi przez ich wzrokowe oględziny,
5) zdemontować bębny oraz szczęki hamulcowe,
6) zamontować nowe szczęki i bębny,
7) wyregulować cięgno hamulca pomocniczego,
8) zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

samochód ustawiony na podnośniku,

−−−−

szczęki hamulcowe,

−−−−

zestaw narzędzi,

−−−−

dokumentacja serwisowa,

−−−−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie naprawy
układów hamulcowych”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 17, 18, 19, 20 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie, co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie, co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym, co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 2 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. d, 4. c, 5. b, 6. c 7. a, 8. d, 9. b, 10. d, 11. a,

12. a, 13. d, 14. b, 15. d, 16. c, 17. b, 18. b, 19. c, 20. a.

Plan testu

zadania.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wskazać właściwość wykorzystaną w
trakcie uruchamiania hamulców

Wskazać zjawisko wykorzystywane w
układach hamulcowych

Porównać temperatury wrzenia płynów
hamulcowych

Scharakteryzować cel stosowania pomp
dwusekcyjnych

Określić rozkład sił hamowania na osie
pojazdu

Określić oznaczenie płynu hamulcowego

Scharakteryzować

właściwości

płynów

hamulcowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scharakteryzować działanie
podciśnieniowego urządzenia
wspomagającego

Rozpoznać układ szczęk hamulcowych

10.

Wskazać sposób chłodzenia tarcz
hamulcowych

11.

Scharakteryzować technologię naprawy
układu hamulcowego

12.

Wybrać narzędzia pomiarowe

13.

Rozróżnić układ hamulcowy

14.

Scharakteryzować układ bębnowy

15.

Określić zadanie zwalniacza

16.

Określić minimalną grubość tarcz
hamulcowych

17.

Rozpoznać schemat zespołu

18.

Określić części układu hamulcowego

19.

Określić cel stosowania dwuprzewodowej
instalacji hamulcowej

20.

Rozpoznać schemat części układu
hamulcowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących budowy, działania oraz naprawy układów

hamulcowych. Zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−−−−

w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Czas trwania testu – 45 minut.
9. Maksymalna liczba punktów, jaką można osiągnąć za poprawne rozwiązanie testu

wynosi 20 pkt.

Celem przeprowadzanego pomiaru dydaktycznego jest sprawdzenie poziomu wiadomości

i umiejętności, jakie zostały ukształtowane w wyniku zorganizowanego procesu kształcenia
w jednostce modułowej Wykonywanie naprawy układów hamulcowych. Spróbuj swoich sił.
Pytania nie są trudne i jeżeli zastanowisz się, to na pewno udzielisz odpowiedzi.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja dla ucznia,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. W hydraulicznych układach uruchamiania hamulców stosuje się właściwość

a) przenikalności cieplnej.
b) ściśliwości cieczy.
c) nieściśliwości cieczy.
d) braku przenikalności cieplnej.

2. W układach hamulcowych jest wykorzystane zjawisko

a) tarcia.
b) indukcji.
c) elektryzowania.
d) promieniowania.

3. Najwyższą temperaturę wrzenia posiada płyn

a) R 3.
b) DA 1.
c) DOT 3.
d) DOT 4.

4. Pompy dwusekcyjne są stosowane w celu

a) utrzymywania wysokiego ciśnienia płynu w całym zakresie pracy.
b) szybkiej reakcji układu.
c) zwiększenia bezpieczeństwa.
d) prostej regulacji układu.

5. Siła hamowania kół tylnych w samochodzie osobowym jest

a) większa niż przednich.
b) mniejsza niż przednich.
c) równa sile kół przednich.
d) zawsze stała.

6. Płyn hamulcowy posiada oznaczenie

a) Prodiol.
b) Borygo.
c) DOT 4.
d) R 134 a.

7. Płyny hamulcowe charakteryzują się

a) wysoką temperaturą wrzenia.
b) niską temperaturą wrzenia.
c) dużą lotnością.
d) małą szkodliwością dla środowiska.

8. Podciśnieniowe urządzenie wspomagające siłę hamowania wykorzystuje

a) ciśnienie sprężarki.
b) ciśnienie w przewodzie hamulcowym.
c) podciśnienie z drugiej sekcji pompy.
d) różnicę ciśnień po obu stronach przepony.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Rysunek przedstawia szczęki hamulcowe w układzie

a) simplex.
b) duplex.
c) samowzmacniającym.
d) samowzmacniającym dwukierunkowo.

10. W celu lepszego chłodzenia tarcz hamulcowych stosuje się

a) tarcze pełne.
b) zraszacze tarcz.
c) natrysk oleju.
d) tarcze wentylowane.

11. Nakładki cierne wymieniamy w komplecie

a) zawsze.
b) tylko w zacisku stałym.
c) tylko w zacisku pływającym.
d) tylko w zacisku przesuwnym.

12. Pomiar bicia poprzecznego tarcz hamulcowych wykonujemy

a) czujnikiem zegarowym.
b) mikrometrem.
c) średnicówką.
d) suwmiarką.

13. Układ zapobiegający poślizgowi kół przy hamowaniu to

a) ESP.
b) EBD.
c) ASR.
d) ABS.

14. Zaletą hamulców bębnowych jest

a) ich duża skuteczność.
b) łatwość przystosowania do mechanicznego hamulca postojowego.
c) odporność na zanieczyszczenia i odprowadzanie wody.
d) możliwość wymiany tylko jednej szczęki hamulcowej.

15. Zwalniacze to

a) słabe hamulce bębnowe.
b) hamulce postojowe.
c) hamulce awaryjne.
d) urządzenia zmniejszające prędkość stosowane w pojazdach ciężarowych.

16. Minimalna grubość tarcz hamulcowych wynosi

a) 12 mm.
b) 18 mm.
c) zgodnie z dokumentacją techniczną dla danego modelu.
d) nie jest określona.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Na rysunku przedstawiono schemat działania

a) pompy dwusekcyjnej.
b) korektora siły hamowania w funkcji

obciążenia pojazdu.

c) siłownika membranowo-sprężynowego.
d) korektora siły hamowania w funkcji

opóźnienia pojazdu.

18. Szczęka hamulcowa przeciwbieżna występuje w układzie

a) duplex.
b) simplex.
c) simlex oraz duplex.
d) pływającym.

19. Dwuprzewodowa instalacja pneumatyczna do zasilania hamulców przyczepy jest

stosowana w celu
a) zapewnienia hamowania w przypadku uszkodzenia jednego przewodu.
b) możliwości podpięcia dodatkowego osprzętu pneumatycznego.
c) oddzielenia funkcji sterowania hamulca od zasilania zbiornika przyczepy.
d) możliwości alternatywnego stosowania sterowania hydraulicznego.

20. Na rysunku przedstawiono

a) hamulec o zacisku nieruchomym.
b) hamulec o zacisku pływającym.
c) hamulec o zacisku przesuwnym.
d) hamulec o zacisku typu Thermoclip.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie naprawy układów hamulcowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY:

Próba pracy ma w zamierzeniu spełnić dwa zadania:
1) sprawdzić stopień opanowanych umiejętności praktycznych, jakie uczniowie powinni

zdobyć przy realizacji materiału nauczania tej jednostki modułowej,

2) przygotować uczniów do zdawania części praktycznej egzaminu zewnętrznego

potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych.
W tym celu zadanie praktyczne musi umożliwić ocenę w zakresie czterech ocenianych

obszarów: planowania, organizowania, wykonywania oraz prezentowania.

Pojedyncze zadanie wykonuje jeden uczeń, a pozostali uczniowie wspólnie z nauczycielem

obserwują jego pracę. Po zakończeniu zadania nauczyciel szczegółowo omawia wykonane
czynności oraz popełnione błędy.

Ocenianie:
niedostateczny – do 14 pkt.
dopuszczający – 15 pkt
dostateczny – 16 pkt
dobry – 17 do 18 pkt
bardzo dobry – 19 do 20 pkt

Wyposażenie stanowiska do przeprowadzenia próby pracy:

Wyposażenie na stanowisku

Ilość

Samochód FSO Polonez

1 szt.

Pompa hamulcowa

1 szt.

Płyn hamulcowy

0,5 l

Zestaw do odpowietrzania układu hamulcowego

1 szt.

Zestaw narzędzi

1 kpl.

Dokumentacja serwisowa

1 szt.

Lampa warsztatowa

1 szt.

Czyściwo

Informacja dla ucznia
1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny, który otrzymałeś jest kompletny. Ewentualne braki

stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.

2. Na arkuszu egzaminacyjnym i PLANIE DZIAŁANIA wpisz swój numer ewidencyjny

PESEL, datę urodzenia i numer stanowiska egzaminacyjnego.

3. Zapoznaj się z treścią zadania egzaminacyjnego, instrukcją do jego wykonania,

stanowiskiem egzaminacyjnym i jego wyposażeniem. Masz na to czas – 20 minut. Czas
ten nie jest wliczany do czasu trwania zadania.

4. Po upływie tego czasu przystępujesz do wykonania zadania.

5. Czas rozpoczęcia i zakończenia zadania nauczyciel zapisze w widocznym dla Ciebie

miejscu (czas zadania wynosi 90 minut).

Pamiętaj, że podczas wykonywania zadania jesteś oceniany przez nauczyciela, który
obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci żadnych wskazówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nauczyciel interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i może w takim przypadku
przerwać wykonywanie zadania.

Powodzenia

Zadanie

Wymień pompę hamulcową w samochodzie FSO Polonez. Na wykonanie zadania masz
180 minut.

Instrukcja do wykonania zadania

Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:
1. Przeanalizuj dokładnie treść zadania.
2. Zapisz w formularzu Plan Działania:

a) wykaz kolejnych czynności związanych z wykonywanym zadaniem,
b) wykaz narzędzi i części zamiennych potrzebnych do wykonania zadania.

3. Zapoznaj się z instrukcjami użytkowania przyrządów i narzędzi.
4. Przystąp do zorganizowania stanowiska pracy: zgromadź potrzebne narzędzia i materiały

niezbędne do wykonania zadania.

5. Podczas wykonywania zadania przestrzegaj zasad BHP.
6. Przygotuj samochód do wykonania zadania: załóż ochraniacze na błotniki i siedzenie

oraz pokrowiec na kierownicę.

7. Przyrządy i narzędzia obsługuj zgodnie z zasadami ich eksploatacji.
8. Dokonaj wymiany wskazanego elementu.
9. Dokonaj sprawdzenia własnej pracy.
10. Utrzymuj ład i porządek podczas wykonywania zadania.
11. Po zakończeniu pracy uporządkuj stanowisko pracy, wyczyść narzędzia i rozlicz pobrane

i zużyte części i materiały.

12. Omów sposób wykonania zadania.
13. Oceń jakość wykonanego zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zawód:

Mechanik pojazdów samochodowych

Symbol cyfrowy:

723 [04]

Oznaczenie
tematu:

Oznaczenie
zadania:

Wpisuje zdający

Data urodzenia

Nr stanowiska

PESEL

dzień miesiąc rok

PLAN DZIAŁANIA

1. Zapisz wykaz czynności wykonywanych podczas wymiany pompy hamulcowej.

................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................

2. Zapisz wykaz części i narzędzi niezbędnych do wykonania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie praktyczne

Wymień pompę hamulcową w samochodzie FSO Polonez. Na wykonanie zadania masz
180 minut.

Obszar

CZYNNOŚCI I KRYTERIA WYKONANIA

Liczba pkt

0–1

Czynność 1: Sporządzenie wykazu czynności koniecznych podczas
wymiany rozdzielaczowej pompy wtryskowej

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń zapisał co najmniej
5 czynności:

−−−−

przygotowanie stanowiska do wykonania zadania,

−−−−

demontaż zbiornika i przewodów hamulcowych,

−−−−

demontaż pompy hamulcowej,

−−−−

sprawdzenie popychacza pompy,

−−−−

montaż pompy hamulcowej,

−−−−

montaż zbiornika i przewodów,

−−−−

napełnienie i odpowietrzenie układu,

−−−−

sprawdzenie działania układu.

Czynność 2: Sporządzenie wykazu części i narzędzi potrzebnych do
wykonania zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń zapisał co najmniej
3 rzeczy:

−−−−

pompa hamulcowa,

−−−−

płyn hamulcowy,

−−−−

zestaw do odpowietrzania układu hamulcowego,

−−−−

zestaw kluczy.

Suma punktów w obszarze 1 – planowanie

Czynność 3: Zgromadzenie niezbędnych części i narzędzi

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń zgromadził:

−−−−

pompa hamulcowa,

−−−−

płyn hamulcowy,

−−−−

zestaw do odpowietrzania układu hamulcowego,

−−−−

zestaw kluczy.

−−−−

Czynność 4: Sprawdzenie stanu technicznego zgromadzonego
sprzętu
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń organoleptycznie
sprawdził stan pobranego sprzętu.

Czynność 5: Dobranie odzieży roboczej

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń przystąpił do
wykonywania zadania w kompletnym ubraniu roboczym.

Suma punktów w obszarze 2 – organizowanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynność 6: Zabezpieczenie pojazdu

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń:

−−−−

zabezpieczył wnętrze pojazdu przed zabrudzeniem,

−−−−

założył ochraniacze na błotniki pojazdu.

Czynność 7: Opróżnienie zbiorników płynu hamulcowego

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń:

−−−−

opróżnił przy pomocy strzykawki lub pompki zbiornik płynu
hamulcowego,

−−−−

nie spowodował poplamienia samochodu płynem

Czynność 8: Demontaż zbiornika płynu hamulcowego

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń:

−−−−

usunął zbiornik płynu hamulcowego.

Czynność 9: Demontaż przewodów hamulcowych

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń:

−−−−

odkręcił przewody hamulcowe od pompy.

Czynność 10: Demontaż pompy hamulcowej

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń:

−−−−

odkręcił i wyjął pompę hamulcową.

Czynność 11: Sprawdzenie popychacza pompy

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń:

−−−−

sprawdził stan popychacza pompy,

−−−−

sprawdził długość popychacza zgodnie z dokumentacją.

Czynność 12: Montaż pompy hamulcowej

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń:

−−−−

zakręcił pompę hamulcową.

Czynność 13: Montaż przewodów i zbiornika płynu hamulcowego

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń:

−−−−

zakręcił przewody hamulcowe do pompy,

−−−−

zamontował zbiornik płynu hamulcowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynność 14: Demontaż kół pojazdu

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń:

−−−−

poluzował śruby kół samochodu,

−−−−

podniósł pojazd przy pomocy podnośnika dwukolumnowego
(lub w inny sposób, prawidłowo go zabezpieczając),

−−−−

zdjął koła pojazdu.

Czynność 15: Odpowietrzenie układu hamulcowego

Kryterium wykonania: 1 pkt –jeżeli uczeń:

−−−−

napełnił układ płynem hamulcowym zgodnym ze specyfikacją.

−−−−

odpowietrzył układ hamulcowy rozpoczynając od koła najdalej
położonego względem pompy.

Czynność 16: Prawidłowe posługiwanie się wyposażeniem
stanowiska
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń:

−−−−

użył zestawu do odpowietrzania układu hamulcowego,

−−−−

zakręcił

koła

pojazdu

przy

pomocy

klucza

dynamometrycznego.

Czynność 17: Sprawdzenie poprawności wykonania zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń:

−−−−

uzyskał prawidłowe działanie układu hamulcowego,

−−−−

sprawdził skok pedału hamulca,

−−−−

sprawdził i nie stwierdził wycieków płynu hamulcowego.

Czynność 18: Uporządkowanie stanowiska pracy

Kryterium wykonania: 1 pkt –jeżeli uczeń:

−−−−

wylał stary płyn hamulcowy do odpowiednio oznaczonego
pojemnika,

−−−−

oczyścił narzędzia i odłożył je na wyznaczone miejsce,

−−−−

odłożył na wyznaczone miejsce części zamienne,

−−−−

usunął zabezpieczenia pojazdu,

−−−−

na bieżąco utrzymywał ład i porządek,

−−−−

uporządkował stanowisko pracy.

Suma punktów w obszarze 3 – wykonywanie

Czynność 19: Omówienie sposobu wykonywania zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń:

−−−−

omówił technologię wymiany pompy hamulcowej.

Czynność 20: Ocena jakości wykonanego zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń:

−−−−

ocenił jakość wykonanej pracy, zwrócił uwagę na popełnione
błędy.

Suma punktów w obszarze 4 – prezentowanie

RAZEM

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Fiat Cinquecento. WKiŁ, Warszawa 1995
2. Informator techniczny BOSCH: Konwencjonalne i elektroniczne układy hamulcowe.

WKiŁ, Warszawa 2006

3. Informator techniczny BOSCH: Konwencjonalne układy hamulcowe.

WKiŁ, Warszawa 2001

4. Leiter R.: Hamulce samochodów osobowych i motocykli.

WKiŁ, Warszawa 1998

5. Orzełowski S.: Budowa podwozi i nadwozi samochodowych. WSiP, Warszawa 1999
6. Orzełowski S.: Naprawa i obsługa pojazdów samochodowych. WSiP, Warszawa 1998
7. Rychter T.:. Mechanik pojazdów samochodowych, WSiP, Warszawa 2006
8. Trzeciak K.: Diagnostyka samochodów osobowych. WKiŁ, Warszawa 1998
9. http://de.wikipedia.org/wiki/Retarder

Literatura Metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa 2004
3. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. Instytut Technologii Eksploatacji,

Radom 2000

4. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Wyższa Szkoła Inżynierska,

Radom 1995