Dlaczego zdroworozsądkowa teoria wiedzy jest błędna?
W pracy tej postaram się przedstawić argumenty Popper'a, które jego zdaniem pozwalają odrzucić zdroworozsądkową teorię wiedzy jako błędna, bezpodstawną oraz jak sam autor twierdzi: teoria ta jest wymysłem pełnych nadziei filozofów. Dlaczego subiektywna wiedza, bezpośrednie doznania, dane i wrażenia zmysłowe oraz to co „dane” jest błędne? Dlaczego także obiektywizm nie pasuje do tej teorii?
Śpieszę z wyjaśnieniami.
Popper w swojej pracy zaczyna od zaznaczenia, że sam cel takiej teorii wiedzy jest błędny. Celem tym jest poszukiwanie pewnej wiedzy. Właśnie ten zamiar jest powodem doszukiwania się jej w danych zmysłowych czy doznaniach bezpośrednich. Zdobywania wiedzy, budowanie swoistej pewności, oraz szukanie podwalin wiedzy nie może się opierać na wyżej wymienionych procesach. Uważa, że człowiek od dziecka uczy się nie tylko odczytywać impresje i informacje dochodzące z otaczającego go świata. Organizm ludzki w momencie narodzenia, a także w procesie dojrzewania wykształca pewne mechanizmy, które odczytują, przeczesują oraz co najważniejsze ignorują całą masę niepotrzebnych do przeżycia i funkcjonowania bodźców. Mechanizmy te w swoisty sposób stwarzają nam naszą „rzeczywistość”. Takie przedstawienie egzystencji człowieka podważa pewność subiektywnej wiedzy o rzeczywistości. Staję się ona zbiorem wrodzonych predyspozycji. Ponad to nasza nauka odbywa się na podstawie prób i błędów. Właśnie z tego powodu , i pomimo naszej biegłości w odczytywaniu napływających informacji, nie możemy wykluczyć pomyłki. Tak więc możemy wykluczyć to co subiektywne oraz dane bezpośrednio z doświadczenia jako źródło pewności o świecie.
Zdroworozsądkowa teoria wiedzy oprócz założenia o istnieniu wiedzy subiektywnej zakłada także istnienie wiedzy obiektywnej. Takiej, która składa się z oczekiwań ludzkich sformułowanych w systemie językowym i narażonej na krytycyzm dyskusyjny. Popper uważa, że budulcem wiedzy o świecie nie mogą być naraz obie te drogi jego poznawania.
Przecież różnica między nimi jest ogromna. Teorie subiektywne nie można poddać krytyce, natomiast obiektywną owszem, poddanie jej krytycznej dyskusji jest jedną z jej głównych założeń. Różnica leży także w tym, iż wiedza subiektywna rozwija się wraz z rozwojem organizmu i można ją wyeliminować poprzez zabicie nosiciela. Natomiast wiedzę obiektywna można eliminować w drodze dyskusji lub samokrytyki nosiciela.
Kolejny zarzut pada pod adresem teorii czystej tablicy. Teoria ta mówi nam, że człowiek metaforycznie jest czystą tablicą i zdobywając doświadczenie zapełnia ją. Jednak przecież wiemy, że wiele naszych działań i predyspozycji wynika z biologicznych aspektów ciała. Nie uczymy się oddychać, przełykać czy jak poprawnie pompować krew do naszych żył. Pewne umiejętności mamy wrodzone lub są kształtowane w procesie dojrzewania kompletnie niezależnie od nas samych.
Podsumowując Popper obala możliwość budowania wiedzy na subiektywnych odczuciach. Ponad to wykazuje sprzeczność w źródłach wiedzy zdroworozsądkowej. Obala teorię czystej tablicy. Autor wykazuje, że taka teoria wiedzy jest całkowicie fałszywa.
Borkowski Przemysław
Filozofia II rok