SYSTEM TOROWANIA ODRUCHOWEJ LOKOMOCJI UMOŻLIWIA WKROCZENIE DO WZORCA PODSTAWOWEGO DLA POSTAWY I SWOBODNEGO PORUSZANIA SIĘ. WRORZEC TEN KSZTAŁTUJE SIĘ W 1 ROKU ŻYCIA NA BAZIE WRODZONEGO UWARUNKOWANEGO GENETYCZNIE PROGRAMU ROZWOJU RUCHOWEGO ISTNIEJĄCEGO JUŻ W ZYCIU WEWNĄTRZŁONOWYM
ZADANIA TERAPII:
-dla noworodków i niemowląt- torowanie, pobudzanie i ułatwianie rozwoju pionowej postawy przez kolejne stadia rozwoju motorycznego dziecka
ZADANIA TERAPII:
- dla dzieci starszych- w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieńczym- stanowi bodziec dla wzrostu i rozwoju przez wpływ na proces dojrzewania ośrodkowego układu nerwowego
ZADANIA TERAPII:
- u dorosłych- stosowana jest w celu odbudowania w ośrodkowym układzie nerwowym zakodowanych wzorców podstawowych, zniszczonych w przebiegu różnych chorób i uszkodzeń
DIAGNOSTYKA:
- WYWIAD Z RODZICAMI DZIECKA,
- BADANIE MOTORYKI SPONTANICZNEJ DZIECKA W PIERWSZYM ROKU ŻYCIA,
- BADANIE ODRUCHÓW PIERWOTNYCH
- BADANIE SIEDMIU REAKCJI UŁOŻENIOWYCH DZIECKA W PRZESTRZENI
WYWIAD:
1. Przebieg ciąży,
2. Przebieg porodu,
3. Tydzień ciąży, w którym dziecko się urodziło,
4. Rodzinne pochodzenie choroby, zaburzeń,
5. Zapewnienie dziecku rehabilitacji metodą Vojty
Wskazania bezwzględne
1. ŚREDNIOCIĘŻKIE I CIĘŻKIE ZABURZENIA OŚRODKOWEJ KOORDYNACJI NERWOWEJ,
2. LEKKIE ZABURZENIA OŚRODKOWEJ KOORNYNACJI NERWOWEJ Z ASYMETRIĄ,
3. KRĘCZ SZYJI POCHODZENIA MIĘŚNIOWEGO I NERWOWEGO,
4. NIEDOWŁADY I PORAŻENIA NERWÓW OBWODOWYCH,
5. ROZSZCZEP KRĘGOSŁUPA, WODOGŁOWIE, PRZEPUKLINA OPONOWO-RDZENIOWA,
6. MIOPATIE UWARUNKOWANE GENETYCZNIE,
7. WADY WRODZONE (CHOROBY MIĘŚNI, ARTHROGRYPOZA)
Wskazania względne
Według Bauera (1989) w wieku niemowlęcym :
1. Zespół Downa i inne zespoły wiotkie,
2. Opóźnienia rozwoju psychosomatycznego,
3. Zaburzenia postawy ciała i pionowej osi ciała,
4. Dysplazja stawu biodrowego,
5. Deformacje stóp
U dzieci starszych i dorosłych:
1. Mózgowe porażenie dziecięce,
2. Nabyte uszkodzenia mózgu, np. poszczepienne lub pozapalne,
3. Zespół poprzecznego uszkodzenia rdzenia kręgowego ,
4. Niedowład obwodowy wrodzony i nabyty,
5. Miopatie,
6. Skolioza i nieprawidłowości w obrębie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa,
7. Przykurcze w stawach strukturalne i/lub czynnościowe,
8. Stopa końsko-szpotawa,
9. Stwardnienie rozsiane.
Prace badawcze w zakresie plastyczności mózgu tłumaczą efekty rehabilitacji jako:
1. torowanie prawidłowych wzorców lokomocji,
2. reaktywowanie ośrodków ruchowych drugiej półkuli mózgowej, która przejmuje torowanie czynności ruchowej opartej na nowych reakcjach odruchowych,
3. przejmowanie poprzez ośrodki podkorowe funkcji koordynacji ruchowej po długim okresie bodźcowania tymi samymi impulsami aferentnymi
GŁÓWNE I POMOCNICZE STREFY STYMULACJI ODRUCHOWEJ LOKOMOCJI
WYRÓŻNIA SIĘ 4 GŁÓWNE STREFY STYMULACJI NA KOŃCZYNACH ORAZ STREFĘ PIERSIOWĄ NA TUŁOWIU A TAKŻE 5 STREF POMOCNICZYCH:
GUZOWATOŚĆ BOCZNA KOŚCI PIĘTOWEJ- NA KOŃCZYNIE DOLNEJ POTYLICZNEJ.
Kierunek stymulacji: do stawu kolanowego (dogłowowo, bocznie i brzusznie).
NADKŁYKIEĆ PRZYŚRODKOWY KOŚCI RAMIENNEJ- NA KOŃCZYNIE GÓRNEJ TWARZOWEJ .
Kierunek stymulacji: doogonowo, przyśrodkowo, dogrzbietowo).
WYROSTEK RYLCOWATY KOŚCI PROMIENIOWEJ- OK. 1 CM PROKSYMALNIE- NA KOŃCZYNIE GÓRNEJ POTYLICZNEJ.
Kierunek stymulacji: dogłowowo, bocznie, dogrzbietowo.
NADKŁYKIEĆ PRZYŚRODKOWY KOŚCI UDOWEJ- NA KOŃCZYNIE DOLNEJ TWARZOWEJ.
Kierunek stymulacji: dogłowowo, bocznie i dogrzbietowo.
1/3 DOLNA BRZEGU PRZYŚRODOWEGO ŁOPATKI- PO STRONIE TWARZOWEJ PASA BARKOWEGO.
Kierunek stymulacji: dogłowowo, bocznie i brzusznie.
KOLEC BIODROWY PRZEDNI GÓRNY- PO STRONIE TWARZOWEJ PASA BIODROWEGO.
Kierunek stymulacji: doogonowo, dośrodkowo, dogrzbietowo.
BRZEG BOCZNY WYROSTKA BARKOWEGO- PO STRONIE POTYLICZEJ PASA BARKOWEGO.
Kierunek stymulacji: doogonowo, przyśrodkowo, dogrzbietowo.
ŚRODOKOWA CZEŚĆ POWIĘZI MIĘŚNIA POŚLADKOWEGO ŚREDNIEGO - PO STRONIE PASA BAIODROWEGO STRONY POTYLICZNEJ.
Kierunek stymulacji: brzusznie i dośrodkowo.
STREFA TUŁOWIOWA- PO STRONIE POTYLICZEJ PASA BARKOWEGO.
Kierunek stymulacji: dośrodkowo, brzusznie, doogonowo.
STREFA PIERSIOWA- PO STRONIE TWARZOWEJ PASA BARKOWEGO.
Kierunek stymulacji: dogłowowo, przyśrodkowo, dogrzbietowo
Pozycja aktywująca
Dziecko ułożone jest na plecach (tyłem). Kończyny górne i dolne układają się swobodnie. Pozycja symetryczna- nos-broda-pępek powinny znajdować się w jednej linii. Głowa dziecka zwrócona jest w bok o kąt 30-40°, głowa blokowana jest na wysokości wyrostka sutkowatego kości skroniowej.
Kompleks motoryczny odruchowego obrotu w I fazie obrotu
Obrót dziecka z pleców na brzuch- przetaczanie- jest jedną z form lokomocji człowieka i poprzedza, a także warunkuje pojawienie się następnego etapu rozwoju- czworakowania. Głowa blokowana przez terapeutę, dąży do rozpoczęcia ruchu obrotowego w kierunku przeciwnym do stymulowanej strefy piersiowej. Po rozpoczęciu stymulacji obserwuje się zwrot gałek ocznych, żuchwy i języka w stronę potyliczną. Pogłębia się praca przepony, oddech uzyskuje większą amplitudę, pępek zaokrągla się dzięki koncentrycznemu napięciu mięśni przedniej ściany brzucha.
Czynność skośnych łańcuchów mięśniowych
Pod wpływem dalszej stymulacji strefy piersiowej i uzyskaniu grzbietowego zgięcia miednicy kończyna dolna potyliczna zaczyna lekko prostować się i rotować na zewnątrz. Napina się pierwszy skośny łańcuch mięśniowy, prowadząc do zmiany położenia kolca biodrowego przedniego górnego strony twarzowej. Napięcie mięśnia skośnego wewnętrznego brzucha strony twarzowej poprzez mięsień poprzeczny brzucha do mięśnia skośnego zewnętrznego strony potylicznej i dalej mięśnia zębatego przedniego strony potylicznej pociąga kolec biodrowy przedni górny strony twarzowej do przeciwległego ramienia.
pełzanie
Pozycja aktywująca stymulację odruchowego pełzania i strefy stymulacji
Dziecko do symulacji ułożone jest na brzuchu (leżenie przodem), głowa odwrócona (zrotowana) tyłem do terapeuty, kończyna górna twarzowa odwiedziona i zgięta w stawie łokciowym, tak aby znalazł się on na wysokości nosa i ust dziecka.
Kończyna górna potyliczna jest wyprostowana wzdłuż ciała, grzbiet dłoni spoczywa na pośladku. Kończyna dolna twarzowa znajduje się w luźnym wyproście, natomiast kończyna dolna potyliczna jest odwiedziona w stawie biodrowym, zgięta w stawie kolanowym tak, aby pięta tej kończyny była w połowie odległości podudzia kończyny dolnej twarzowej.
Fazy cyklu kroczenia w odruchowym pełzaniu:
*kończyna dolna potyliczna- faza odbicia
*kończyna dolna twarzowa- faza całkowitego zgięcia,
*kończyna górna twarzowa- faza podporu
*kończyna górna potyliczna- faza zgięcia