Metodologia 2, Analiza � polega na podzieleniu przedmiotu badania na cz��ci sk�adowe i badaniu ka�dej cz��ci osobno

Analiza - polega na podzieleniu przedmiotu badania na czci skadowe i badaniu kadej czci osobno.

W literaturze wyr�nia si trzy rodzaje analizy:

1.elementarn;

2.przyczynow;

3.logiczn.

Pierwsza polega na podzieleniu badanego zjawiska na elementy bez dociekania relacji midzy nimi. ( analiza opisowa)

Druga koncentruje si na ustaleniu zwizk�w midzy skadnikami badanego zjawiska.

Trzecia skupia si na stosunkach logicznych zachodzcych midzy elementami zoonego przedmiotu bada.

Synteza - to skadanie, zestawianie ,ujmowanie czego jako caoci.

Istota syntezy polega na tym ,e „ dochodzi ona przez dugie i spltane drogi rozwaa do nowych , cakiem nieoczekiwanych wynik�w”

Ankieta - technika gromadzenia informacji polegajca na wypenieniu najczciej samodzielnie przez badanego specjalnych formularzy na og� o wysokim stopniu standaryzacji w obecnoci lub czciej bez obecnoci ankietera.

Ankiet od wywiadu odr�nia :

Stopie standaryzacji pyta
Zakres i „gboko „ problematyki
Zasady jej przeprowadzania i zwizane z tym r�nice dystansu spoecznego midzy badanym ,a badajcym.

Pytania ankiety s:

1.konkretne

2.cise

3.jednoproblemowe

4.zamknite,opatrzone kafeteri zamknit lub p�otwart

Ankieta daje wiedz obszern,lecz nie pogbion,informuje -nie wyjania.Informuje o zjawisku rozlegym lub o duych grupach.Ma wysoki stopie kategoryzacji.Nie wymaga kontaktu bezporedniego badajcego z badanym.

Badania diagnostyczne- maj na celu stwierdzenie prawdziwych fakt�w lub zjawisk , ustalenie stanu faktycznego , rzeczywistych cech i zasad funkcjonowania.

Badania diagnostyczne przygotowuj fakty naukowe( informacje, dane ) do prognozowania.

Badania heurystyczne-s to niekonwencjonalne tw�rcze sposoby rozwizywania problem�w.

HEURISKO= ZNAJDUJ ( z greckiego).

Badania kompleksowe s zawsze zdeterminowane wieloma czynnikami i z tego te powodu obowizuj tu zasady:

badania kompleksowe powinny mie charakter empiryczny,
naley stosowa rygorystyczn ,pewn i sprawdzon procedur badawcz,
musz by starannie sprawdzane i dokumentowane wszystkie informacje,
wystpuje bezwzgldna konieczno koordynowania dziaa na kadym etapie bada,
musi istnie wiadomo odpowiedzialnoci nie tylko w zakresie analizy i syntezy bada ale take co do dyscypliny czasowej, metodycznej i merytorycznej.

Badania podstawowe- ich celem jest odkrywanie nowych prawd, zwizk�w zachodzcych midzy zjawiskami , tworzenie podbudowy teoretycznej i opracowywanie nowych teorii.

Badania podstawowe ( poznawcze ) mog ujmowa zjawisko :

rozwojowo,
genetycznie,
historycznie.

Badania stosowane - to badania empiryczne.

Umoliwiaj one sformuowanie nowych wniosk�w , kt�re mog by wdroone do praktyki w celu poprawy efektywnoci dziaania.

Prace badawcze na potrzeby praktyki to :

prace deskryptywne,
prace eksplanacyjne,
prace replikacyjne.

Badania weryfikacyjne maj na celu potwierdzenie lub zaprzeczenie danego stanu w obrbie rozpatrywanych zjawisk i proces�w.

Zmierzaj do ustalenia zalenoci midzy zmiennymi niezalenymi , a zmiennymi zalenymi.

Najczciej stosuje si badania weryfikacyjne typu:

indukcyjnego -polegajce na ustaleniu nastpstw dla znanych przyczyn.
redukcyjnego - w tym przypadku znane s skutki, naley ustali przyczyny.

Biopsychospoeczny model zdrowia

Zdrowie nie sprowadza si jedynie do sprawnoci systemu biologicznego , lecz stanowi stan dynamicznej r�wnowagi wielu system�w obejmujcych biologiczne, psychiczne i spoeczne poziomy funkcjonowania jednostki.

Cechy i zasady poznania naukowego:

Poznanie naukowe jest:

1.usystematyzowane - tzn. podejmowane czynnoci poznawcze s regulowane okrelonymi rygorami konsekwencji czasowej i treciowej;

2.obiektywne - tzn. niezalenoci wynik�w prawdy strzeg uznane narzdzia i sposoby poznania. Wynik nie jest zaleny od nastawienia badacza ani adnego oficjalnego czynnika;

3.sprawdzalne - tzn. moe by powtarzalne i przy zachowaniu okrelonych warunk�w powinno dawa por�wnywalne wyniki ;

4.utylitarne - tzn. jest sposobne do rozwizania konkretnej trudnoci ,wyjanienia okrelonego zjawiska, naprawienia fragmentu rzeczywistoci ;

5.tw�rcze lub destruktywne wobec zbioru twierdze tworzcych teori danej nauki , kt�r moe utwierdza i rozwija, bd podwaa i negowa.

W odr�nieniu od poznania naukowego - poznanie nienaukowe ,potoczne, nieuporzdkowane, subiektywne, nieweryfikowalne, o ograniczonej uytecznoci, nie tworzy niesprzecznych struktur poznawania i objaniania rzeczywistoci.

Cechy metod bada naukowych:

jasno -metod musi cechowa powszechna zrozumiao,
jednoznaczno -metoda powinna wyklucza dowolno stosowania r�nych sposob�w i zasad,
celowo - musi by podporzdkowana okrelonemu celowi
skuteczno - powinna zapewni osiganie zamierzonego celu
niezawodno - musi zapewni uzyskanie zamierzonego rezultatu o duym stopniu prawdopodobiestwa,
ekonomiczno-metoda powinna pozwala osign zamierzony rezultat przy najmniejszych kosztach, zuyciu si i rodk�w oraz czasu.

Zasadniczym celem poznania naukowego jest zdobycie wiedzy maksymalnie cisej, maksymalnie pewnej, maksymalnie og�lnej, maksymalnie prostej o maksymalnej zawartoci informacji.

Takie dopiero poznanie prowadzi do wyszych form funkcjonowania wiedzy , a s nimi prawa nauki i prawidowoci.

Cele poznania naukowego

zewntrzne : wynikaj z funkcji , jakie peni nauka w spoeczestwie, w yciu ludzi, a wic na„zewntrz”, gdy jest stosowana do realizacji pewnych zada teoretycznych lub praktycznych.
wewntrzne :jakie sobie uczony zwykle stawia bezporednio w swojej pracy badawczej, cele czysto poznawcze

Celem istnienia ludzkiego staje si zatem nie czyste animalne przetrwanie biologiczne , lecz istnienie w spos�b godny osoby ludzkiej.

Dedukcja ( od og�u do szczeg�u ) to wnioskowanie zgodne z kierunkiem wynikania logicznego.

Indukcja ( od szczeg�u do og�u ) to wyciganie wniosku z przesanek.

Dedukcja jest wic metod racjonalistyczn opierajc si na przyjciu z g�ry tzw.pewnik�w i rozwijaniu ich logicznych nastpstw.

Indukcja oznacza empiryczn metod badania zwizan ze spostrzeeniami i dowiadczeniem.

Dokadno wynik�w symulacji komputerowej zaley od:

1.adekwatnoci modelu badanego procesu,

2.poprawnoci programu symulacyjnego

3.dokadnoci wykonywanych oblicze przez komputer

Dwa rodzaje wiedzy medycznej

Model biomedyczny

2.Model aksjomedyczny

(axio-warto )

Parametry EBM suce ocenie wynik�w klinicznych bada :

Parametry wzgldne

- RR -ryzyko wzgldne ( stosunek ryzyka w grupie badanej do ryzyka w grupie kontrolnej na kocu okresu obserwacji)

RR= Rb / Rk

RRR- redukcja ryzyka wzgldnego( relative risk reduction) - odsetek ryzyka wyjciowego grupy badanej, o kt�ry dziki stosowanej interwencji uda si to ryzyko zmniejszy.

W przypadku interwencji szkodliwej warto RRR bdzie ujemna.

RRR= 1 - RR

RRR ( %) = 100% - RR ( %)

Eksperyment znajduje swoje uzasadnienie w zasadach przyczynowoci i rozumowania indukcyjnego opracowanych przez J.S . Milla w postaci piciu kanon�w. S to kanony:

jednej r�nicy,
jednej zgodnoci,
poczonej r�nicy i zgodnoci,
zmian towarzyszcych,
kanonu reszty.

Podstawowymi elementami procesu modelowania i symulacji komputerowej s:

obiekt ( przedmiot ) rzeczywisty,
ukad eksperymentalny,
model badanego obiektu ( model matematyczny ),
komputer wraz z oprogramowaniem

Funkcje nauki :

funkcja deskryptywna (opis )
funkcja eksplanacyjna ( wyjanienie )
funkcja prognostyczna ( predykcja , przewidywanie )

Nauki dzielimy na:

1. formalne:

logika
matematyka

2. empiryczne:

a .przyrodnicze (fizyczne i biologiczne )

b. spoeczne: psychologia, socjologia, ekonomia, historia, nauki polityczne, prawo, jzykoznawstwo, filozofia naukowa.

Kanon jednej r�nicy m�wi: „ Gdy przypadek , w kt�rym badane zjawisko zachodzi i przypadek ,w kt�rym ono nie zachodzi , maj wszystkie okolicznoci wsp�lne z wyjtkiem jednej , obecnej tylko w pierwszym przypadku; w takim razie okoliczno, kt�r si r�ni oba te przypadki ,jest skutkiem lub przyczyn owego zjawiska”.

Metoda analizy i krytyki pimiennictwa.

Polega ona na wykazaniu celowoci , oryginalnoci i nowego ujcia wyonionego i pojtego do bada problemu.

Chodzi o wykazanie na ile podjty problem jest inny od dotychczasowego stanu wiedzy na ten temat.

Metoda badania dokument�w polega na gromadzeniu selekcji, opisie i naukowej interpretacji zawartych w nich interesujcych nas fakt�w.

Badanie dokument�w naley rozpocz od cisego okrelenia celu bada, przyjcia hipotezy i koncepcji rozwizania podjtego problemu , zastosowania procedury badawczej , kt�ra powinna przewidywa :

- gromadzenie dokument�w,

- wstpn selekcj,

ustalenie autentycznoci zebranych materia�w
sprawdzenie ich wiarygodnoci,
analiz i opracowanie wniosk�w.

Zaleta metody- moliwo przeprowadzenia analizy por�wnawczej okrelonych wynik�w, danych, fakt�w, zjawisk i proces�w oraz jest ona wartociowym sposobem poznawania okrelonej , przewanie minionej rzeczywistoci.

Metodologia dzieli si na : ( Ajdukiewicz, Topolski )

metodologi og�ln - traktujc o prawidowociach rzdzcych procesem poznawczym , wsp�lnych dla wszystkich nauk ( np. klasyfikowanie, definiowanie, wnioskowanie , wyjanianie itp. )
metodologi szczeg�ow - dotyczc danej dyscypliny naukowej i zajmujc si charakterystycznymi dla tej wanie dyscypliny naukowej procedurami poznawczymi (np. planowanie eksperyment�w w psychologii, czy budowa test�w psychologicznych ).

Metody badawcze- to sposoby postpowania, reguy prowadzenia dziaa i samo dziaanie zmierzajce do osignicia celu badawczego.

Dzielimy je na :

Metody przetwarzania materia�w ;

Metody systematyzowania wynik�w .

Do metod przetwarzania materia�w nale:

1.analiza i synteza

2.wyczanie i wczanie cech

3.indukcja i dedukcja

4.ujcia ilociowe i jakociowe

Metody systematyzowania wynik�w

Interpretowanie to wyjanianie wynik�w

Polega ono na ustaleniu ,dlaczego okrelony fakt mia miejsce i jakie jest jego znaczenie .

Aby interpretacja bya poprawna, musi odpowiada okrelonym warunkom. Zalicza si do nich:

znajomo og�lnych teorii dotyczcych danego zagadnienia;
umiejtno uzasadniania wasnej teorii;
posiadanie suwerennych, niezalenych od badacza fakt�w;
to ,aby fakt wyjaniany by logicznym wnioskiem z teorii i ze znanych fakt�w

Poprawno pracy naukowej polega na zgodnoci interpretacji z prawami naukowymi i naukowymi metodami bada.

Obserwacja jako metoda musi wykazywa nastpujce waciwoci:

powinna by prowadzona celowo i planowo w taki spos�b aby nie wpywaa na przedmiot ,proces , zjawisko i w og�le obiekt obserwacji,
musi by obiektywna , a wic skutecznie przeciwdziaa subiektywnym ograniczeniom.

Og�lne waciwoci poznania naukowego.

Skadaj si na nie :

1.poznanie badawcze zgodne z metodami naukowymi zapewniajcymi racjonalny dob�r ,ukad i metodologiczn poprawno czynnoci i zabieg�w gromadzenia wiedzy

2.jzyk pozwalajcy na cise i jednoznaczne formuowanie sowne wynik�w poznania ,zapewniajcy ich powszechne rozumienie,pozytywn lub negatywn sprawdzalno oraz moliwo por�wnania z istniejcymi teoriami na dany temat ;

3.twierdzenia mog tylko w�wczas by uznane za naukowe ,jeli maj dostateczne uzasadnienie ,pozwalajce je przyj jako pewne lub odznaczaj si wysokim stopniem prawdopodobiestwa

4.wewntrzna niesprzeczno zbioru twierdze dotyczcych przedmiotu badania danej nauki i ich uporzdkowanie w logicznie powizany system twierdze naukowych ;

5.krytycyzm wobec wszelkich wypowiadanych tez i postawa ustawicznej weryfikacji ,rewidowania i rozbudowy istniejcego systemu twierdze naukowych ;

6.tw�rczy charakter wynik�w poznania oraz moliwo ich praktycznego wdraania

Rezultatem takiej postawy i takich zabieg�w s przede wszystkim prawa nauki oraz teorie naukowe.

Randomizacja - polega na losowym , w peni przypadkowym przydziale chorych do jednej z dw�ch grup: badanej albo kontrolnej. Jest to wic spenienie wszystkich warunk�w wczenia i wyczenia do badania.

Maskowanie - pr�ba lepa polega na ukryciu kodu randomizacji przed :

. pacjentem

- pojedynczo lepa pr�ba lub

. pacjentem oraz lekarzem prowadzcym badanie

- podw�jnie lepa pr�ba lub

. pacjentem, lekarzem prowadzcym badanie oraz osob zbierajc wyniki bada

- potr�jnie lepa pr�ba.

TEORIA NAUKOWA - system zda powizanych ze sob logicznie i rzeczowo oraz speniajcych pewne kryteria pragmatyczne.

Teoria naukowa musi by:

1. uporzdkowana

2. niesprzeczna wewntrznie (koherentna )

3. obiektywna (dowiedziona empirycznie)

4. informatywna

5. weryfikowana ( tw�rcza)

Wnioskowanie - jest rozumowaniem polegajcym na wysuniciu nowej prawdy z wielu poznanych ( czy te danych ) prawd.

Wyr�nia si dwa rodzaje wnioskowania:

wnioskowanie dedukcyjne , gdy z poprzedniego zdania wynika nastpne, czyli poprzednik implikuje nastpnik ;
wnioskowanie indukcyjne, gdy na podstawie wielu jednakowych przesanek stwierdzajcych , i poszczeg�lne obiekty maj okrelon cech ,dochodzi si do wniosku og�lnego , e kady obiekt ma tak cech (uog�lnienie od przypadk�w zbadanych na pozostae przypadki ).

We wnioskowaniu wane s dwa rodzaje informacji:

przesanki, kt�re badacz ma przed rozpoczciem rozumowania;
wnioski, kt�re wynikaj z dostpnych wiadomoci.

Metody systematyzowania wynik�w:

1.Interpretowanie;

2.Wnioskowanie;

3.Dowodzenie;

4.Definiowanie;

5.Hipoteza.

Wyczanie cech ( abstrahowanie )-to postpowanie polegajce na wyodrbnieniu pewnych skadnik�w z jakiego zbioru i pozostawienie innych jego element�w.

Wyr�nia si :

Wyczanie odosobniajce (izolujce );

Wyczanie uog�lniajce ( generalizujce ).

Pierwsze z nich (odosobniajce )- wystpuje w�wczas , gdy oddziela si jeden lub wicej skadnik�w , kt�re poddaje si badaniu.

Drugie (uog�lniajce )- polega na pomijaniu cech indywidualnych poj ((zjawisk )i wybieraniu cech wsp�lnych, kt�re traktuje si jako cechy wsp�lne caej grupy.

Wczanie cech to postpowanie odwrotne do wyczania. Nastpuje przez zespalanie ( odwrotno wyczania odosobniajcego)oraz specyfikacj ( odwrotno wyczania uog�lniajcego).