„LUDZIE BEZDOMNI” - tytuł powieści można odbierać wieloznacznie. Żeromski ukazuje wiele rodzajów bezdomności: 1. bezdomność rzeczywista - paryscy nędzarze, warszawski proletariat; 2. bezdomność ideowa - Tomasz Judym, który rezygnuje z możliwości posiadania własnego domu, W odpowiedzi własnej rodziny; 3. bezdomność społeczno-ekonomiczna i polityczna - Wiktor Judym, który opuszcza rodzinny dom i wyrusza w świat szukając lepszego życia; 4. bezdomność polityczna - Wacław (brat Joasi), który pozbawiony jest możliwości powrotu do kraju i umiera z dala od Polski; 5. bezdomność „społeczna” - bezdomność Joasi, wynikająca ze śmierci rodziców i utraty rodzinnego majątku; odchodzi z domu wujostwa, gdyż nie może zaakceptować ich stylu życia; 6. bezdomność duchowa - bezdomność Korzeckiego, wynikająca z ideowego zagubienia i samotności charakterystycznej dla pokolenia schyłku wieku, czyli dekadentów. OBRAZ SPOŁECZEŃSTWA W „LUDZIACH BEZDOMNYCH” Utwór ukazuje panoramę współczesnego społeczeństwa, pełnego kontrastów i konfliktów. Świat ludzi bogatych jest obojętny wobec krzywdy społecznej. Rządzą nim feudalne wyobrażenia o wartościach albo pieniądz i ideologia mieszczańska, ale jednocześnie to świat kultury i piękna. Świat klas pracujących jest pełen nędzy i cierpienia, ale to również świat zwyrodnienia i demoralizacji.
SYMBOLIZM I NATURALIZM W „LUDZIACH BEZDOMNYCH” SYMBOLIZM: 1. tytuł utworu; 2. opisy Wenus z Milo (doskonałość, czystość, absolutne piękno, nieomal boskość) i obrazu pt. Rybak (symbol krzywdy, cierpienia, nędzy); 3. kwiat tuberozy (czyste, ale bezużyteczne piękno - tak Judym określa Karbowskiego); 4. motyw krzyku pawia w rozdziale „Asperges me...” (znak śmierci), 5. zakończenie utworu - rozdarta sosna (wewnętrzne rozdarcie Judyma, tragizm jego sytuacji). Symbolizm służy prezentacji głównych problemów filozoficzno-moralnych powieści. NATURALIZM: 1. drobiazgowość opisów (opisy dzielnic nędzy w Paryżu, Warszawie i Cisach); 2. podkreślenie brzydoty; 3. słownictwo eksponujące biologiczne widzenie świata; 5. determinizm ludzkiej egzystencji. JUDYM JAKO ROMANTYK: 1. bunt przeciw złu świata (romantyczna idea walki i ofiary); 2. przyczyna buntu - niezwykła wrażliwość moralna; wewnętrzny nakaz walki ze złem, uprzywilejowana pozycja osobista jako dług wobec klasy, z której Judym wyrósł i z której pracy korzystał; obowiązek spłacenia tego dlugu; 3. samotność z przymusu; 4. rozdarcie wewnętrzne; 5. bohater tragiczny (szczęście osobiste a wierność misji). JUDYM JAKO POZYTYWISTA: 1. droga życiowa: wybór szczególnej profesji - lekarza, awans społeczny dzięki wykształceniu, postawa społecznika; 2. ideały - wiara w naukę i racjonalne działanie; 3. program: praca organiczna i praca u podstaw, przypisywanie szczególnej roli inteligencji. Postać doktora Judyma łączy cechy bohatera romantycznego (nie może być szczęśliwy w świecie zła) z pozytywistycznym (kult nauki, pracy i racjonalnego działania).