integracja europejska -w5, Integracja europejska i Prawo Wspólnotowe


Integracja europejska i Prawo Wspólnotowe

Wykład V 31.10.2007

Rada Unii Europejskiej

Historia

Istnienie Rady Unii Europejskiej wiąże się z początkowym okresem funkcjonowania wspólnot europejskich. W ramach Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali istniała tzw. Specjalna Rada Ministrów, która składała się z ministrów reprezentujących działy gospodarki związane z górnictwem i hutnictwem. Z chwilą powstania Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, każda ze wspólnot miała swoją odrębną radę i dopiero na mocy traktatu fuzyjnego z 1965 roku doszło do scalenia tych odrębnych instytucji i od 1967 roku zaczęła działać jedna Rada, zajmująca się sprawami odnoszącymi się do wszystkich 3 wspólnot. Po wejściu w życie Traktatu z Maastricht z 1993 roku Rada podjęła decyzję na mocy, której zmieniła swoją nazwę poprzez dodanie słów „Unii Europejskiej” czyli od tego czasu nazywa się ona Radą Unii Europejskiej. Decyzja ta nie została ujęta w tekstach traktatowych i do tej pory w dokumentach międzynarodowych stosowana jest nazwa „Rada”. Dla odróżnienia Rady Unii Europejskiej i Rady Europejskiej posługujemy się pełnymi nazwami.

Skład

Rada Unii Europejskiej, jest o tyle specyficznym organem, że nie posiada ustalonego jednego składu. W przeszłości składy Rady Unii Europejskiej funkcjonowały w różnych konfiguracjach (było ich co najmniej kilkadziesiąt). Stopniowo starano się ograniczyć liczbę składów. Te różne skład Rady Unii Europejskiej wynikają stąd, że jeśli tematem obrad Rady jest problematyka np. finansowa, to w składzie Rady znajdują się ministrowie finansów czy ministrowie skarbu państw członkowskich. Jeśli przedmiotem obrad mają być sprawy środowiska to w skład Rady Unii Europejskiej będą wchodzić przedstawiciele tych resortów, które są odpowiedzialne w krajach członkowskich za sprawy ekologii. Obecnie, w związku z dążeniem do uproszczenia funkcjonowania Unii Europejskiej, istnieje 8 merytorycznych składów Rady Unii Europejskiej i 1 skład określany jako Rada Ogólna i Spraw Zagranicznych. Rada Ogólna i Spraw Zagranicznych składa się z ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich, natomiast składy merytoryczne zajmują się poszczególnymi dziedzinami funkcjonowania Unii Europejskiej:

Jeśli przedmiotem spraw Rady Unii Europejskiej w danym momencie są sprawy interesujące dla różnych resortów, to wtedy spotykają się przedstawiciele nie tylko jednego wybranego resortu, ale także przedstawiciele resortów zainteresowanych tą problematyką.

Praca Rady Unii Europejskiej

Planowanie, kierowanie i organizacja spotkań

Rada Unii Europejskiej planuje swoje spotkania z dużym wyprzedzeniem. Na początku każdej prezydencji ustalany jest harmonogram spotkań Rady, aby ministrowie odpowiedzialni za odpowiednie dziedziny współpracy mieli możliwość wzięcia udziału na posiedzeniach. Rada najczęściej spotyka się w Brukseli. W Brukseli działa także Sekretariat Generalny Rady. Jest on organem administracyjno-technicznym. Na czele Sekretariatu stoi Sekretarz Generalny, który pełni też obecnie funkcję Wysokiego Przedstawiciela Unii Europejskiej ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Obydwie te funkcje są ze sobą połączone. Obecnie Sekretarzem Generalnym jest Javier Solana. W ramach Rady istotną rolę odgrywa państwo, które aktualnie sprawuje przewodnictwo Unii Europejskiej, a więc państwo sprawujące prezydencję w jakimś sensie organizuje obrady w okresie swojego 6-miesięcznego przewodnictwa. W tym czasie minister tego państwa kieruje pracami odpowiedniego składu Rady. Jeśli chodzi o planowanie obrad to ustalany jest program, który umożliwia państwom zapoznanie się, jakie akty prawne będą przedkładane podczas kolejnych posiedzeń Rady. W związku z tym, iż jest już zaplanowane, jakie przewodnictwo będzie sprawowane aż do 2020 roku, decyzją Rady został uchwalony porządek 6-miesięcznych prezydencji. Po prezydencji Portugalii, która przewodniczy pracom Unii do końca 2007 roku, po raz pierwszy przewodnictwo będzie sprawowała Słowenia - państwo z grona nowych państw członkowskich. Po Słowenii, w II półroczu 2008 roku jest zaplanowana prezydencja francuska, a potem w I półroczu 2009 roku - prezydencja czeska. Dla Polski prezydencja przypadła na II półrocze 2011 roku. W ramach Rady, dla zapewnienia ciągłości, a także możliwości planowania pewnych prac, jest ukształtowana tzw. „Trójka” czyli:

Państwa te tworzą takie kierownicze gremium w Ramach Rady Unii Europejskiej. Umożliwia to zachowanie ciągłości prac w ramach Rady, jak i zapewnienie, aby następne państwo było wprowadzone w problematykę obrad i łatwiej mu było rozpocząć tego typu działalność. Obrady Rady są zasadniczo tajne, z wyjątkiem obrad:

Reprezentacja państwa członkowskiego w Radzie Unii Europejskiej

Zasadniczo państwa powinny być reprezentowane podczas posiedzeń przez ministrów odpowiedzialnych za resorty. Kiedy w posiedzeniach Rady uczestniczy zastępca, osoby odpowiedzialnej za dany resort, to zastępca może w imieniu państwa brać udział. A więc państwo może reprezentować osoba, która nie jest członkiem rządu państwa członkowskiego (np. ambasador państwa przy Unii Europejskiej). Regulamin Rady przewiduje, jednak, że zastępca nie może uczestniczyć w głosowaniu. Sprawa głosowania w Radzie jest to problem, który przy każdym poszerzeniu jest uzgadniany przez państwa członkowskie. Dotyczy to w szczególności sprawy głosowania systemem większości kwalifikowanej, czyli tzw. głosowania ważonego, w którym państwom członkowskim przysługuje z góry ustalona liczba głosów. Sprawa ta wywoływała najwięcej wątpliwości w Nicei. Ostatecznie przyjęto takie rozwiązanie, że bezpośrednio po przyjęciu nowych państw do Unii, w tzw. okresie przejściowym, nowe państwa uzyskały liczbę głosów proporcjonalnie do dotychczasowych państw członkowskich. Oznaczało to, że Polska w okresie przejściowym (prawie do końca listopada 2004) dysponowała, podobnie jak Hiszpania, 8 głosami. Natomiast po ukonstytuowaniu się nowej Komisji Europejskiej, gdy można było wdrożyć w pełni system nicejski, to zastosowano podział głosów przewidziany w traktacie zmieniającym.

System naliczania głosów w Radzie Unii Europejskiej

W tej chwili wszystkim państwom w Radzie przysługuje 345 głosów, na które składają się głosy 27 państw. W przypadku głosowania większością kwalifikowaną należy uzyskać 255 głosów popierających daną uchwałę, z tym że te 255 głosów musi pochodzić:

Każde państwo członkowskie może po podliczeniu głosów (jeśli okaże się, że jest ich 255) sprawdzić czy głosy te pochodzą od państw, których zamieszkuje 62% mieszkańców Unii Europejskiej. Jest to potrójny system naliczania głosów w Radzie Unii Europejskiej. Jest to skomplikowany system, jednakże zaakceptowany przez państwa członkowskie. Procedura ta jest przewidziana jako procedura stosowana (zgodnie z ustaleniami, które zapadną pewnie w Lizbonie) co najmniej do 2012 roku z możliwością wydłużenia do 2017 roku z blokowaniem przez koncepcję z Joaniny ujętą w protokole dodatkowym. 13 grudnia 2007 sprawa ta zostanie przesądzona w sposób definitywny, wtedy zostanie podpisana ostateczne wersja traktatów zmieniających i wtedy będzie można się dokładnie powiedzieć jak to głosowanie będzie przebiegało.

Kompetencje

Kompetencje prawodawcze

Rada jest najważniejszym ciałem decyzyjnym w ramach Unii Europejskiej. Na posiedzeniach zapadają najważniejsze decyzje traktowane jako proces stanowienia prawa. Wśród organów Unii, główny ciężar prawodawczy spoczywa na Radzie Unii Europejskiej. W ramach kompetencji prawodawczych:

Polityka wspólnotowa

Rada jest instytucją odpowiedzialną za ustalanie, jak i za realizację polityk wspólnotowych.

Kompetencje kreacyjne

Rada ma także kompetencje kreacyjne, przejawiające się w:

Kompetencje kontrolne

Rada ma kompetencje kontrolne polegające na tym, że:

Rada Unii Europejskiej a Komitet Stałych Przedstawiecieli

Działalność Rady Unii Europejskiej jest powiązana z działalnością Komitetu Stałych Przedstawicieli (Coreperu). Coreper organizuje pracę Rady, przygotowując obrady w odniesieniu do poszczególnych składów. Coreper działa w dwóch konfiguracjach:

I - skład ambasadorów państw przy Unii Europejskiej, ustalający porządek obrad Rady

II - skład zastępców ambasadorów, pełniący funkcje techniczne, robocze

Działalność Rady Unii Europejskiej odzwierciedla najważniejsze problemy, związane z wykonywaniem funkcji, grawitacją polityk wspólnotowych, wspólnotowych procesem stanowienia Prawa Wspólnotowego.

Komisja Europejska

Jest ona traktowana jako unijny rząd. Składa się ona z funkcjonariuszy międzynarodowych (komisarzy).

Historia

Los Komisji Europejskiej był podobny do losów Rady Unii Europejskiej. Podobieństwo to bierze się stąd, że na mocy traktatu fuzyjnego doszło do połączenia odrębnych komisji działających w EWG i Euratomie i tzw. Wysokiej Władzy działającej w ramach EWWiS. Od 1967 roku zaczęła działać 1 Komisja i nazwa Komisja Europejska jest efektem uchwały podjętej przez samą Komisję po wejściu w życie traktatu z Maastricht. Mimo, że Komisja dodała do swojej nazwy człon „Europejska” to i tak w traktatach funkcjonuje nazwa „Komisja”.

Skład Komisji i statut Komisarza

Statut komisarzy był od dawna przedmiotem szczególnej troski. Komisarze działający w Komisji są desygnowani przez państwa członkowskie. Jednakże po wejściu w skład Komisji, powinni oni działać w charakterze funkcjonariuszy międzynarodowych czyli jako osoby bezstronne. Skład Komisji jest związany z osobą Przewodniczącego komisji Europejskiej, która wywiera istotny wpływ na funkcjonalność komisji w określonej kadencji z tego względu aktualną komisję nazywa się Komisją Barosso, a uprzednią nazywano Komisją Prodiego (od nazwisk przewodniczących). Kadencja Komisji Europejskiej jest równa kadencji Parlamentu Europejskiego. Stąd po ukonstytuowaniu się nowego składu Parlamentu, kształtowany jest skład Komisji. Na początku państwa podejmują decyzję kt,o będzie pełnił funkcję Przewodniczącego Komisji.

Wybór Komisarzy

Na początku państwa podejmują decyzję kto będzie pełnił funkcję Przewodniczącego Komisji. Państwa uzgadniają kandydatury z innymi państwami członkowskimi. Jeśli kandydat uzyskuje akceptację, to po porozumieniu, państwa uzgadniają pozostałe kandydatury na komisarzy. Komisarzami powinni być ludzie przygotowani merytorycznie do pełnienia tej funkcji. W okresie sprawowania funkcji Komisarza, nie można podejmować innych działalności zawodowych. Również po ustaniu kadencji w komisji, należy rozważnie decydować się na dalszą działalność zawodową, aby nie narazić się na zarzut wykorzystywania informacji pozyskanych przez okres bycia członkiem Komisji.

Aktualny skład Komisji

Komisja powołana w 2004 roku pod przewodnictwem José Manuela Barroso jest Komisją, w której działa 5 wiceprzewodniczących. Funkcja ta nie wiąże się z żadnym obszarem aktywności. Przewodniczący kieruje całością prac Komisji, a wiceprzewodniczący są odpowiedzialni za poszczególne obszary działania Komisji Europejskiej. Funkcję wiceprzewodniczących pełnią w tej chwili:

W skład Komisji wchodzi polska Komisarz - Danuta Hübner, odpowiedzialna za sprawy polityki regionalnej. Po przyjęciu Bułgarii i Rumunii, także nowym komisarzom wyznaczono obszary działalności. Komisarzowi rumuńskiemu przysługują sprawy wielojęzyczności Unii Europejskiej, a bułgarskiej komisarz przydzielono sprawy ochrony konsumentów. Obecnie w skład Komisji wchodzi 27 komisarzy z tym, że 26 komisarzy jest odpowiedzialnych za różne dziedziny działalności. Obecnie skład Komisji w stosunku do wcześniejszych składów został odmłodzony (wszyscy mają poniżej 50 lat). Barroso jest stosunkowo młodym przewodniczącym - w chwili obejmowania stanowiska miał 48 lat. Dla każdego państwa istotne jest, aby jego kandydat był zaaprobowany przez członków Parlamentu Europejskiego. Zatwierdzenie kandydatur na członków Komisji Europejskiej wiąże się z tym, że Parlament w całości głosuje nad składem Komisji. Komisarzom przysługują przywileje związane z działalnością funkcjonariuszy międzynarodowych.

Odwołanie Komisarza

Możliwe jest odwołanie Komisarza:

Wewnętrzna struktura Komisji Europejskiej i sposoby działania Komisarzy

W ramach Komisji działają poszczególne resorty, odpowiedzialne za działalność. Komisarze nadzorują prace tych wewnętrznych komisji. Są także dyrekcje generalne, przy czym Komisarz i Dyrektor Generalny muszą mieć różne obywatelstwa. Komisarze mogą działać na posiedzeniach, które są organizowane raz w tygodniu. Pewne sprawy mogą być załatwiane w trybie obiegowym, albo w procedurze delegowania przez poszczególnych komisarzy.

Główne kompetencje


Wyszukiwarka