29
Najważniejsze postanowienia Sejmu Wielkiego - Konstytucja 3 Maja 1791 r.. Walka w obronie Konstytucji.
W latach 80-tych XVIII w. Do głosu zaczął dochodzić w RP obóz reformatorski. Sprzyjał mu król St. August, który chciał przeprowadzić reformy wewnętrzne przy poparciu Rosji, caryca Katarzyna II zainteresowana była utrzymaniem w RP dotychczasowego porządku, gdyż łatwiej było wtedy utrzymać nad Polską kontrolę. Obozowi reformatorskiemu sprzyjała również sytuacja międzynarodowa- rozluźniły się związki między mocarstwami rozbiorowymi w 1787 r. wybuchła wojna między Turcją, a Rosją i Austrią. W tej sytuacji Katarzyna II zgodziła się na zwołanie sejmu pod węzłem konfederacji i prowadzenie reform w armii. Sejm zebrał się w 17788 r.. Wyodrębniły się w nim następujące stronnictwa polityczne:- dworskie (stronnicy króla) - dążyli do wzmocnienia władzy wykonawczej w oparciu o sojusz z Rosją.; - hetmańskie - chcieli utrzymać dotychczasowy porządek panujący w RP.; -patriotyczne - opowiadali się za reformami i uniezależnieniem się od Rosji, a związaniem się z Prusami. W 1790 r. podpisano sojusz z Rosją. Podczas pierwszej kadencji sejm zwany wielkim ustanowił stały podatek nałożony na szlachtę? Duchowieństwo, przeznaczono na powołanie armii. W1790 r. przedłużono kadencję sejmu na kolejne 2 lata. W1791 r. sejm uchwalił prawo o miastach, w którym dopuszczono mieszczan do urzędów, dano im wolność osobistą i prawo nabywania ziemi. Sejm prowadzi pracę nad I w Europie konstytucją (ustawa rządowa), którą udało się obozowi patriotycznemu uchwalić 3 maja 1791 r.. Dokonano tego przy braku części posłów niechętnych reform.
Założenia konstytucji 3-ego maja :
władzę ustawodawczą sprawował Dwuizbowy sejm (senat i Izba poselska),
zniesiono liberum veto, decyzje zapadły większością głosów,
władzę wykonawczą sprawował król wraz z rządem zwanym Strażnicą Prawną,
reorganizowano sądownictwo,
władza królewska stała się dziedziną,
wprowadzono tolerancję religijną,
zachowano swobody szlacheckie,
chłopi znaleźli się pod opieką prawa państwowego,
znieśli podział między polską a Litwą,
RP stało się monarchią konstytucyjną.
Ogłoszenie konstytucji 3-go maja spowodowało sprzeciw mocarstw ościennych i części szlachty. Magnaci w miejscowości Targowica związali konfederację w obronie rzekomo naruszonych praw wolności szlacheckich. Do Polski wkroczyła wezwana przez Targowiczan armia rosyjska. W 1792 r. Polska przeciwstawić mogła 40 tys. żołnierzy nad którymi dowództwo objął król. Z powodu wielkiej przewagi Rosjan, armia powoli cofała się. W walkach wsławił się również T. Kościuszko w bitwie pod Dubienką. Na cześć zwycięstwa, pod Zieleńcami ustanowiono order Virtuti Militari. Król przystąpił do konfederacji targowickiej wówczas dowódcy armii złożyli dymisję i wyemigrowali. Rządy w kraju objęli Targowiczanie, anulując konstytucję 3-go maja. W 1753 r. Rosja i Prusy podjęły decyzję o kolejnym rozbiorze ziem Polskich, podpisując w Petersburgu traktat rozbiorowy. Podobnie jak w przypadku I rozbioru Rosja i Prusy zażądały ratyfikacji traktatu rozbiorowego w 1793 r.. Sejm ratyfikował 2 rozbiór.