Szekspirowski bohater tragiczny, X 2 X


Makbet - William Szekspir

Akcja tragedii rozgrywa się w średniowiecznej Szkocji. Makbet, jeden ze znakomitych wodzów wojsk króla Duncana, jadąc przez wrzosowisko wraz ze swoim przyjacielem, Bankiem, spotyka trzy wiedźmy. Przepowiadają mu one, że zostanie królem, a Banko będzie ojcem królów.

Makbet nie wierzy w przepowiednię, ale kiedy zaczyna się ona realizować - awansuje, zostaje tanem Kawdoru (a ten tytuł przepowiedziały mu między innymi wiedźmy), bohater coraz poważniej myśli o objęciu tronu. Zwierza się swojej żonie, a Lady Makbet namawia go do popełnienia zbrodni na prawowitym władcy. Jest to tym łatwiejsze, że po wygranej bitwie, Duncan gości w zamku Makbeta - Inverness. Tam król ginie z ręki Makbeta, który przygotowuje zbrodnię wraz z żoną. Potem, po ucieczce królewskich synów za granicę w obawie o życie, Makbet podejmuje władzę. Wkracza na drogę zbrodni - musi zabić Banka w obawie, by nie rozeszła się wieść o ich spotkaniu z czarownicami i przepowiedni. Na jego polecenie ginie też Lady Makduf i jej synek, bo w ten sposób Makbet chce się zemścić na zwolenniku prawowitego następcy tronu, Makdufie.

Makbet jeszcze raz odwiedza czarownice, by upewnić się, że jego władzy nic nie zagraża. Wciąż odczuwa wyrzuty sumienia, nie może zaznać spokoju. Podobnie Lady Makbet, która popada w obłęd i popełnia samobójstwo. Po pokrętnej wróżbie czarownic Makbet wraca do swojej królewskiej siedziby w zamku Dunzynan. Sprzymierzone przeciw tyranowi wojska już otaczają zamek. Bohater ginie w pojedynku z Makdufem.

Hamlet - William Szekspir

Na zamku Elsynor w Danii ma swoją królewską siedzibę Klaudiusz, władca państwa. Jego żoną jest Gertruda. Klaudiusz ma także przybranego syna, Hamleta, którego ojciec (pierwszy mąż Gertrudy) zginął w niewyjaśnionych okolicznościach. Na zamku zaczynają się dziać dziwne rzeczy - nocami przybywa tajemniczy duch, który chce się koniecznie spotkać z księciem Hamletem. Okazuje się, że to duch jego ojca, który domaga się, by syn pomścił jego śmierć na Klaudiuszu, który go otruł i bezprawnie przejął tron. Odtąd Hamlet nie zazna spokoju. Nie chce zabijać, ale czuje konieczność naprawienia wyrządzonego zła. Zaczyna udawać obłąkanego. Porzuca ukochaną Ofelię, niemal wyrzeka się matki, morduje dworzanina Poloniusza, w końcu staje do pojedynku z bratem Ofelii, Laertesem. W tragedii giną: Ofelia, Poloniusz, Klaudiusz, Gertruda, Laertes, Hamlet. Ostatnie słowa młody książę kieruje do przyjaciela Horacja, by przekazał potomnym prawdę o nim.

Antygona - Sofokles

Akcja tragedii rozgrywa się w Tebach. Mieszkańcy miasta właśnie wygrali wojnę z wrogimi wojskami. W walkach zginęło dwóch braci z królewskiego rodu: Eteokles i Polinejkes. Pierwszy jako bohater - obrońca ojczyzny, drugi jako tchórz.

Antygona, siostra Polinejkesa i Eteoklesa, którzy stoczyli bratobójczą walkę o tron, łamie zakaz aktualnego władcy Teb, Kreona, i dokonuje symbolicznego pogrzebu brata - zdrajcy państwa, Polinejkesa. Zostaje za to skazana na śmierć. Kreon nie daje się przekonać do odstąpienia od tego okrutnego wyroku, chociaż prosi go o to jego syn inarzeczony pięknej Antygony - Hajmon. Piękna księżniczka zostaje zamurowana w grobowcu. Tam popełnia samobójstwo. Ginie także syn Kreona, Hajmon, który przebija się mieczem. Na wieść o tym samobójstwo popełnia także Eurydyka, matka Hajmona i żona okrutnego władcy. W zakończeniu tragedii Kreon to człowiek całkowicie złamany przez los, którego wyroki okazały się dla niego wyjątkowo nieprzychylne.

Zgodnie z zasadą antycznej tragedii bohaterowie utworu Sofoklesa: Antygona i Kreon stają przed tragicznymi wyborami - żadna decyzja nie przyniesie im powodzenia.Antygona musi wybierać pomiędzy prawem boskim (pochowaniem brata zgodnie z zasadami religijnymi) i prawem ludzkim (postępowanie zgodnie z prawem ustanowionym przez człowieka, Kreona); z kolei Kreon albo będzie postępował zgodnie z wydanym rozkazem (kto pochowa zdrajcę, zginie) albo zostanie okrzyknięty królem, który prawo nagina do własnych potrzeb (Antygona jest jego krewną). Losy bohaterów kończą się tragicznie: Antygona ginie, a Kreon traci wszystkich najbliższych.

Król Edyp - Sofokles

Po odgadnięciu zagadki sfinksa Edyp sprawuje władzę w Tebach. Niestety, miasto jest ogarnięte zarazą. Bogowie rzucili na nie klątwę. Władca wysyła swego szwagra, Kreona, do wyroczni delfijskiej, by się dowiedzieć, dlaczego bogowie tak ciężko karzą Teby. Ten przynosi wiadomość: w mieście jest zabójca Lajosa. Dopóki nie zostanie odnaleziony i ukarany, tebańczycy nie zaznają spokoju. Edyp zapewnia poddanych, że zrobi wszystko, by odnaleźć mordercę.

Każde posunięcie w „śledztwie” zbliża tytułowego bohatera do odkrycia tragicznej prawdy. Najpierw przed poszukiwaniami winnego przestrzega go wezwany na dwór Tyrezjasz - wieszcz, który ostatecznie oznajmia Edypowi: „którego szukasz, ty jesteś mordercą”. Potem pojawia się pasterz z Koryntu, skąd Edyp przybył do Teb, i oznajmia, że nie był on prawowitym synem króla i królowej. Jako niemowlę został przyniesiony do nich, a on był obecny przy znalezieniu dziecka w górach, nie może się mylić. Wkrótce okazuje się także, że wśród tebańczyków jest pasterz, który na polecenie królowej Jokasty porzucił w górach jej syna.

Okazuje się, że Edyp zabił swojego ojca, Lajosa, myśląc, że to obcy wędrowiec. Potem przybył do Teb i ożenił się z własną matką. Po poznaniu prawdy bohater oślepia się i opuszcza Teby, Jokasta popełnia samobójstwo. Ojcu towarzyszą na wygnanie jego córki: Antygona i Ismena.

Tematem tej tragedii jest los Edypa - człowieka obciążonego klątwą, któremu nie udaje się uniknąć straszliwego losu, mimo że bardzo się stara. Edyp to postać tragiczna - mimo, że pragnie uciec od winy tragicznej, każdy krok zbliża go do niej. Ujawnia się przy tym ironia tragiczna i potęga fatum.



Wyszukiwarka