Wstęp do nauki o literaturze 8 lutego 2008
Krytyka literacka jako istotna część rzeczywistości
Krytyka literacka - pojęcie nie jest definiowane tak samo w obrębie różnych kultur literackich. Posiada inne znaczenie. W tekście angielskim nie znaczy tego samego co u nas. Krytyka literacka - najszerzej jest rozumiana w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, obejmuje cały obszar badań literackich. Obejmuje też historię i teorię literatury. Niemcy krytyką literacką oznaczają ocenę bieżącej twórczości literackiej.
H.Markiewicz: „Kryterium rozdziału są współczesność przedmiotu lub perspektywy badawczej, obecność oceny lub norm i postulatów, subiektywność sądów, nieprzestrzeganie zasad argumentacji uznanych za naukowe, opis konkretyzacji estetycznej dzieła, przeznaczenie dla szerszego kręgu odbiorców” -> to jest różnica krytyki literackiej od nauki o literaturze.
Krytyka literacka nie musi przestrzegać zasad naukowości. Krytyk może badać tak, jak mu się podoba. Może być subiektywny. Kwestia wartościowania - krytyka literacka wartościuje jawnie. Krytyk literacki może wybrać własny system wartości. W obrębie nauki wartościowanie jest zrygoryzowane precyzyjnie.
Krytyk literacki z definicji nie realizuje zobowiązań nauki. Z opozycji nauki o literaturze i krytyki literackiej rodzi się wiele nowych pojęć. Jest to fundamentalna część rzeczywistości, którą się zajmujemy. Krytyka literacka to zbiór grzechów, których nauce popełniać nie wolno, aby mogła mieć swoją władzę. Krytyka literacka to wszystko to, co wyrzucono z nauki.
J.Sławiński w dziele „Funkcje krytyki literackiej” pisze, czym jest wypowiedź krytyczno-literacka. Punktem wyjścia jest nieduży tekst- próbka wypowiedzi krytyczno-literackiej, na granicy pastiszu. W tym tekście zrealizowane są wszystkie działania konstytutywne dla działalności krytyczno-literackiej. Analizuje tam działania i funkcje:
- funkcja poznawczo-oceniająca - mówi się o dziele literackim, przedstawia, ocenia
- funkcja postulatywna - co pisarz pisać powinien, nie da się oceniać bez systemu wartości - postulatów
- funkcja operacyjna - wypowiedź do autora i czytelnika
- funkcja metakrytyczna - formą refleksji jest krytyka literacka
Krytyka towarzysząca - zajmuje się partnerowaniem pisarzom, do nich kieruje się swoje teksty. Robili tak np. Karol Wiktor Zawodziński czy Henryk Berezy