EKSPRESJONIZM W POLSCE

1. Stanisław Przybyszewski- redaktor krakowskiego czasopisma „Życie” w którym w 1989-1890 doszły do głosu tendencje ekspresjonistyczne: manifest „CONFITEOR” 1899. w latach 19916-19 współpracował z czasopismem „Zdrój” w którym zamieścił programowe studium : „EKSPRESJONIZM.SŁOWACKI I GENESIS Z DUCHA”1918.

Według Przybyszewskiego:

• Antyteza ducha i materii - to podstawowa opozycja

• Sztuka odzwierciedleniem duszy

• Sztuka niema nic wspólnego z rzeczywistością ,jest subiektywna

• Tematem sztuki jest sztuka

• Odrzucenie podstawowych zjawisk natury, nadanie naturze istoty

• Opozycja ekspresjonizm - impresjonizm

2. Bohdan Hulewicz- redaktor „Zdroju”. Pierwszy użył w artykule „O pełnię życia” nazwy ekspresjonizm.

Według Hulewicza

• Nawiązuje do teorii Przybyszewskiego z kilkoma różnicami

• Obok opozycji treść-fotma, stawia formuła-forma. Forma jest czymś dobrym ,koniecznym dla ducha formuła zaś tym co go krępuje.

• Społeczeństwo-indywiduum

• Obiektywizm-subiektywizm

• Ostatecznie rezygnuje z opozycji na rzecz harmonii

• Forma jest przed treścią, z niej rodzi się duch

• Sztuka jest wyrazem istoty, ducha, pomija to, co przypadkowe

• Prawdziwa sztuka odtwarza ruch

• Odwołuje się do filozofii okultyzmu i mistycyzmu

3. Jan Stur- poeta, krytyk literacki. W 1919 związał się z grupą poznańskich ekspresjonistów skupionych wokół „Zdroju”. Stał się jego czołowym teoretykiem i publicystą. Ogłaszał w nim artykuły programowe : „Czego chcemy”1920. oraz „Cykl rozmyślań człowieka na przełomie 1920-1921”.

Według Stura

• Reprezentuje ekspresjonizm czysty - o czystej orientacji etycznej i społeczno-utopijnej

• Ekspresjonizm ma scalać i inspirować dążenia do nowej literatury.

• Ekspresjonizm jest dalszym ciągiem romantyzmu (Czego chcemy”1920

• Konieczność wyrażania epoki przez sztukę

• Dusza jest zjawiskiem wielopłaszczyznowym, czyli bytem wewnętrznie sprzecznym.

• Głównym postulatem jest harmonia

• Naczelną zasadą jest prawda.

• W sztuce potrzebna jest dusza, treść, ciało i forma.

• Utwór musi być zrozumiały dla czytelnika

• Stur pragnie piękna tożsamego z prawdą a niebędącego w opozycji

• Materia -duch

• Góra -dół

• Impresja- ekspresja

---